زلزله‌های اطراف تهران چه پیامی دارند؟

همشهری می نویسد:

اگر چه وقوع زلزله‌های کوچک اطراف تهران را باید به مثابه هشدار جدی در نظر گرفت، باید به این نکته هم توجه داشت که به‌طور دقیق نمی‌توان زمان وقوع زلزله به‌ویژه زمین‌لرزه‌های بزرگ را پیش‌بینی کرد.درباره زلزله اخیر پیشوا و زلزله‌های متعدد اطراف تهران با دکتر مهدی زارع، معاون پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله گفت‌وگو کرده‌ایم که مشروح آن درپی می‌آید.

 

دکتر زارع درباره زلزله هفته اخیر در پیشوای ورامین گفت: این زلزله 2/2ریشتری به‌احتمال زیاد در گسل پیشوا رخ داده است، در همین منطقه در اردیبهشت‌ماه سال‌جاری نیز زلزله‌ای به قدرت 3.5ریشتر ثبت شد. بنابراین می‌توان فاصله میان 2 زلزله در منطقه پیشوای ورامین را قدری بیش از2 ماه دانست. زلزله‌هایی که در سال‌جاری در منطقه پیشوا به وقوع پیوستند از نوع کوچک و کم‌عمق محسوب می‌شوند و مانند زلزله‌های کوچکی که در شمال تهران رخ می‌دهند نشانگر آن هستند که گسل پیشوا نیز مانند گسل فیروزکوه و گسل مشا فعال است. گسل پیشوا مسبب زلزله تاریخی 1384میلادی بوده است. در نتیجه آن زلزله مناطق پیشوا، ورامین و ری تخریب شدند و شهر پیشوا روی این گسل قرار دارد.

 

او درباره احتمال اتصال گسل پیشوا به گسل کهریزک نیز گفت: در ادامه گسل پیشوا به پهنه گسل ری می‌رسیم، گسل پیشوا در امتداد گسل کهریزک قرار دارد اما به آن متصل نیست. گسل کهریزک دارای یک راستای شمال‌غربی جنوب‌شرقی است که اگر آن راستا را ادامه دهیم به گسل پیشوا می‌رسیم، زیر سطح زمین اتصالی میان این دو گسل دیده نمی‌شود، اما این احتمال وجود دارد زیر آبرفت‌ها گسل کهریزک به گسل پیشوا متصل باشد. شهر پیشوا تا شهر ری حدود 25کیلومتر فاصله دارد.

 

به‌دلیل این فاصله اندک، گسل پیشوا گسلی مهم در منطقه جنوب‌شرقی تهران محسوب می‌شود. اهمیت این گسل به‌خاطر جمعیتی است که در جنوب‌شرق تهران و منطقه ری زندگی می‌کنند. زلزله 28اردیبهشت و زلزله‌ای که در هفته اخیر رخ داد از نظر شدت و عمق، زلزله‌های مهمی نبودند اما وقوع همین زمین‌لرزه‌ها در این منطقه نشانگر آن است که گسل پیشوا نیز ازجمله گسل‌های فعال اطراف تهران است.

 

دکتر زارع زلزله اخیر فیروزکوه را با تهران مرتبط ندانست و گفت: زلزله‌ای نیز اخیرا به بزرگای 1/3در مقیاس ریشتر در شمال فیروزکوه و در نزدیکی پل‌سفید به وقوع پیوسته است، به‌دلیل وقوع این زلزله در منطقه پل‌سفید احتمال می‌رود مرکز آن در گسل البرز شمالی واقع شده باشد.

 

این متخصص به زلزله‌های اخیر اطراف تهران اشاره کرد و گفت: وقوع زلزله‌های متعدد در اطراف تهران نشانگر آن است که گسل‌های اطراف پایتخت فعال هستند و این مسئله به‌دلیل وجود یک شبکه لرزه‌نگاری مفصل در تهران و نواحی اطراف آن برای ما آشکار می‌شود. وقوع این زلزله‌های کوچک در نزدیکی پایتخت و بزرگ‌ترین شهر کشور ضرورت بررسی بیشتر گسل‌های اطراف را مشخص می‌سازد. زلزله اخیر شهر پیشوا در نزدیکی تهران نیز نشانگر آن است که گسل پیشوا هم فعال است.

 

در سال 1384 میلادی یک زلزله مهم در این منطقه رخ داده است اما اینکه بازگشت این زلزله مهم که بیش از 600سال از وقوع آن گذشته است چه زمانی باشد را می‌توان مورد بررسی قرار داد. طی این بررسی‌ها می‌توان حدود زمان تقریبی زلزله بعدی در این منطقه را به‌دست آورد و این فرضیه را مطرح کرد که در چه زمانی باید منتظر وقوع یک زلزله بزرگ در جنوب‌شرق تهران باشیم. نکته مهم درباره گسل پیشوا این است که این گسل در نزدیکی مناطق جمعیتی پایتخت قرار دارد.

 

مناطق 14، 15، 12، 16و 20 که در جنوب تهران قرار دارند ازجمله مناطق با جمعیت بالای شهر محسوب می‌شوند. اطراف گسل‌های جنوب شرق تهران نیز شهرهای مهمی نظیر ورامین، پیشوا و قرچک واقع شده‌اند و در مسیر ورامین به تهران تعداد زیادی از واحدهای پرجمعیت مسکن مهر نیز ساخته شده است بنابراین باید توجه داشت که گسل پیشوا فعال است و منطقه پرجمعیتی را تهدید می‌کند و این خود نوعی هشدار محسوب می‌شود. چرا که 629سال پیش هم در این منطقه زلزله مهمی رخ داده است و باید توجه ویژه‌ای به گسل پیشوا از این نظر داشته باشیم.