سردمداران اصلاحات جلوی دوربین نیامدند/ به‌جای بلند کردن چماق گفتگو کنیم

به گزارش خبرگزاری مهر، پنجمین جلسه از سلسله نشست‌های نمایش فیلم «سینماروایت» با نمایش مستند «آرامش شام» به کارگردانی محمدهادی نعمتی برگزار شد.

«روایت شام» مستندی است گزارشی که بنا دارد به این سوال پاسخ دهد که چرا دولتمردان ایرانی برای ایجاد محیطی ‌امن در کشورهای همسایه ایران نظیر سوریه و عراق تلاش می‌کنند. این مستند سعی می‌کند در گفتگو با آدمهایی از طیفهای مختلف اجتماع درباره آگاهی ایرانیان نسبت به ماهیت فعالیت‌های ایران در حل بحران کشورهای همسایه اطلاعات به مخاطب داده و البته خود نیز بکوشد در این باره حرفهایی تازه‌تر برای مخاطب بزند.

پس از نمایش مستند، با حضور محسن یزدی منتقد سینما و محمدهادی نعمتی کارگردان کار، نشست برگزار شد و نعمتی در خصوص لحن جسورانه این مستند که با ساختارشکنی به مخاطب آگاهی می‌دهد، اظهار کرد: من پیش از این دو کار مستند دیگر هم ساخته و این سومین کارم است. هدف شخصی‌ام از ساخت این فیلم این بود که به بررسی ماهیت شعار «نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران» بپردازم و به مردم بگویم حتی اگر بناست بخش دوم این شعار یعنی «جانم فدای ایران» محقق شود نباید نسبت به اتفاقات کشورهای همسایه بی تفاوت باشند و در یک کلمه آرامش آنها در هنگام خوردن شام مدیون آرامش شامات است.

افراطیون وابسته به دشمن تا پشت مرزهای ما هم آمده‌اند

این کارگردان با بیان اینکه وقتی سراغ شهروندان می‌رفته و از آنها درباره موافقت یا عدم موافقت برای دخالت دولت در حل بحران‌های کشورهای همسایه می‌پرسیده، برخی مردم واقعا چیزی درباره علل اصلی این ماجرا نمی‌دانستند و برخی نیز از سر لجبازی، کار دولت را نقد می‌کرده‌اند و هر دوی این نگرشها نیاز به اصلاح دارد، ادامه داد: نمی‌خواستم بگویم هر اتفاقی که در کشور ما رخ می‌دهد خیلی خوب است‌، اما می‌خواستم این را بگویم که دشمنی وجود دارد که ما را تهدید کرده و افراطیون وابسته به این دشمن تا پشت مرزهای ما هم آمده‌اند. درست است که در کشور مشکلات اقتصادی و اجتماعی هم داریم‌ اما متاسفانه برخی از مردمان ما نمی‌دانند که یک دشمن وحشی پشت مرزها است و ما نباید اجازه دهیم به خود جسارت ورود را بدهد.

باید برویم و مصادیق دشمن را پیدا کنیم

نعمتی سپس با ذکر صحبت‌هایی از رهبر انقلاب افزود: رهبرمان همواره از یک دشمن بزرگ به نام شیطان بزرگ یاد می‌کنند و این ما هستیم که باید برویم و مصادیق این دشمن را پیدا کنیم. اینکه مجروحان «داعش» در جایی مثل اسرائیل درمان می‌شوند معنایی ندارد جز اینکه این گروه افراطی خود مصداقی است از دشمن اصلی که همان اسرائیل است. از این نظر داعش می‌تواند زمینه‌ای را فراهم کند که ما متحد شویم در برابر دشمن.

این کارگردان 25 ساله ادامه داد: برای اینکه اهمیت هر چیزی را به مخاطب نشان دهیم باید از دریچه منافع ملی طرح مساله کنیم. در کشوری مثل کلمبیا تعداد زیادی کودک وجود دارند که هویت پدران آنها مشخص نیست. در تحقیقات پلیس این کشور مشخص شده که این فرزندان نامشروع معلولی هستند که از عدم رعایت حجاب در این کشور به وجود آمده‌اند، یعنی اگر حجاب نباشد‌، امنیت به مخاطره می‌افتد. پس باید برای مخاطب روشن کرد که یکی از اصلی ترین دلایل رعایت حجاب همین حفظ‌ امنیت ملی است.

سر باز زدن سران اصلاحات از حضور در برابر دوربین

در ادامه اولین سوالی که مخاطبان از کارگردان حاضر در نشست پرسیدند به علت اینکه کارگردان برای ضبط تصاویرش شخصا به نقاطی مانند سوریه سفر نکرده و با استفاده از تصاویر آرشیوی شبکه‌های ماهواره ای فیلم را ساخته است، مربوط می‌شد و نعمتی در پاسخ به این پرسش گفت: مخاطبی که هدفم بود را خیلی خوب می‌شناختم. این مخاطب همان کسی است که با من لج کرده چرا که فکر می‌کند من می‌خواهم از کلیشه ها برایش حرف بزنم. من سعی کردم با استفاده از برنامه‌های همان شبکه‌های ماهواره‌ای که این مخاطب به آنها استناد می‌کند بخشی از واقعیت را به او بنمایانم و اگر مستقیم می‌رفتم در جایی مثل سوریه و به ضبط فیلم می‌پرداختم احتمالا این مخاطب پیش خودش می‌گفت باز هم یک فیلم شعاری دیگر.

