به گزارش خبرگزاری مهر، در این جلسه فیلم «کلاژی از کاربردهای معماری در سینمای جهان» به کارگردانی آرش خوشخو به نمایش درآمد و مورد نقد و بررسی قرار گرفت. در ابتدای جلسه، سیداحد میکائیل‌زاده دبیر باشگاه «فیلم شهر» ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان به تشریح برنامه‌های این باشگاه در دوره جدید فعالیت آن پرداخت.
میکاییل‌زاده از پیگیری رویکردهای پژوهشی و مطالعاتی در دوره جدید فعالیت باشگاه «فیلم شهر» خبر داد و با توضیح اینکه 3 کارگروه در دوره جدید تعریف شده است، گفت: کارگروه‌های مورد اشاره عبارتند از کارگروه منظر شهر و سینمای شهری، کارگروه مطالعات اجتماعی، فرهنگی، سینما و شهر و دیگری کارگروه سبک زندگی.
وی با بیان اینکه نمایش و نقد فیلم «کلاژی از کاربردهای معماری در سینمای جهان» در کارگروه منظر شهر و سینمای شهری بررسی می‌شود، افزود: شاید این پرسش مطرح شود که چرا فیلم بلند یا مستندی را انتخاب نکرده‌ایم. باید گفت فیلم آقای خوشخو مقدمه‌ای است برای اینکه بهتر و جدی‌تر به گفتگو در زمینه مسائل مربوط به شهر پرداخت. نمایش آثار در باشگاه «فیلم شهر» باید فضای مناسبی را برای بحث های میان رشته ای فراهم آورد.
دبیر باشگاه «فیلم شهر» در ادامه برنامه از نوا توکلیمهر دبیر کارگروه منظر شهر و سینمای شهری، علی فلاح‌پسند برنامه‌ریز و طراح شهری و همایون امامی منتقد درخواست کرد که پشت تریبون قرار گرفته و صحبت‌های خود را آغاز کنند.
نوا توکلیمهر در سخنان ابتدایی خود به دلایل انتخاب فیلم «کلاژی از کاربردهای معماری در سینمای جهان» پرداخت و گفت: ما مشخصا قصد نداریم معماری را با سینما بررسی کنیم، بلکه در پی آن هستیم که فراتر از این مسئله، شهر و تمام لایه‌های آن را که در ارتباط با هم، سیما و منظر یک شهر را شکل می‌دهند، بررسی کنیم. در فیلم نیز کارگردان از لفظ معماری شهر و معماری محیط استفاده کرده است و در نهایت آن چیزی که در ارتباط با سینما مورد توجه قرار گرفت، خود شهر بود.
این کارشناس منظر شهر و سینمای شهری در ادامه صحبت‌های خود به سابقه موضوع شهر و سینما پرداخت و گفت: از اوایل دهه 80 در ایران شاهد مقالات، کتب و سمینارهایی در موضوع شهر و سینما هستیم. در واقع در دهه 80 نوع جدیدی از نگرش به موضوع معماری، شهر و سینما شکل گرفت وگرنه از دهه 30 و 40 به نوعی گفتمان بین این 2 حوزه وجود داشته است. اما همزمان با اهمیت شهرنشینی و برجسته شدن موضوع کیفیت فضا، از اوایل دهه 80 وضعیت جدی‌تری حتی در مدیریت شهری به خود می‌گیرد.
توکلی ادامه داد: در حوزه شهرسازی و معماری هم آن دسته از شهرسازانی که بیشتر با هنر و بخصوص هنر سینما آشنا بودند به این مقوله بیشتر پرداختند. از جمله صاحب‌نظران سینمایی که موضوع شهر و سینما را مطرح کردند، می‌توان به رخشان بنی اعتماد، کیانوش عیاری، خسرو سینایی، محمد تهامی نژاد، شادمهر راستین و روبرت صافاریان اشاره کرد.
همایون امامی منتقد و نویسنده سینمایی که مهمان این نشست بود نیز درباره بازتاب شهر و شهریت در سینمای مستند صحبت کرد. امامی صحبت‌های خود را با تکیه بر مقاله‌ای آغاز کرد که در سال 84 در فصلنامه ایرانشهر منتشر کرده بود.
