به گزارش خبرنگار مهر، از روزی که نخستین پیام مخابراتی از طریق یک رشته سیم به طول 16 کیلومتر از طریق دستگاه تلگراف منتقل شد، زندگی بشر در تمام ابعادش دستخوش تغییراتی شد. زندگی شهری هم از این قاعده مستثنی نبود؛ الگوهای ارتباطی تغییر یافت و مفهوم جدیدی از کیفیت زندگی مطرح شد.
از اوایل دهه 90 جریان عملی برای دستیابی به شهر هوشمند در جهان شکل گرفت. از همان روزها هم تعاریف مختلفی از این مفهوم ارائه شد.
بر اساس این تعاریف، شهر هوشمند، شهری ۲۴ ساعته است که امور شهری در تمام شبانه‌روز در آن جریان دارد. شهروندان می‌توانند از طریق اینترنت، در هر زمان و هر مکان به اطلاعات و خدمات آموزشی، تفریحی، تجاری، اداری، بهداشتی و ... مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
زندگی در شهرهای هوشمند مدلی از زندگی است که با توجه به افزایش روز افزون جمعیت شهرنشین و محدودیت‌های ذاتی که این پدیده به همراه می‌آورد، مسیر اجتناب ناپذیر شهرهای بزرگ محسوب می‌شود.
وقتی اکثر کارهای روزمره را بتوان از طریق اینترنت و در منزل انجام داد زندگی بسیار راحت‌تر خواهد شد. از آنجا که رفت‌وآمدهای شهری در شهر هوشمند کاهش پیدا می‌کند، تأثیرات مخرب وسایل نقلیه بر محیط زیست نیز کاهش یافته و مخاطرات زندگی شهری به حداقل می‌رسد.
اجرای طرح شهر هوشمند به این معناست که تمام خدمات مورد نیاز ساکنان از طریق شبکه‌های اطلاع‌رسانی تأمین شود. به این ترتیب دیگر نیازی به حرکت فیزیکی شهروندان برای دسترسی به خدمات دولت و نهادهای خصوصی نیست. به بیانی دیگر ادارات دیجیتالی جایگزین ادارات فیزیکی می‌شوند و سازمان‌ها و دستگاه‌هایی همچون شهرداری، خدمات خود را به صورت مجازی در اختیار مشترکین و مشتریان خود قرار می‌دهند.
برای مثال فردی که به دنبال ساخت ساختمان و متقاضی دریافت مجوز از شهرداری است پس از ورود به شبکه اطلاع‌رسانی شهرداری، خدمات مورد نیاز خود به همراه مشخصات زمین تحت مالکیت و ساختمان دلخواه خود را وارد شبکه می‌کند. سپس شهرداری الکترونیک بر اساس استانداردهای موجود، میزان مساحت قابل ساخت و طبقات ساختمان را به متقاضی اعلام می‌کند و در نهایت فرد متقاضی بر اساس مجوز شهرداری با ورود به شبکه مهندسان مشاور با یکی از شرکت‌های مشاور بر اساس طرح و قیمت مناسب به توافق می‌رسد.
این طرح پس از تایید از سوی شهرداری الکترونیک و صدور مجوز با ورود به شبکه امور پیمانکاران و با انتخاب بهترین پیشنهاد از لحاظ قیمت به مرحله عقد قرارداد رسیده و سپس به اجرا درمی‌آید. حتی ارائه گزارش کار از سوی پیمانکار به کارفرما نیز می‌تواند از طریق شبکه صورت پذیرد.
کل این فرایند در شبکه هوشمند می‌تواند در کمتر از ۲ ساعت به پایان رسد، در حالی که در شرایط عادی به زمان بسیار بیشتر نیاز دارد. در شهر هوشمند بروکراسی اداری به نحوی بسیار چشمگیر کاهش می‌یابد و میزان رضایتمندی مردم نیز افزایش خواهد یافت. ضمن اینکه در سایه کاهش هزینه‌های اداری فضای جدید برای اشتغالزایی ایجاد می‌شود.
قم یکی از سه استان مستعد برای تحقق شهر هوشمند
به گفته مدیرعامل شرکت مخابرات استان، قم یکی از سه استان در کشور است که از نظر فنی آمادگی تحقق شهر هوشمند را دارد.
سید اسدالله دهناد می‌گوید زیرساخت‌های خوبی برای این موضوع توسط شرکت مخابرات ایجاد شده و همکاری‌ها با شهرداری و دیگر نهادها ادامه دارد. وی البته از کم کاری برخی نهادها در این زمینه گلایه دارد و از اینکه بخشی از ظرفیت‌های شرکت مخابرات استان برای تحقق شهر هوشمند بدون استفاده مانده است.
شهر قم به عنوان یک کلانشهر و به عنوان شهری که ویژگی‌های خاص از نظر بافت جمعیتی و ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی دارد، ناگزیر است این مسیر را تا رسیدن به شهر هوشمند طی کند.
