لیبرالها تصویری وهم آلود از آزادی ارائه می‌دهند که عین بندگی است/ افتخار می کنم شاگرد فردید و مددپور باشم

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمايي و نقد كتاب «درباره آزادي» اثر شهريار زرشناس عصر روز گذشته 20 خردادماه با حضور دکتر بيژن عبدالكريمي عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي و دکتر حسين هوشنگي عضو هيئت علمي گروه فلسفه دانشكده الهيات دانشگاه امام صادق(ع) در دانشگاه امام صادق برگزار شد.

زرشناس در این مراسم طی سخنانی گفت: آزادی یکی از مباحثی است که از زمان آشنایی ما با غرب مدرن و استعمار آن آغاز شده است. آنچه تلقی مدرن یا لیبرالیستی از آزادی بود این را به یک مسئله کانونی و محوری برای ما مطرح کرد. ما آزادی را معادل معنای آزادی لیبرالیستی می‌گرفتیم و اگر کسی به دنبال آزادی می رفت باید به دنبال آزادی لیبرالیستی بود و این تلقی یک نیاز اساسی است که با دین و عدالت سر ستیز دارد.

وی ادامه داد: این مساله آنقدر فراگیر شد که روشنفکران مشروطه را آزادی خواه نامیدند و آزادی خواه در آن زمان یک ارزش و ستایش ‌شد. آزادی لیبرالی را به یک نیاز تبدیل کردند و من نیاز دیدم که به آن بپردازم چرا که این مسئله مهم است و باید روی آن کار کرد و کار من یک شروع است.

زرشناس  با بیان این‌که افتخار می‌کنم شاگرد دکتر فردید و مرحوم مددپور باشم افزود: در صورتی که افتخار شاگردی آن‌ها را نداشتم و فقط در فاصله کوتاهی در خدمت مددپور بودم با این وجود باید بگویم اندیشه من متاثر از شهید آوینی است.

وی اضافه کرد: عبدالکریمی در این نشست درباره کتاب «درباره آزادی» چیزی نگفتند و گمان می‌کنم آن چیزی که مبنای سخنان وی است یک تفکر نئولیبرالی است و این مرز بین دین و تئولوژی در عینیت از هم فرو می‌پاشد و من آنرا قبول ندارم.

وی گفت: دین سیستم است و احکام دارد که من به آن ایدئولوژی نمی‌گویم بلکه ایدئولوژی سیستمی است که باید و نباید دارد و ریشه‌اش اومانیستی است در صورتی که دین ریشه‌اش ناظر به عمل بوده و اومانیستی نیست. هویت دینی همین است. باید در برخی از جاها جذمیت داشته باشد.

این پژوهشگر فلسفه با تأکید بر این‌که باید در برخورد با غرب ایدئولوژیک باشیم، گفت: نه مانند داریوش شایگان که از یک طرف برخورد کاملا ایدئولوژیک دارد و از سوی دیگر به دین که می‌رسد برخورد غیر ایدئولوژیک می‌‌کند و می‌گوید مسئله دین را نباید ایدئولوژیک کرد! تفکر باید تئولوژیک بوده و تکیه‌‌گاه و عهدی دینی داشته باشد. تمام قرآن می‌گوید یا ظلمات است یا طاغوت، یا مومن و نور و یا تاریکی. این مفاهیم را باید بسط داده و بفهمیم چه می‌گوید.

وی با بیان اینکه تمام زندگی بشر ولایت است گفت: تلقی که عبدالکریمی از تفکر تئولوژیک دارد به عقیده من اصلاً تفکر نیست. اگر ما این گونه بخواهیم پیش برویم خودمان رو جلوی سکولاریسم خلع سلاح کردیم و این یک فاجعه است. پوپر و امثال آن به خاطر این‌که احساس کردند آرمان گرایی برایشان مشکل ایجاد می کند گفتند آرمان‌گرا یعنی ایدئولوژی و جزم‌گرایی! در صورتی که ما واقعیت را نگاه کنیم خود نئولیبرالیسم یک ایدئولوژی است و مقدساتی دارد. حقوق بشر آن قدر جزم است که نمی‌ توان در باره آن سخن گفت، این موضوع یعنی مقدسات داشتن و همین ایدئولوژی است.

مولف «درباره آزادی» در پاسخ به انتقاد دیگر عبدالکریمی اظهار کرد: آزادی لیبرالی وجود دارد اما ما آن را قبول نداریم همچنانکه عقلشان عقل نیست پس آزادیشان هم آزادی نیست. این ها یک تصویر وهم آلود از آزادی ارائه می‌دهند و این عین بندگی است.

وی با اشاره به این‌که نظام دانشگاهی ما نگاه سکولاری را پرورش می‌دهد گفت: ما در این زمینه چون تئولوژیک برخورد نکردیم باختیم. عبدالکریمی نگران تقلیل دادن تفکر به ایدئولوژی است در حالی که تمام تاریخ غرب عصیان به خدا و دین است. بحث من تقلیل دادن نیست و من آمده ام درباره تاریخ یک چکیده گفته‌ام و سعی کردم آن را توضیح بدهم.

وی با بیان اینکه تاریخ غرب حاصل یک وقت است، افزود: این وقت نیز حاصل نسیان است. تاریخ غرب را می‌بینیم که دین در آن حضوری ندارد. ما با عالمی روبه‌رو هستیم که از نقطه آغازش دین ندارد. آیا این گونه حرف زدن ایدئولوژیک است؟به نظر من این حرف‌های نئولیبرال‌هاست. من «مغرب زمینی» را از کسی که تفکر غربی دارد جدا می‌کنم. جوهره تفکر غرب مدرن این است که انسان را حیوان ابزار ساز می‌داند. آنها لذت بخشی را به عنوان یک پارادایم مطرح می‌کنند و من تلقی نظری این‌ها را می‌گویم.

زرشناس در پاسخ به انتقاد دیگر عبدالکریمی مبنی بر علاقه جوانان به غرب گفت: انقلاب اسلامی در جهانی که رخ داد که دنیا در سیطره غرب بود ما در این تقابل در یک موضع انفعال افتادیم و چون کشورهای غربی کشورهای متروپل هستند یک هسته مرکزی تشکیل دادند و طبیعی است که انسان در عالم، متروپل را می‌پسندد چون آمالش آنجاست و برای خودشان جنوب شهر و بالای شهر ساختند.