دولت در آن زمان در خصوص "استراتژي صنعت هوايي" در بخش تجاري پس از بررسي هاي فراوان، نتيجه گيري كرد: تعداد صندلي هاي ناوگان حمل ونقل هوايي كشور ظرف 20 سال بايد به 25 هزار صندلي افزايش يابد.
از سوي ديگر، كارشناسان نيز معتقدند كه تحريم ايران از سوي امريكا، كشورمان را مجبور كرده كه به نسبت به ساخت هواپيما در داخل اقدام كند.
بدين ترتيب، باتوجه به فرسوده بودن هواپيماهاي فعال در ناوگان حمل ونقل هوايي و افزايش تعداد صندلي هاي موجود در ناوگان، در دهه 70 بررسي شد كه براي خريداري هواپيما و رفع كمبود صندلي ناوگان از شرق، علاوه بر نياز5 ميليارد دلار اعتبار( به منظور تامين هر صندلي، 200هزار دلار) ، 15 ميليارد دلار نيز براي طول مدت پرواز و تعميرات آن ظرف 20 سال لازم بود.
همچنين به منظور خريداري هواپيما ورفع كمبود صندلي ناوگان حمل ونقل هوايي از غرب، در آن زمان 5/7 ميليارد دلار( به منظور تامين هر صندلي،300 دلار) و 5/22 ميليارد دلار براي طول مدت پرواز وتعميرات آن ظرف 20 سال لازم بود.
دولت پس از اين بررسي، با توجه به سوابق صنعت هوايي كشور به اين جمع بندي رسيد: ايران هواپيماي برد كوتاه بسازد و هواپيماي برد بلند را هوشمندانه خريداري كند.
استفاده از لفظ هوشمندانه در اين جمع بندي نيز به اين خاطر بود كه حتي الامقدور هواپيماهاي خريداري شوند كه امكان توليد قطعات آنها در ايران وجود داشته باشد.
سرانجام شركت هواپيماسازي هسا كه متعلق به وزارت دفاع است، در سال 1375 در طرحي تصميم گرفت كه هواپيما توليد و با نامه ايراني به بازار عرضه كند.
به همين منظور، شركت هواپيماسازي هسا مدارك ساخت هواپيما با نام ايراني جهت همكاري و انتقال تكنولوژي ساخت هواپيما به ايران را به شركت هاي معتبر هواپيماي سازي از جمله فوكر هلند، اي تي آر فرانسه، ايلوشين روسيه، آنتوف اوكراين، واي ايت چين ، كارا اسپانيا و ايرباس امريكا ارسال كرد كه تنها فوكر و ايرباس به اين پيشنهاد "نه" گفتند.
با برگزاري مناقصه در آن زمان اعلام شد كه شركت هواپيماسازي آنتونف اوكراين جهت توليد هواپيما با نام ايراني همكاري خواهد كرد.
علت اينكه محصول مشترك ايران واوكراين در ساخت هواپيما ، "ايران 140" نام گرفته اين است كه سه حروف اول اين نام مختص ايراني ها و دو حرف ديگر به اوكرايني ها اختصاص دارد.
دولت نيز با آغازساخت هواپيماي با نام ايراني در اصفهان اعتباراتي براي اين منظور در نظر گفت.
بنابراعلام سازمان مديريت و برنامه ريزي، دولت براي ساخت هواپيماي "ايران 140" تا قبل از سال 1383 حدود 200 ميليارد و 960 ميليون ريال اعتبار در نظر گرفته است.
سازمان مديريت وبرنامه ريزي با اشاره به اين كه دولت در سال 1383 و 1384 نيز براي هر سال 25 ميليارد ريال به طرح ساخت هواپيماي"ايران 140" در نظر گرفته است، تصريح مي كند: با توجه به اتمام پروژه در سال 84، دولت ديگر از سال 1385 به بعد به ساخت اين نوع هواپيما اعتبار اختصاص نخواهد داد.
هواپيماي ايران 140، كه گنجايش 50 مسافر را دارد، قادر است در هر ساعت 500 كيلومتر را طي كند و داراي مصرف سوخت پاياني نسبت هواپيماهايي نظير فوكر 100 است به طوري كه اين هواپيما، براي يك ساعت پرواز، 500 تا 600 كيلوگرم سوخت مصرف مي كند ولي فوكر100 براي همين ساعت پرواز، 2/2 تن سوخت مصرف دارد.
در ادامه اين گزارش به اين نكته بايد اشاره كرد كه طرح ملي، همت ملي را مي طلبد. هدف از بايد اين جمله نيز آن است كه بخشي از اعتبارات سال هاي گذشته ساخت هواپيماي "ايران140" اختصاص نيافته و مورد كم لطفي دولت گذشته قرار گرفته است .
همچنين تاخيرهاي طولاني مدت دولت گذشته در تصويب اختصاص اعتبار به شركت هواپيمايي سفيران براي پرداخت پول هواپيماي "ايران 140" خريداري شده نيز موجب ايجاد مشكلاتي در توليد اين نوع هواپيماي ايراني كرده است.
عباس فلاح مديرعامل شركت هواپيماسازي هسا در گفت و گو با خبرنگار اقتصادي خبرگزاري"مهر" تصميم ساخت هواپيماي "ايران 140"در ايران را تصميمي بسيار اصولي و درست بيان كرد و گفت: درتمام كشورهاي خارجي از آثار ومزاياي صنعت هوايي در صنايع ديگر از جمله خودروسازي استفاده مي كنند كه متاسفانه در ايران برعكس اين كار اتفاق افتاده است.
