روحانیون مترو چرا آمدند؟ چرا رفتند؟/ بیشترین سوالات مردم از روحانیون چه بود؟

مجله مهر: اولین روزهایی که نسیم معنوی در مترو به راه افتاد، خیلی ها بودند که از دیدن یک روحانی مستقر در ایستگاه تعجب می کردند اما با گذشت مدتی از آن، به گفته مدیرعامل شرکت بهره برداری متروی تهران، طرح با استقبال نسبتا خوب مردم تهران به خصوص جوانان روبرو شد. چون دیگر لازم نبود برای گرفتن جواب سوالات شان به مسجد بروند و پاسخ ابهامات شرعی خود را دریافت کنند. کافی بود سری به مترو بزنند و در ساعات مختلف روز، به یک منبع پاسخگو دسترسی داشته باشند؛ جوانانی که به گفته رئیس شورای فرهنگی شرکت بهره برداری مترو، بیشترین مسافران مترو را تشکیل می‌دهند و اجرای چنین طرح‌هایی برای آن‌ها ضروری است.

حالا یک سال از شروع این طرح می‌گذرد و امروز اگرچه دیگر نشانه ای از روحانیون در ایستگاه های مترو نمی بینیم، اما قرار است طرح نسیم معنوی با قوت بیشتری از ماه رمضان امسال پیگیری شود.

بیشترین سوالات مردم چه بود؟

حجم بالای سوالات مردم از روحانیون مترو باعث شده تا مدیران مترو تصمیم بگیرند اعتبارات کافی تامین کنند و این طرح را ادامه دهند اما شاید جالب باشد که بدانید جمعیتی که هر روز به میز پاسخگویی به سوالات شرعی مراجعه می کردند، چه سوالاتی داشته اند. علی قلی‌ها، پاسخ این سوال را با توجه به نتایج به دست آمده از گذشت یک سال از این طرح این طور جواب می‌دهد: «طبق آمار و نتایجی که در روابط عمومی شرکت بهره برداری متروی تهران موجود است، سوالات بیشتر مردم درباره احکام و ابهامات شرعی و مسایل مربوط به اصول وفروع دین بوده است. البته بخشی از سوالات هم مربوط به مشکلات مختلف خانوادگی بود که به نوعی به مسایل دینی بر می‌گردند و طلبه ها در این زمینه مشاوره های مذهبی- خانوادگی ارائه می دادند.»

حجت الاسلام سید مهدی موسوی طراح طرح نسیم معنوی و معان نهاد رهبری در دانشگاه تهران، هم به جمع این سوالات، مسائلی مربوط به «تربیت دینی» و «سؤالات اعتقادی» را اضافه می کند و می گوید که بخشی از دغدغه های مردم، به فرقه ها و ادیان، مهدویت و عرفان های نوظهور یا کاذب مربوط می شد که مشاوران مذهبی مستقر در ایستگاه ها به این سوالات پاسخ داده اند.

طلبه هایی که شبیه طلبه ها نبودند

طبق تحقیقی که سال گذشته روابط عمومی مترو انجام داده بود، در سه ماهه اول سال، ۲۹ درصد استفاده کنندگان از مترو، دانشجو بوده‌اند. در نتیجه استفاده از طلابی که جوانان به آنها تمایل داشته باشند و پاسخ سئوالات خود را بگیرند، مهم ترین هدف طرح نسم معنوی بود؛ طلابی که حتی بر روی رنگ عبا و قبای آن‌ها هم کار کار‌شناسی صورت گرفته بود.

مدیرامل شرکت بهره برداری متروی تهران از استقرار طلاب در ایستگاه‌های مترو راضی است و عقیده دارد برخورد مناسب طلاب باعث افزایش استقبال مردم از این طرح شده است. او می‌گوید: آموزش‌هایی که در این زمینه به طلاب داده شده بود، در استقبال مردم از این طرح بسیار موثر بود. نحوه برخورد آن‌ها با مردم و همچنین نوع لباس پوشین و ارتباط گیری آن‌ها با قشرهای مختلف مسافرین مترو، باعث اعتماد سازی رغبت بیشتر مردم برای صحبت و مشاوره‌های دینی شد.
قلی ها ادامه می دهد: ما در بین این طلاب اعم از زن و مرد افرادی را داشتیم که از لحاظ ظاهری هیچ شباهتی به طلبه‌ها نداشتند. اما در ایستگاه‌ها مستقر می‌شدند و با روی گشاده به سوالات مردم پاسخ می‌دادند. همین قضیه باعث شد تا این طرح به طرح موفقی در بین مردم تبدیل شود.