وی به پیشینه بازتاب شهر و شهریت در سینمای جهان پرداخت و نخستین بازتاب شهر در سینمای جهان را به زمان لومیرها مرتبط دانست. امامی اذعان کرد که برادران لومیر برای جذب مخاطبان به نمایش تصاویری از شهرهای مختلف جهان پرداختند و جذابیت‌های سیاحتی جهان را در دستور کار خود قرار دادند. با این حال امامی نخستین جلوه جدی شهر و شهرنشینی در سینمای مستند جهان را در آثار ژیوا برتوف دانست که نخستین کسی است که دوربین را از استودیوها خارج و بین مردم برد. این منتقد سینما تاثیر کارهای برتوف را زمینه‌ساز شکل‌گیری 2 سبک سینمای مستند در دهه 60 میلادی یعنی سینمای مستقیم آمریکا و سینما وریته در فرانسه دانست.
امامی درمورد شهر و شهرسازی در سینمای ایران هم گفت: پرداختن به شهر و شهرسازی از همان آغاز سینمای مستند در کشورمان به عنوان موضوعی مهم مطرح بوده است. نخستین فیلم‌ها از انگیزه تبلیغاتی صرف برخوردار هستند به‌ویژه درباره شهرهای کوچک و روستاهای دورافتاده که پیشرفت‌های آنها در دوره پهلوی دوم باید به تصویر کشیده می‌شد. در فیلم‌های با موضوع شهرهای ایران، برخی کاملا به یک شهر می‌پردازند مانند فیلم‌های «آبادان» یا «خارک». برخی دیگر از فیلم‌ها به شهرهایی که در یک مسیر قرار دارند می پردازند که در این فیلم‌ها ویژگی‌های کلی شهرها به نمایش درمی‌آیند.
در ادامه مراسم علی فلاح‌پسند برنامه‌ریز و طراح شهری بحث خود در مورد سینما و معماری را با تعریف معمار آغاز کرد و گفت: آنچه باید مورد توجه قرار گیرد دید مشترکی است که یک سینماگر و یک شهرساز و معمار می‌توانند از عینیت فضا و یا ذهنیت فضا داشته باشند. بازنمایی این ذهنیت در سینما باعث شده که شهرسازی هم از تاثیر سینما برکنار نمانده باشد. یعنی تمامی رشته‌های علوم انسانی تحت تاثیر پدیده فراگیر سینما بوده‌اند و طبیعی است که سینما با نخستین چیزی که سر و کار دارد، مکان و فضاست. اینکه چه کیفیت بصری‌ای از شهر و مکان در سینما بازنمایی می شود چیزی نیست که شهرساز بخواهد درمورد آن نسخه‌ای بپیچد، بلکه بیشتر حوزه گفت‌وگوی مشترک حائز اهمیت است.
فلاح‌پسند در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به تاریخچه‌ای از شهرسازی و رواج این کلمه گفت: آنچه اهمیت دارد پیگیری حوزه مشترک بین شهر و سینما و مسئله فضاست زیرا فضا خاصیت‌های متنوعی دارد که می‌تواند هم برای سینماگر و هم شهرساز جذاب باشد.
برهان آزاد مستندساز و داور جشنواره شانزدهم خانه سینما آخرین کسی بود که در این مراسم سخنان کوتاهی را ایراد کرد. آزاد با اشاره به این که در یک ماه و نیم گذشته بیش از 150 فیلم را به عنوان داور جشن خانه سینما دیده است، گفت: تهران و شهرهای بزرگ ما به کلی تغییر کرده‌اند. در نگاه امروزی، برخی سینماگران که در همین شهر اتفاق می‌افتد به شما می‌گویند که تهران یکی از بدترین و ناامن‌ترین شهرهای دنیاست. یعنی در 70 فیلم با انواع جیب‌برها، قاتلان و سارق‌ها روبرو هستید. اگر روزی آقای مسعود کیمیایی چاقو را به عنوان یک حربه بدست مردم داد اکنون بعضی ها کلاشینکف بدست همان مردم می‌دهند. این اتفاق عمدا روی می‌دهد.
وی در پایان حرف هایش تصریح کرد: هر شهری نماد فرهنگ ساکنان آن است. شما در تاریخ هنر ونیز را ببینید یا در تاریخ خودمان وقتی وارد اصفهان می شوید این پرسش مطرح می شود که چرا اصفهانی‌ها نسبت به سایر شهرهای ما هنرمندتر هستند؟ برای اینکه با نظم، زیبایی‌ها و آرایه‌هایی در شهر روبرو می شوند که ذهن آنها را پرورش می‌دهند. اما وقتی در سینما فقط با آدم‌های جانی روبرو می شوید، شهرسازان ما نیز شهری می‌سازند درخور آدم‌هایی که در آن زندگی می‌کنند.
نظر شما