به گزارش گروه دين و انديشه "مهر" براى امام زمان اسامى و لقبهاى بسياري ذكر شده است، منشأ اصلى اين نامها و لقبها علاوه بر تصريح ائمه اطهار(ع) و پيامبر اكرم ادعيه و زيارتنامه هايى است كه براى امام زمان ذكر شده است، مهمترين و مشهورترين القاب امام زمان (عج) مهدي و قائم است:
مهدى: يكى از مشهورترين لقبهاى امام زمان مهدى است. درباره علت ناميده شدن آن حضرت با اين لقب روايتهاى مختلفى ذكر شده است. حضرت امام محمد باقر مى فرمايند:
درباره امور نهانى كه آن حضرت به آنها هدايت مى شود يا هدايت مى كند با توجه به تعابير روايات نظرات چندى بيان شده است. از آنجا كه در دوره غيبت بويژه دوران غيبت كبرى بدنيال ايجاد شدن تبليغات ضد دينى و تفسيرها و برداشتهاى نامناسب از احكام دين و نفوذ خرافات و انديشه هاى غلط غيردينى به اصول و تعاليم اصيل اعتقادى مردم دين اصلى و حتى قرآن اصلى را فراموش خواهند كرد. آن حضرت پس از ظهور قرآن اصيل و احكام واقعى اسلام را از لابلاى آنهمه تحريفات و تفسيرهاى نادرست بيرون خواهند كشيد به گونه اى كه حتى مردم گمان خواهند كرد كه ايشان يك دين و آيين جديدى را مطرح مىكنند، به اين مناسبت آن حضرت را مهدى مىگويند.
بر طبق اين ديدگاه چون حضرت مهدى مردم را به حقايق پنهان شده دينى راهنمايى خواهند كرد او را مهدى مىگويند.
ديدگاه ديگر اين است كه قائم آل محمد را از اين رو مهدى مى گويند كه مردم را به امورى كه بر آنها پوشيده است راهنمايى خواهد كرد. وى پس از ظهور جهت ارشاد پيروان اديان ديگر كتابهاى آسمانى تحريف نشده آنها را به آنها نشان خواهد داد و از اين طريق آنها را با دين اصيل خودشان آشنا خواهد ساخت و بر اساس همان احكام تحريف نشده آيين آنها با آنان رفتار خواهد كرد.
ديدگاه ديگر اين است كه آن حضرت پس از ظهور مردم را در تمام زمينه هايى كه به بيراهه رفته اند ارشاد خواهند كرد تا به راه و شيوه هاى درست دست يابند؛ چون انحرافات دوران غيبت تنها در احكام دينى نيست چرا كه در اثر جهل و ناآگاهى در عرصههاى سياسى، علمى و صنعتى نيز مردم دچار اشتباهات زيادى مىشوند. طرفداران اين برداشت نيز به برخى از روايات كه مشتمل بر تعابير خاصى هستند تمسك مىجويند.
نتيجه آنكه مى توان گفت چون امام زمان به بركت علم بى نظيرى كه مردم را در تمام عرصه هاى حيات فردى و اجتماعى و علمى و دينى به راه صحيح هدايت خواهند كرد و آنها را از تمام گمراهى ها نجات خواهند داد به اين مناسبت آن حضرت را "مهدى" مى گويند. البته در برخى روايات نيز به اين نكته هم اشاره شده است كه يكى از مسائلي مخفى كه حضرت مهدى مردم را به آن هدايت خواهند كرد، ذخاير زيرزمينى و معادن است كه شايد اين لقب به اين قبيل از عملكردهاى حضرت مهدى نيز دلالت داشته باشد.
قائم: گرچه همه انبيا و امامان با توجه به شرايطى كه در آن واقع شده بودند قائم به حق بودند اما حضرت مهدى را بالخصوص قائم لقب داده اند.
بر طبق روايات متعددي كه در اين زمينه وجود دارد چون دوازدهمين جانشين پيامبر اكرم بزرگترين حكومت و قيام اصلاحى دينى را در طول تاريخ حيات بشر انجام خواهد داد و در سرتاسر حكومت عدل جهانى اسلام را مستقر خواهد ساخت به آن حضرت لقب "قائم" داده شده است.
در اينباره روايتهاى ديگرى نيز وجود دارد كه از بعد ديگرى اين مطلب را مورد توجه قرار داده اند كه البته منافاتى با برداشت دسته اول ندارد. بر طبق اين ديدگاه آن حضرت را قائم مىگويند چون سالها پس از غيبت وقتى كه مردم در اثر طول زمان ياد و خاطره آن حضرت را بتدريج و بدنبال مشغول شدن به فعاليتهاي دنيوي، فراموش كردند، آن حضرت قيام خواهند كرد و حكومت عدل جهانى را در سرتاسر عالم برقرار خواهند ساخت .
ولي عصر ، منتظر و حجت از ديگر القاب شناخته شده براي امام زمان (ع) است .
* برگرفته از نشريه موعود
نظر شما