آنها از آزار ديگران لذت مي برند !

تصوير دوم - در حالي كه وسائل كيفش را جابجا مي كرد تا كيف پولش را در بياورد كه يك مرتبه با صداي بوق يك ماشين  مدل بالاي صفر كيلومتر به خود آمد . به قيافه راننده نمي خورد مسافركش باشد اما چرا بوق مي زد و از او دعوت به سوار شدن مي كرد؟

اصرار راننده براي سوار كردن دختر جوان توجه همه مسافران را به خود جلب كرده بود اما هيچ كس حوصله جلو آمدن و به درد سر افتادن را نداشت تا اينكه اتوبوس مملو از جمعيت از راه رسيد و دختر با سوار شدن بر آن خود را از شر اصرارها و نگاه هاي  سنگين مرد راننده خلاص كرد !

با اينكه اين موضوع هميشگي بود اما فكر كردن به آن روحش را مي آزرد. از پشت شيشه اتوبوس به فضاي بيرون زل زد ، دلش مي خواست به موضوع ديگري بينديشد كه ناگهان با ترمز وحشتناكي روي چند زن و دختر ديگر افتاد. صداي داد و بيداد راننده اتوبوس از يك طرف و صداي بوق ماشينهاي پشت سر از طرف ديگر تمام افكارش را بر هم ريخت. چند دقيقه گذشت و راننده با همان عصبانيت درها را گشود و بدون رعايت ادب و نزاكت ، گفت : خانم ها و آقايون بفرماييد پايين !

اما آنجا آخر خط نبود بلكه اتوبوس با همان ماشيني كه مزاحم دختر شده بود و اصرار به سوار كردن او داشت ، تصادف كرده بود!

دخترك وقتي موضوع را فهميد عصباني شد اما او فقط مي توانست عصباني شود و حرص بخورد همين! به ساعتش نيم نگاهي انداخت و ديد بهتر است راه برگشت را در پيش بگيرد چون مطمئن بود با آن همه تاخير استاد او را به كلاس راه نخواهد داد .

امروزه اين اتفاق و مسايلي از اين دست در زندگي روزمره جامعه شهري ما بارها رخ مي دهد و متاسفانه توجه جدي به آن نمي شود و خيلي زود فراموش و مورد غفلت قرار مي گيرد...

به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر ، موضوع مزاحمتهاي خياباني تنها به مزاحمت براي نواميس مردم محدود نمي شود ، بلكه زد و خوردهاي فيزيكي و مسلحانه خياباني ، زور گيري ، شرب خمر و قدرت نمايي و خريد و فروش مواد مخدر و قرص هاي روان گردان و... از جمله مواردي هستند كه چندي پيش به عنوان جرايم خياباني مطرح و قرار بر اين شد كه طرح مبارزه با اشرار خياباني از 15 شهريور و به مدت 20 روز در تهران اجرا شود .

پس از تدوين طرح افزايش امنيت اجتماعي با موضوع برخورد با اراذل و اوباش از سوي دادستان، آيت الله شاهرودي رييس قوه قضاييه از تمام قضات و ضابطين قضايي خواست مطابق با مفاد قانون آيين دادرسي كيفري در برخورد با اين موارد چه در مرحله شناسايي و دستگيري و چه در مرحله صدور راي با كمال قاطعيت برخورد كنند .

همچنين ، رييس كل دادگستري تهران بحث امنيت را مقوله بسيار مهمي خواند و گفت : بدون امنيت اساس حكومت معنا و مفهومي ندارد .

عليزاده افزود : ضابطان دادگستري و در راس آن نيروي انتظامي به حكم قانون وظيفه دارند به محض برخورد با اين جرائم ، بدون نياز به دريافت مجوز با قاطعيت وارد عمل شوند و طوري با مجرمين برخورد كنند كه قدرت نظم احساس شود و از طرف ديگر مردم احساس امنيت كنند .

بررسي ابعاد گسترده طرح مهم است...

به طور كلي بحث اراذل و اوباش يا افراد منحرف اجتماعي كه با زير پا گذاشتن هنجارهاي پذيرفته شده ، رفتارهاي زننده اي از خود نشان مي دهند در جامعه شناسي " انحرافات اجتماعي" مورد بحث قرار مي گيرد اما آيا تنها كشور ما با اين مشكل روبروست ؟

دكتر طهمورث شيري ، جامعه شناس و عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي تهران مركز در گفتگو با خبر نگار اجتماعي خبرگزاري مهر مي گويد : اين امربا اشكال متنوع در همه جوامع وجود دارد منتها در مقابله با آن نبايد به دنبال علل به وجود آورنده آن باشيم ، بلكه بايد ببينيم چطور اين مسايل حاد مي شوند . بر فرض مثال بحث تخريب وسايل عمومي " ونداليسم " و يا نزاعهاي جمعي و شرارت ها در تمامي جوامع وجود دارد اما با يك نگاه اجتماعي تاريخي در مي يابيم كه اين مسايل براي جوامع در حال گذار -جوامعي كه از يك وضعيت ثابت سنتي بكر به سمت جامعه اي با آرمانهاي والا در حركتند - شيوع پيدا كرده است .

مهمانان ناخوانده...

در اين ميان با در نظر گرفتن ابزار جهاني شدن مانند ماهواره و اينترنت كه مانند مهمانان ناخوانده اي در جامعه ما قدم گذارده اند نقش ها كمي متفاوت مي شوند و شايد برخوردهاي سنتي چندان چاره ساز نباشند .