مسیری که به گفته عباس کمال زاده، رئیس کمیته IT شورای اسلامی شهر قم، می‌تواند در مدت 10 سال طی شود.
وی با اشاره به اینکه با آغاز به کار شورای چهارم، نگاه ویژه به مقوله شهر هوشمند هم در مجموعه مدیریت شهری آغاز شد، ادامه داد: تشکیل کمیته فناوری اطلاعات نیز حرکتی در همین راستا بود که موجب شتاب گرفتن امور در این زمینه شد. در واقع این کمیته تلاش می‌کند تمام امور در شهرداری بر اساس چشم‌انداز شهر هوشمند پیش برود.
از ساماندهی دکل‌های مخابراتی تا تهیه کارت هوشمند شهری
وی اقدامات در حوزه تحقق شهر هوشمند را به دو دسته کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم کرد و گفت: اجرای طرح وای فای شهری در چند بوستان نقطه شروعی برای این حرکت است تا در دراز مدت بتوانیم کل شهر را به شبکه بی سیم مجهز کنیم.
برون سپاری خدمات شهرداری به دفاتر پیشخوان موضوع دیگری است که این کمیته دنبال می‌کند. مسئله‌ای که موجب تسریع در روند رسیدگی به امور مردم و ارتقای رضایتمندی شهروندان خواهد شد. ساماندهی دکل‌های مخابراتی، تهیه نظام بودجه و تأمین اعتبار، سامانه شبکه دیتاسنتر شهرداری و انجام کامل پروژه کارت هوشمند شهری از دیگر موضوعاتی است که در زمینه تحقق شهر هوشمند پیگیری می‌شود.
شاید طرح کارت هوشمند شهری که در فاز نخست برای کارکنان شهرداری اجرا شده، طرحی است که بین مردم فراگیری بیشتری نسبت به دیگر هدف‌گزاری‌های شهر هوشمند در کوتاه مدت داشته باشد. در این طرح یک کارت برای استفاده از تمام خدمات شهری مانند اتوبوس، تاکسی، مترو، منوریل، پارکومتر و... استفاده می‌شود.
شهرسازی هوشمند
شهر هوشمند موضوعی چند بعدی است. یکی از ابعاد این مقوله که به شهرداری مربوط می‌شود، هوشمند بودن امور در شهرسازی است. کمال‌زاده با اشاره به اقداماتی که شورای فناوری اطلاعات شهرداری قم با نظر کمیته فناوری شورا در این زمینه انجام داده ابراز داشت: راه‌اندازی نظام تجمعی کمیسیون‌های ماده صد به منظور تسریع در امور و جلوگیری از فساد اداری از جمله اقدامات در این زمینه است.
وی ادامه داد: راه‌اندازی سیستم املاک و ممیزی املاک و راه‌اندازی سیستم محاسبه و چاپ فیش نوسازی املاک به صورت انبوه دیگر اقدامات انجام شده در این زمینه است.
مدیریت هوشمند ترافیک
ترافیک امروزه یکی از چالش‌های شهرهای بزرگ است و کنترل آن از وظایف مهم شهرداری‌ها. در واقع کنترل هوشمند ترافیک یکی دیگر شاخص‌های شهر هوشمند است که در مرکز کنترل ترافیک شهرداری قم پیگیری می‌شود.
برای تحقق این اهداف در نقاط مختلف شهر قم به ویژه هسته مرکزی شهر دوربین‌های ثبت پلاک و ثبت سرعت نصب شده‌اند؛ سامانه‌های ترددشمار، کنترل هوشمند محدوده مرکزی شهر و ثبت لحظه‌ای ورودها و خروج‌ها، طراحی نرم‌افزار ستاده یا سامانه ترددشماری آنلاین راه‌ها و ثبت ترددهای بین شهری از جمله طرح‌های اجرا شده است.
استفاده بهینه از ظرفیت معابر موجود، افزایش روانی ترافیک، افزایش ایمنی در معابر و کاهش تخلفات رانندگی و کاهش عوارض زیست محیطی از جمله اهدافی هستند که در هوشمندسازی مدیریت ترافیک دنبال می‌شوند.
در نهایت «شهر اطلاعاتی، نیازمند شهروندان اطلاعاتی است». هر قدر هم امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای تحقق شهر الکترونیک به وجود بیاید، تا شهروند الکترونیک وجود نداشته باشد، این امکانات به کار نخواهد آمد.
تمام شهرهایی که می‌خواهند به سوی هوشمند شدن پیش بروند باید همزمان با ایجاد زیرساخت‌ها به دنبال فرهنگ‌سازی و آموزش مردم برای استفاده بهینه از این زیرساخت‌ها باشند. قم هم از این قاعده مستثنی نیست و اگر می‌خواهیم شهر هوشمند بسازیم باید همزمان با ایجاد زیرساخت‌ها، در مسیر آموزش و فرهنگ‌سازی نیز تلاش کنیم.
...................................
زينب آخوندي
نظر شما