به گزارش خبرنگار اقتصادي مهر، روند افزايش مصرف و توليد روغن نباتي در ايران طي 40 سال گذشته نشان مي دهد كه اگر چه رشد توليد روغن نباتي طي اين مدت به دو برابر رسيده اما متاسفانه هيچ گونه انطباقي با رشد جمعيت و نياز مصرف نداشته و شكاف بين نياز جامعه و توليد عميق تر شده است.
بر اساس اين گزارش، از جمله عوامل تاثير گذاربر ايجاد اين فاصله را مي توان افزايش جمعيت، تغيير الگوي مصرف روغن و افزايش مصرف سرانه روغن نباتي و نيز عدم اقدام موثردر خصوص توليد روغن نباتي در كشور نام برد.
در اين ميان، با وجود منابع ارزي فراوان از بودجه عمومي ، دستيابي به اين ماده حياتي، حتي بيش از حد نيازو از طريق واردات ميسر بوده است.
آمار و ارقام توليد روغن نباتي در ايران و جهان بيانگرآن است كه از سال 1984 تا سال 2000 ميلادي ، توليدات روغن نباتي در جهان از 44 ميليون تن به 82 ميليون تن و همين توليدات در ايران از 1/35 هزار تن به 77 هزار تن رسيده است.
اين گزارش مي افزايد: در طي مدت 16 سال ، ايران به ازاي هر نفر66/0 كيلوگرم و جهان به ازاي هرنفر3/6 كيلوگرم افزايش توليد داشته است و اين نشان از آن دارد كه پتانسيل اين توليد در دنيا مهيا و ايران نيز جزئي از اين مجموعه مي باشد.
همچنين روند توليد ، مصرف و واردات روغن نباتي طي 40 سال گذشته ( 1380-1340) حاكي از آن است كه جمعيت كشوربه 3/3 برابر، مصرف سرانه به 6/6 برابر، مصرف روغن نباتي به 22 برابر افزايش يافته است.
در مدت ياد شده، سهم توليد داخلي از 76 درصد به كم تراز 10 درصد كاهش يافته است و واردات روغن نيز به مرزيك ميليون تن رسيده است.
در سالهاي اخير، در برنامه سوم توسعه ، دولت به علت نيازروز افزون به روغن نباتي و خودكفايي در توليد اين محصول، با تنظيم برنامه هاي توسعه اي براي توليد اين محصولات زراعي توجه خاصي به عملكرد كشت دانه هاي روغني نموده است.
بر اساس اين گزارش، هدف برنامه براي توسعه سطح زير كشت دانه هاي روغني در برنامه پنجساله سوم، به ترتيب478، 489 ،5/518 ،5/567 و 5/637 هزار هكتار بود به نحوي كه مجموع سطح زير كشت دانه هاي روغني به علاوه پنبه در 4 سال اول برنامه به ترتيب 454 ، 395 ، 383 و 385 هزار هكتاربوده است.
علت عدم استقبال كشاورزان در كشت دانه هاي روغني به خصوص پنبه را مي توان به نامساعد بودن وضع بازار دانه هاي روغني و پنبه، پايين بودن خريد محصول، تاخيردر اعلام خريد، هزينه هاي بالاي كارگري، كاشت ديگر محصولات جايگزين، واردات دانه هاي روغني از طرف دولت و به عبارتي عدم حمايت دولت دانست.
از سويي ديگراهداف درنظر گرفته شده در برنامه سوم توسعه شايد در سطح بالايي برآورد شده بود ، بطور مثال در پنج سال برنامه سوم توسعه ، سطح زير كشت پنبه بايد هر سال 200 هكتار مي بود اما بر اساس آمارهاي موجود كشت اين محصول همواره سير نزولي داشته است كه بيانگرعدم توجه مسوولان زراعت به اين موضوع بوده است.
اين درحالي است كه در خصوص دانه هاي روغني غير از پنبه ، سطح زير كشت افزايش يافته است كه نتيجه سياستهاي حمايتي دولت در راستاي كشت اين مصول بوده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادي مهر، به اين ترتيب در برنامه پنجساله چهارم توسعه ، سياست هاي دولت در تقويت افزايش توليد دانه هاي روغني به وسيله تدوين طرح ده ساله توليد دانه هاي روغني كشورتنظيم شده است كه اين طرح بايد در دو برنامه پنجساله چهارم و پنجم توسعه تحقق يابد و دانه هاي روغني بايد به لحاظ سطح زير كشت و توليد توسعه يابند.
هدف اين طرح علاوه بر خودكفايي در توليد روغن نباتي، افزايش درآمد كشاورزان به لحاظ كشت دوم، بهبود بافت خاك مي باشد .
نظر شما