به گزارش خبرنگار مهر، امروزه معادن یا همان محل انباشت طبیعی فلزات یا سنگ هایی با ارزش اقتصادی بالا، نقش مهمی در اقتصاد و اشتغال کشورها ایفا می کند که توجه به این بخش در سال های اخیر بیش از گذشته مورد توجه مسئولان قرار گرفته است.
تاکید وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت یازدهم بر توسعه فعالیت های بخش معادن و تقویت حضور بخش خصوصی در این عرصه حاکی از اهمیت موضوع و نگاه ویژه دولت تدبیر و امید در استفاده از ظرفیت های داخلی و تحقق اقتصاد مقاومتی است و آنچه بخش معدن را براي سرمايه‌گذاري در اولویت قرار می دهد توانايي اين بخش در ايجاد اشتغال، رونق اقتصادي و آباداني در مناطق محروم است و آنچه بخش معدن را در اين خصوص از صنعت متمايز مي کند ظرفیت محروميت زدايي و توسعه و آباداني است.
اين در حالي است كه معادن عمدتا در مناطق محروم قرار گرفته‌اند و بازگشايي معادن نيازمند احداث راه، تامين آب، برق، تلفن و ساير امكانات رفاهي است و به اين ترتيب به صورتی ناخواسته با بازگشايي معادن، نواحي اطراف آن نيز به آباداني نسبي دست مي‌يابد از اينرو فعاليت‌هاي معدني با محروميت‌زدايي همراه هستند و يكي از تبعات مثبت اجتماعي توسعه فعاليت‌هاي اين بخش به شمار مي‌رود همچنين با بهره‌برداري از معادن و احداث كارخانه‌هاي فرآوري مواد معدني اشتغال گسترده‌اي نيز ايجاد مي‌شود كه مي‌تواند نقش موثري در رفع معضل بيكاري درآن منطقه داشته باشد و چرخش مالي ايجاد شده ناشي از فعاليت‌هاي معدني نيز قابليت آن را دارد كه اقتصاد منطقه را متحول كرده و درآمدزايي چشمگيري رابه همراه داشته باشد.
همه مواردي كه ذكرشد مزيت‌هاي نسبي بخش معدن براي سرمايه‌گذاري و توسعه است لذا به نظر می رسد براي دستيابي به ايراني آباد و صنعتي استوار نخستين گام سرمايه‌گذاري در بخش معدن و توسعه اين بخش است.
برداشت 3 میلیون تن ماده منعدنی در استان قزوین
استان قزوین با 15 هزارو 800 کیلومتر مربع در زمره استانهای کوچک کشور محسوب می شود و از نظر جمعیتی با یک میلیون و 200 هزار نفر جمعیت در شش شهرستان قزوین، تاکستان، بوئین زهرا، آبیک، البرز و آوج دارای موقعیتی ویژه در حوزه تولیدی، کشاورزی و صنعتی است و در اقتصاد کشور نیز نقش مهمی دارد.
استان قزوین با داشتن بیش از سه هزار و 500 واحد کوچک و بزرگ صنعتی از نظر برداشت مواد معدنی از معادن نیز با دارای جایگاه ویژه و قدیمی است به گونه ای که آثارسرباره ها و کوره های قدیمی در سگزآباد که به حدود دو هزار و 500 سال پیش بازمی گردد بیانگر فعالیتهای معدن کاری از زمانهای دور است.
مسعود صالحی معاون امورصنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قزوین در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: مواد معدنی فلزی، غیر فلزی و مصالح ساختمانی شامل انواع خاکهای صنعتی، کائولن، بنتونیت، فلدسپات پتاسیک و سدیک، سیلیس، دولومیت، نمک، باریتین، آلونیت، خاک سرخ، سنگ های تزئینی، مرمیت، تراورتن، گرانیت، سرب و روی منگنز، مس، آهن، لاتریتی، ذغال سنگ، آهن، سنگ های لاشه، شن و ماسه کوهی، آهک، گچ مهمترین فعالیت های این بخش را تشکیل می دهد.
صالحی یادآورشد: در حال حاضر در استان قزوین 172 معدن فعال با بیش از 25 نوع مواد معدنی با ذخیره های گوناگون وجود دارد که سالانه از آنها حدود سه میلیون تن مواد استخراج و برداشت می شود که عملیات استخراج و بهره برداری از آنها در حال انجام است و 70 معدن راکد، متروکه نیز در حال تجهیز، آماده سازی و واگذاری است.
وی گفت: با اجرای اصلاحیه قانون معادن، محدوده 80 معدن شن و ماسه معمولی( رودخانه ای، زمین های منابع طبیعی و مستثنیات) به معادن اضافه شده و برداشت شن و ماسه معمولی از مسیر رودخانه ها و زمین های منابع طبیعی و یا مستثنیات انجام می گیرد لذا به استناد قانون و آئین نامه و دستورالعمل های صادره برای آندسته از کارگاههای دانه بندی شن و ماسه که سوابق برداشت داشته اند مجوز برداشت صادر می شود.
این مسئول تصریح کرد: تغییر نگرش و استفاده از مصالح کوهی می تواند ضعف کمبود این ماده معدنی را جبران کند ضمن آنکه مصالح یک دست با رفتارهای مکانیکی و فنی مشخص می تواند تولیدات قابل قبولی را در تولید مصالح ساختمانی استاندارد فراهم کند.