علی محمد قلی‌ها می گوید که پس از استقرار ۳۰ طلبه مرد در ایستگاه‌های مترو، ۵۰ طلبه زن هم در ایستگاه ها مستقر شده اند تا به سوالات شرعی و دینی زنان مسافر مترو پاسخ دهند. هرچند که پس از گذشت ماه مبارک رمضان پارسال، حضور این طلبه‌های زن در پشت میزهای پاسخگویی زیاد به چشم نخورد.

کتاب بخوانید، مشاوره بگیرید

اما حضور طلاب در ایستگاه‌های مترو برای پاسخ به سوالات شرعی شهروندان تهرانی تنها به پرسش و پاسخی ساده محدود نماند. بطوریکه طبق تصمیم شورای فرهنگی شرکت بهره برداری مترو تهران، برای ایجاد جذابیت مباحث مطرح شده در محل استقرار روحانیون، نمایشگاه‌های کتاب در نظر گرفته شد تا طلاب بتوانند متناسب با سوال مخاطبان، چندین کتاب را هم معرفی کنند.

تبلیغ چهره به چهره

آن طور که مسوولین اجرا کننده طرح نسیم معنوی معتقدند، این طرح می‌تواند آسییب‌های مختلف در جامعه را کاهش دهد. به طوریکه به گفته این مسوولین، برگزاری چنین طرح‌هایی در اماکن عمومی‌ای مثل مترو که بسیار پر رفت و آمد است، می‌تواند کمبود مراکز پاسخگویی به مسایل دینی مردم را تا حدودی مرتفع کند.

حجت الاسلام مجید کرمی کار‌شناس مسائل دینی و یکی از طراحان طرح نسیم معنوی، یکی از این مسوولین است. او در این باره به مهر گفت: بیشتر افرادی که به مراکز پاسخگویی مراجعه می‌کنند یا متدین هستند یا از این وجود آن‌ها و نحوه فعالیت آن‌ها مطلع هستند. اما این مراکز پاسخگوی جمعیت تهران نیست. بنابراین، این طرح چند بعد تبلیغی و فرهنگی و حضور روحانی در فضا را مدنظر داشته است از سوی دیگر نمی‌توان تأثیر تبلیغی چهره به چهره را انکار کرد. 

مردم استقبال کردند، روحانی ها می مانند

اگرچه در اوایل اجرای طرح استقرار طلاب در ایستگاه‌های مترو، شاید تعجب برخی از مردم برانگیخته شد، ولی به گفته مدیرعامل شرکت بهره برداری متروی تهران، استقبال بی‌نظیر مردم از این طرح، رونق آن را چندبرابر کرد.

علی قلی‌ها با بیان اینکه این طرح برای اولین بار در کشور در سال گذشته کلید خورد، به مجله مهر می‌گوید: این طرح با هماهنگی حوزه‌های علمیه و تعدادی از طلبه‌هایی که آموزش‌های لازم را دیده بودند برای پاسخگویی به سوالات اختصاصی دینی مردم در برخی ایستگاه‌های مترو مستقر شدند که از بین ایستگاه‌های مختلف مترو، ایستگاه‌های تقاطعی مثل ایستگاه دروازه دولت، صادقیه و امام خمینی، بیشترین مراجعه کننده را داشته‌اند.

او ادامه می‌دهد: در ابتدای این طرح نظرات مختلفی درباره آن داده شد. عده‌ای می‌گفتند با شروع این طرح فقط قشر خاصی از مردم از آن استقبال خواهند کرد و همه مردم مایل به مشورت در ایستگاه‌های مترو نیستند. اما پس از شروع این طرح و گذشت مدتی از آن خوشبختانه شاهد استقبالی بالای ۱۰۰ هزار نفری مردم از قشرهای مختلف جامعه بودیم. بطوریکه حتی خود مسوولین متروی تهران از این استقبال قشرهای مختلف مردم تعجب کرده بودند.

او با بیان اینکه این طرح با قوت هرچه بیشتر ادامه خواهد داشت، ادامه می دهد: انشاء الله امسال هم اجرای موفق این طرح را در ایستگاه‌های مختلف مترو خواهیم داشت و نتایج آن را مثل پارسال اعلام خواهیم کرد. 

الهه محمدی