دكتر شيري در اين باره چنين اظهار نظر مي كند : چنانچه عملكرد پليس متناسب با نياز هاي روزمره جامعه نباشد اين طرح و طرح هايي نظير آن در بلند مدت جوابگو نخواهند بود و بهتر است اجراي اينگونه طرح ها با تعامل پليس و مردم و از همه مهمتر تكيه بر تشكل هاي غير دولتي متناسب با فرهنگ پذيرفته شده ايراني انجام شود .

زمينه هاي بروز سوءتفاهم

از سوي ديگر با نگاهي دقيق تر به مزاحمتهاي خياباني با دو دسته از جرائم روبرو مي شويم : يك - جرايم مجرمانه اي كه امنيت همگان را از بين مي برد مانند چاقو كشي و دوم ، مسايلي كه تنها امنيت بانوان را از بين مي برد اما آيا در مقابل اين دو نوع جرم و نحوه برخورد با آنها حد و مرزي در نظر گرفته شده است ؟

دكتر محمد علي الستي ، جامعه شناس و عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي تهران مركز در گفتگو با خبر نگار مهر مي گويد : در برخورد با نوع اول جرائم مقابله انتظامي جواب گو خواهد بود اما در مزاحمتهايي كه مثلا آقايان براي خانمها به وجود مي آورند اين گونه برخوردها نتيجه اي در بر نخواهد داشت .

وي در ادامه مي افزايد : در بسياري از موارد نوع حجاب بانوان براي مردان نوعي سوءتفاهم به وجود مي آورد . پس اين نوع مقابله با مزاحمت تنها با راهكارهاي فرهنگي حل خواهد شد .

اين استاد دانشگاه در بيان راه حلي براي اين سوءتفاهم معتقد است : با استفاده از نظام كدگذاري مي توانيم بخش عمده اي از آسيب هاي اجتماعي را كاهش دهيم .

الستي مي افزايد : با شفاف شدن نشانه ها و رمزگذاري و رمزشناسي ، بسياري از سوء استفاده ها رنگ خواهد باخت و لازم نيست هميشه برخورد فيزيكي صورت بگيرد .

چرا آستانه تحمل مردم پايين آمده ؟

در ادامه اين بحث جا دارد به دعواها و تنشهاي خياباني نيز نگاه عميق تري داشته باشيم ، چرا كه تقريبا روزي نيست كه هريك از ما هنگام رانندگي و عبور و مرور از مكانهاي مختلف شهر شاهد جر و بحث هاي بيهوده افراد نباشيم . تا يك راننده جلوي اتومبيل ديگري مي پيچد راننده مقابل با عصبانيت سر بيرون مي آورد و شروع مي كند به فحاشي و گاه برخوردهاي غير اخلاقي و دور از فرهنگ شهر نشيني .

دكتر شيري با نگاه جامعه شناسانه در بيان علت اين موضوع مي گويد : جامعه ما در سالهاي گذشته با نوعي انباشت آرمان روبرو شده است يعني شعارهايي نظير توزيع عادلانه درآمد و... از تريبون هاي مختلف پخش شد اما كمتر به شكل عمل درآمد . پس انباشت متراكمي از آرمانهاي تحقق نيافته ، نوعي افسردگي اجتماعي در افراد به وجود آورد و اين حس افسردگي خود باعث كاهش اميدواري و افزايش استرس ها شد و نتيجه اين است كه هر روزه ميبينيم .

افزايش افسردگي در جامعه ...

از سوي ديگر با نگاهي به آمارهاي رسمي و غير رسمي افسردگي ، احساس نگراني ما تشديد مي شود و در پي راهكاري مي گرديم كه بتوانيم به سلامت در اين اجتماع زندگي كنيم .

دكتر الستي ، از تاثيرنقش آلودگي هوا ، ترافيك هاي كلافه كننده و فقر و بيكاري در تشديد افسردگي هاي اجتماعي سخن به ميان مي آورد و مي افزايد : خوب است وقتي با موقعيت تنش زا و پرخاشگرانه اي روبرو مي شويم به جاي درگيري با طرف مقابل در مرحله اول وي را درك كنيم و به او حق بدهيم . چون در اين صورت به جاي اينكه تحت تاثير محيط قرار بگيريم با رفتاري دل سوزانه به وضعيت ارتباطي مطلوبي مي رسيم و با چشم پوشي از گناه فرد خاطي ، از تشديد استرس مي كاهيم .

وي همچنين به افراد توصيه مي كند هنگام مواجهه با شرايط خطرناكي كه ممكن است به دعوا منجر شود به جاي راهنمايي و امر به معروف بهتر است صبر پيشه كنيم چون در غير اين صورت ممكن است نتيجه معكوسي بگيريم .

اما با نيم نگاهي به نزاع هاي خياباني منجر به قتل به نتايج ديگري هم مي رسيم و آن اينكه برخوردهاي خود سرانه افراد هنگام درگيريها منجر به بروز فاجعه شده است .

دكتر سيد حسين مير شاكي ، حقوق دان و وكيل پايه يك دادگستري كه تاكنون با پرونده هاي زيادي از اين دست روبرو بوده است در اين زمينه به خبرنگار مهر مي گويد : مردم بايد هنگام درگيري هاي خياباني خيلي سريع به مراجع رسيدگي قانوني مراجعه كنند تا با اين كار هم مجرمان واقعي زودتر شناخته شوند و هم درگيريها به جاهاي خطرناك نرسند .

به گفته جامعه شناسان و حقوقدانان ، مدت 20 روزه طرح امنيت اجتماعي براي مقابله با اراذل و اوباش ناكافي است و اين قبيل برخوردهاي مقطعي دردهاي مزمن اجتماع را درمان نخواهد كرد .