وي در خصوص نحوه قرارداد ساخت هواپيماي "ايران 140" شركت هواپيماسازي هسا با آنتونوف اوكراين توضيح مي دهد: بر طبق قرارداد، 70 درصد توليد اين هواپيما را ايراني ها را بايد بسازند و 30 درصد باقي را كه بيشتر بخش قطعات آن است و مقرون به صرفه هم نيست،اوكرايني ها.
فلاح وضعيت فعلي ساخت هواپيماي "ايران 140"در اصفهان را اين طور بيان مي كند: درحال حاضر بيش از 32 درصد توليد هواپپماي "ايران 140" را ايراني ها مي سازند كه اميد مي رود اين ميزان درصد در سال هاي آينده به حدود 70 درصد برسد.
مديرعامل شركت هواپيماسازي هسا با انتقاد از نحوه اختصاص اعتبار به پروژه" ساخت هواپيماي ايران 140" از سوي دولت گذشته گفت: تاكنون دولت 56 ميليون دلار از بدهي هاي معوق مربوط به بودجه دولتي اين پروژه را پرداخت نكرده است.
وي با اشاره به اين كه دولت مانده اعتبار مخصوص طرح" ساخت هواپيماي ايران 140" را به صورت فايناس غير خود گردان خواهد داد،توضيح داد: كل اعتبار درنظرگفته شده از سوي دولت براي كمك به اين طرح 196 ميليون دلار بوده كه دولت 33 ميليون دلار آن را به همراه معادل ريالي آن پرداخت كرده است.
فلاح خاطرنشان كرد: دولت معادل ريالي 100 ميليون دلار كمك ديگر به اين طرح را تاكنون نداده و صنعت مجبور شده كه براي تامين آن وام بگيرد.
مديرعامل شركت هواپيماسازي هسا درباره اين گونه اختصاص اعتبار از سوي دولت به طرح" ساخت هواپيماي ايران 140" اين طور نتيجه گيري كرد: اين گونه اختصاص اعتبار در مجموع اين طرح را با مشكل مواجه كرده است.
وي همچنين توضيح داد: دولت پس از گذشته دوسال از درخواست وام شركت هواپيمايي سفيران براي خريد هواپيما در مردادماه گذشته تصويب كرد كه 5/49 ميليون يورو به اين شركت از حساب ذخيره ارزي اختصاص يابد.
فلاح اعلام كرد: شركت هواپيماي سفيران دو فروند هواپيماي ايران 140 را خريداري كرده كه هم اكنون در ناوگان حمل ونقل هوايي كشور فعال است.
مديرعامل شركت هواپيماسازي هسا تصريح كرد: سومين فروند هواپيماي ساخته شده"ايران 140" نيز آماده تحويل به اين شركت هواپيمايي است كه در صورت پرداخت پول آن، به ناوگان حمل ونقل هوايي مي پيوندد.
وي با اعلام اين كه 5 فروند هواپيماي "ايران 140" ديگر نيز هم اكنون درحال ساخت است، خبر داد: طبق برنامه زمان بندي شده، 32 فروند هواپيماي"ايران 140" تا پايان سال 1388 در اصفهان توليد خواهد شد.
فلاح در ادامه به مصرف سوخت پايان اين هواپيما اشاره وخاطرنشان مي كند: به عنوان مثال، اين هواپيما براي يك ساعت پرواز 500 تا 600 كيلوگرم سوخت مصرف مي كند و اين درحالي است كه هواپيمايي نظير فوكر 100 در اين مدت، 2/2 تن سوخت مصرف دارد.
مديرعامل شركت هواپيماسازي هسا تاكيد مي كند: با افزايش قيمت نفت در بازارهاي جهاني نيز استفاده از هواپيماهاي كم مصرف در سوخت مورد توجه شركت هاي هواپيمايي قرار گرفته است، به طوري كه هم اكنون بيش از660 فروند هواپيماي"تربو فراپ" (كم مصرف در سوخت) در دنيا در حال پروازند.
وي، ايمني هواپيماي "ايران 140" ( تربو فراپ) را به مراتب بالاتر از هواپيماهايي همچون فوكر 100 عنوان كرد و توضيح داد: هواپيماي "ايران 140" به دليل دارا بودن ملخ ، در شرايط حساس، بدون موتور هم مي تواند پرواز ودر نهايت در باند و همچنين مسيرهاي ناهمواره بنشيند.
فلاح گفت: هواپيماي جت نظير فوكر 100 بدليل نداشتن ملخ، داراي اين خصلت هواپيماي "ايران 140"نيست.
به گزارش"مهر"، كارشناسان معتقدند كه ايران توانسته با ساخت هواپيماي ايراني به نوعي تحريم هاي آمريكا در فروش هواپيما به كشورمان را كمرنگ تر كند. به عبارت ديگر، ايران ، امريكا را با ساخت هواپيماي ايراني مات كرده است.
از اين رو، انتظار مي رود ، ساخت هواپيماي ايران 140 در كشور با حمايت هاي بي دريغ دولت سرعت بيشتري گيرد تا در آينده با همت مهندسان داخلي در اين خصوص نيز خودكفا شويم.
گزارش از: مجتبي قمري وفا
نظر شما