وی از طرح های معدنی در دست اقدام این سازمان نام برد و اظهارداشت: پی جویی و اکتشاف مواد معدنی در شهرستان قزوین، اکتشاف باریت، منگنز و عناصر همراه در آقچه مزار بوئین زهرا، از طرح های تملک دارائی های سرمایه ای در دست اقدام و طرح ملی اکتشاف مواد معدنی با همکاری سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، واگذاری پنج فقره محدوده معدنی در خصوص اکتشاف فلزات کمیاب و عناصر همراه، طرح اکتشاف معدن طلا و عناصر همراه در سه فقره از دیگر برنامه های در دست اجراست.
صالحی در خصوص اکتشاف معادن هم گفت: شناخت توان استان به منظور اکتشاف ذخایر معدنی و تهیه اطلاعات زمین شناسی یکی از اهداف اساسی و تشویق بخش خصوصی و راهنمایی سرمایه گذاران به اکتشاف معادن است و در این راستا با اصلاح روشها و بکارگیری فنآوری های نوین و استفاده از شرکت های مشاور در پروژه های تملک دارایی های سرمایه ای نسبت به انجام عملیات اکتشاف مقدماتی و تفضیلی، تهیه نقشه های ژئو شیمیایی و افزون بر آن تهیه شناسنامه معادن و نقشه های 1.1000 ناحیه های اکتشافی برای واگذاری معادن اقدام می شود و اکتشافات بخش خصوصی در قالب پروانه های اکتشاف وجهه قانونی گرفته و بخش خصوصی در حال حاضر بر روی 25 نوع ماده معدنی عملیات اکتشاف را انجام می دهد.
خدمات زیربنایی در معادن بزرگ
معاون امور صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قزوین بیان کرد: به منظور ایجاد ساختارهای لازم برای فعالیت های بهینه معدنی و اکتشافات آن طرح ایجاد زیربناهای لازم در معادن بزرگ و مناطق معدنی در سطح کشور توسط سازمان توسعه و نوسازی معادن انجام می شود که در این راستا چند طرح در استان از پیشرفت 20 تا 90 درصدی برخوردار است.
وی افزود: راههای منتهی به معادن بوئین زهرا دارای پیشرفت فیزیکی 98 درصدی و راههای منتهی به معادن طارم سفلی در مرحله مطالعاتی است که در صورت تامین اعتبار اجرایی می شود.
صالحی گفت: راههای منتهی به معادن قرمز آباد و شنین در منطقه صادق آباد تاکستان در فاز مطالعاتی است و راههای منتهی به معادن شمال قزوین در حال اجرای فاز مطالعاتی و برق رسانی به معادن مس در طارم تصویب شده و برق رسانی به معادن منتهی به روستای زه آباد هم در حال بررسی امکان سنجی است.
وی اضافه کرد: به منظور رفع مغایرت های محدوده های معادن و پروانه های اکتشافی و هماهنگ کردن آن با کالک های مبنا و طرح سراسری توسط وزارتخانه طرح ساماندهی محدوده های معدنی در استان قزوین در مرحله پایانی یا پیشرفت نزدیک 100 درصدی است که برای معادن شن و ماسه معمولی و خاک رس اجرا می شود.
صالحی درمورد پهنه بندی معادن هم یادآورشد: در اجرای مصوبه هیئت دولت با هماهنگی معاون معدنی وزارتخانه و سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی نسبت به تعریف پهنه های لازم در استان اقدام شده که یک پهنه در دستور فراخوان و اجرای مراحل قانونی است.
صدور 113 فقره پروانه اکتشاف و 98 فقره گواهی کشف در استان قزوین
این مسئول در خصوص صدور گواهی کشف معادن تصریح کرد: تاکنون 113 فقره پروانه اکتشاف و 98 فقره گواهی کشف با ذخیره قطعی 330 میلیون و 133 هزار تن ذخیره قطعی با هزینه عملیات اکتشاف 165 میلیارد و 26 میلیون ریال در استان صادر شده است.
صالحی تعداد پروانه های بهره برداری صادر شده تاکنون را 170 مورد با ظرفیت استخراج پنج میلیون و 109 هزار تن اعلام کرد و افزود: ظرفیت استخراج این معادن 2186 میلیون و 254 هزار تن است که با صدور مجوزهای بهره برداری زمینه اشتغال یک هزار و 288 نفر فراهم شده است.
این مسئول گفت: مبلغ دو میلیارد ریال از حقوق دولتی دریافت شده در سال گذشته مربوط به معادن شن و ماسه رودخانه ای است که از این میزان 980 میلیون ریال آن به صورت جریمه برداشت غیرمجاز دریافت شده است.
به نظر می‌رسد در شرایط فعلی اقتصاد ایران و تحریم‌های گسترده اقتصادی، شاید یکی از مهمترین مزیت‌های ایران برای گذر از این بحران، تکیه بر منابع معدنی و پتانسیل‌های بالقوه در داخل کشور است که از این طریق و با خلق مزیت رقابتی، تهدیدها به فرصت تبدیل شوند.
بخش معدن در دوران بحران اقتصادی جهانی، نشان داده که کمترین آسیب‌پذیری در سیکل‌های تجاری را داشته و بیشترین کمک را به اقتصاد کرده است و در شرایط اقتصاد مقاومتی نیز معدن اهمیت مضاعفی دارد بنابراین دولت و مجلس باید نگاه ویژه‌ای به این بخش مهم داشته باشند و با حمایت از طرح های معدنی به اقتصاد کشور کمک کنند.
استان قزوین نیز با توجه ویژه به بهره برداری معادن موجود بویژه تسریع در راه اندازی معدن بزرگ مس در طارم می تواند همچون صنعت نقش مهمی در اکتشاف و استخراج و فرآوری مواد معدنی و ایجاد اشتغال ایفا کند و در چرخه اقتصاد سهم بیشتری را به خود اختصاص دهد.
گزارش: محمد رضا جباری
نظر شما