سوال دوم درباره چرایی تکیه بیش از حد فیلم بر نظرات یکی از کارشناسان بود که نعمتی در پاسخ به آن گفت: شخصی که شما از او نام می‌برید کسی است که از اوضاع سوریه مطلع بوده و خودش به این کشور رفته و خاطرات خوبی هم دارد. فکر کردم ذکر این خاطرات به فیلم کمک می‌کند وگرنه نگاهم این نبود که فیلم دریچه نگاه یک کارشناس خاص باشد.

نعمتی درباره اینکه چرا سعی نکرده از کارشناسان جناح موسوم به اصلاحات برای پاسخ به پرسش کلیدی فیلمش استفاده کند افزود: اتفاقا به سراغ سردمداران اصلاحات رفتم و آنها با اینکه بر حفظ‌ امنیت ملی که دلیل اصلی حضور ایران در منطقه است توافق نظر داشتند‌ اما جلوی دوربین من نیامدند و به عبارتی از حضور در برابر دوربین سرباز زدند.

روحیه دینی‌ام را کنار گذاشتم و سعی کردم سکولار باشم

یکی از حاضران در نشست از نعمتی پرسید که چرا از جایی به بعد طیف‌های مختلف مخاطبان را رها کردی و برای پاسخ گویی به پرسش کلیدی فیلم فقط سراغ آدمهای خاصی رفتی؛ نعمتی در پاسخ با بیان اینکه تفکر شیعی قادر است به هر شبهه‌ای پاسخ دهد گفت:من از ابتدای کار روحیه دینی‌ام را گذاشتم کنار و سعی کردم سکولار باشم‌ اما در انتها فهمیدم فقط و فقط با همان ایدئولوژی شخصی خودم است که می‌توانم نتیجه گیری کنم. هیچ چیزی در دنیا وجود ندارد که تفکر شیعی نتواند در برابر آن قد علم کند.

وی ادامه داد: ما بزرگانی را داریم که قادرند به هر شک و شبهه‌ای پاسخ دهند و فقط نیاز است که فضا برای گفتگوی این آدمها و طیف مقابل باز شود. صداوسیما می‌تواند شرایط گفتمان‌های این چنینی را فراهم کند. مگر ابتدای انقلاب شهید بهشتی دربرابر همه جور طیفی مناظره نمی‌کرد. خوب الان هم می‌شود همین طور اسباب آگاهی بخشی را فراهم کرد.

در ادامه مخاطبی از نعمتی پرسید که چرا فیلم را برای مخاطب ایرانی ساخته و به مخاطب فراایرانی توجه نکرده و او نیز پاسخ داد: می‌توانستم با طرح مسائل حقوق بشر کاری کنم که فیلم ورای مرزها هم مورد توجه قرار گیرد‌ اما دغدغه‌ام این بود که به سوالات مخاطب داخلی پاسخ دهم. دلم می‌خواهد شرایطی فراهم آید که آدمهای مختلف این مستند را ببینند چون واقعا فیلم را برای پاسخگویی به مخاطب وطنی ساخته‌ام.

به جای چماق بلند کردن، گفتگو کنیم

این کارگردان در خصوص لزوم تمرکز بر اشتراکات دینی  که توجیه گر حضور ایران در کشورهای همسایه است، گفت: مطمئنا مستندهایی درباره اشتراکات جهان اسلام ساخته شده و می‌شود‌اما من حسم این بود که اگر بر منافع ملی تاکید کنیم می‌توانیم دایره بیشتری از مخاطبان را به خود جلب کنیم و وقتی مخاطبان به سمت ما آمدند در کارهای بعدی داده های بیشتری بهشان دهیم.

نعمتی پایان نشست را نیز به گلایه‌ای از برخی رسانه‌هایی اختصاص داد که فیلم او را جواب علیه فتنه گران قلمداد کرده بودند و با بیان اینکه بسیاری از آنهایی که آمدند و شعار «نه غزه و نه لبنان» را دادند واقعا به کُنه قضیه اشراف نداشتند، اظهار کرد: بعضی واژه‌ها را نباید خراب کنیم، مثلا اینکه بدون دلیل به کسی بگوییم تحت تاثیر صهیونیست‌ها و یا از فتنه گران است. تعارف که نداریم؛ در همان جریان بعد از انتخابات 88 بسیاری بودند که واقعا نادانسته وارد ماجرا شدند و با کمترین آگاهی شعارهایی دادند. پس به جای اینکه در برابر آنها چماق بلند کنیم سعی کنیم با گفتگو به آنها اطلاعات دهیم که دوروبرشان چه می‌گذرد.