موانع حضور خطوط برتر کشتیرانی در بندرشهیدرجایی/ رقابت ایران با دیگر بنادر منطقه

به گزارش خبرنگار مهر، 30 تیرماه امسال بود که پس از یک دوره طولانی تحریم بر علیه بندرشهیدرجایی، اولین خط کشتیرانی بزرگ وارد این بندر شد و در اسرع وقت، کار تخلیه و بارگیری آن به انجام رسید تا زمینه مناسبی برای حضور دیگر خطوط کشتیرانی بزرگ جهان در ایران فراهم شود. در واقع این یک شروع برای بازگشت دیگر خطوط کشتیرانی بین المللی بود تا با ورود به بندرشهیدرجایی، کالاها بصورت مستقیم در بنادر ایران تخلیه و بارگیری شود.

آمارها نشان می‌دهدکه هزینه حمل کالا از بندر جبل علی امارات به بندر شهیدرجایی به ازای هرتن بین 40 تا 100 دلار هزینه دارد همچنین به این رقم باید هزینه طولانی شدن زمان ورود کالاها به کشور را هم اضافه کرد که این ارقام با در نظرگرفتن سهم 90 درصدی بنادر در واردات کالا به هزینه‌های چندبرابری می‌رسد.

در این رابطه علی جهاندیده عضو هیات عامل سازمان بنادر و دریانوردی در گفتگو با مهر، زیان تخلیه کالاهای ایران در بندر جبل علی را عدد بزرگی دانسته و گفته بود: البته فقط هزینه حمل از بندر جبل علی به بندرعباس مطرح نیست بلکه وقتی کشتی با 4 تا 5 هزار تی ای یو کانتیر می‌آید یک سرویس می‌گیرد و اگر این تعداد کانتینر با کشتی‌های کوچک به بندر بیاید چندین خدمات و سرویس دهی لازم دارد.

به گفته وی تعداد کشتی‌های بیشتر، فضای بیشتری را برای خدمات دهی نیاز دارد و زیان آن خیلی بیشتر از هزینه تمام شده کالاها است، بنابراین به نفع ما است که کشتی‌های بزرگ به بنادر بیاید تا ارزش افزوده حفظ شود.

تا پیش از آغاز تحریم ها، 20 خط برتر کشتیرانی به بندر شهیدرجایی بصورت مستقیم وارد می‌شدند اما در سال‌هایی که ایران با تحریم‌های یک جانبه غرب روبرو شد، این خطوط کشتیرانی به جای بنادر ایران به سایر بنادر منطقه از جمله بندرجبل علی امارات رفتند که همین امر در کنار سرمایه گذاری بالایی که انجام گرفت، موجب رشد و توسعه این بندر شد.

در واقع زمانیکه بندرشهیدرجایی به دلیل تحریم‌های ناجوانمردانه، رونق گذشته را نداشت و صاحبان کالا مجبور بودند تا با کشتی های کوچک بارهای خود را از بندر امارات به بندر شهیدرجایی منتقل کنند، بندرجبل علی در فضای مناسب اقتصادی رشد و توسعه پیدا کرد بطوریکه در حال حاضر این بندر قابلیت پذیرش 18 هزار تی ای یو کانتینر را دارد و به این تعداد کشتی، سرویس مناسبی را ارایه می‌دهد.

ورود لاینرهای بزرگ آسیایی به بندرشهید رجایی

براین اساس با رفع تحریم بندر شهیدرجایی از 30 تیرماه، شرکت‌های مختلفی از چین، کره، هند و ایتالیا برای حضور در این بندر اعلام آمادگی کرده اند که تاکنون شرکت‌هایی از کشورهای آسیایی وارد این بندر شده‌اند اما هنوز لاینرهای اروپایی به دلایل مختلف موفق به ورود در بنادر ایران نشده اند. از سوی دیگر دولت تصمیم گرفته تا سهم ایران را از بازار کانتینری منطقه افزایش دهد به همین جهت توسعه بندرشهیدرجایی و افزایش سرعت خدمات دهی به شرکت‌های کشتیرانی از برنامه هایی است که دولت در پی اجرای آن است.

براین اساس برای اینکه ایران به سهم واقعی خود از حمل و نقل دریایی برسد باید لاینرهای خارجی در بندر شهیدرجایی حضور بیشتری داشته باشد تا میزان تخلیه و بارگیری کالا بالا برود اما باوجود لغو تحریم بندرشهیدرجایی، همچنان مشکلات گشایش الی سی برای سفارش کالا و بیمه کشتیرانی ها برطرف نشده است به همین جهت شرایط حضور لاینرهای بزرگ بطور کامل در بنادر ایران فراهم نیست و فضای همکاری مناسبی میان کشتیرانی‌های بزرگ و صاحبان کالا در ایران بوجود نیامده است.

از سوی دیگر، خدمات دهی در بنادر ایران به نسبت بنادر منطقه کیفیت پایین تری دارد به همین جهت در صورت ورود چندین کشتی بزرگ به بندر، ممکن است عملیات تخلیه و بارگیری کندتر از قبل انجام شود که همین موضوع می‌تواند عامل بی میلی شرکت‌های بزرگ برای ورود به بنادر ایران باشد.

همچنین نرخ تعرفه‌های خدمات بندری در ایران در دوره‌های مختلف، تغییر می‌کند این در حالی است که ثبات نرخ‌ها از عوامل مهمی است که می‌تواند شرکت‌های بزرگ را به بنادر ایران بکشاند. در واقع پس از یک دوره چندساله که لاینرها به جای بنادر ایران به بنادر جنوبی خلیج فارس رفته‌اند، نیاز به سرمایه گذاری بیشتری در حوزه خدمات دهی و تعرفه بنادر وجود دارد تا دوباره بندرشهید رجایی رونق گذشته را پیدا کند.