اين شاعر در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر، با بيان اين مطلب افزود : اگر بخواهيم يك بررسي عميق و دقيق در مورد تجلي ماه رمضان در ادبيات فارسي داشته باشيم بايد از آغاز شعر فارسي شروع كنيم يعني از قرن سوم و چهارم و به نظر مي آيد نخست بايد از فرخي سيستاني سراغ بگيريم چون فرخي سيستاني ازجمله شاعراني است كه به صورتي جدي به تجلي ماه رمضان در ادبيات فارسي پرداخته است اگر چه گاه از نقطه رمضان ستايي فاصله گرفته است .
مرتضي اميري اسفندقه خاطر نشان ساخت : بعد از سيستاني ، منوچهري دامغاني را داريم كه اشاراتي به رمضان دارد ، بعد به گسترده نيمه دوم سبك خراساني مي رسيم و با شاعري مواجه مي شويم با نام " ناصر خسرو قبادياني " كه او جزء نخستين شاعراني است كه زمزمه رمضان ستايي در اشعار او بلند شد ، همچنين شاعري مثل " خيام نيشاپوري " كه با وجود اينكه به نظر مي رسد شاعري كافر است اما قصيده بسيار خوبي كه پسر مولوي در " رباب نامه " از آن ياد كرده است را دارد .
اين شاعر در گفت و گو با مهر تصريح كرد : سنايي غزنوي در واقع يك وداع بسيار خوب با ماه رمضان دارد و عطار نيشاپوري هم يك قصيده بسيار زيبا در اين زمينه داشته است ، اي دوست ماه روزه رسيد و تو خفته اي / آخر ز خواب غفلت ديده سر برار / سالي دراز بوده اي اندر هواي نفس / ماهي خداي را شو دست از هوا بدار/ در اين قصيده عطار شرايط روزه را هم مي گويد .
اميري اسفندقه در ادامه اضافه كرد : وقتي به مولوي مي رسيم ، اشعار وي همه سروده هاي قبلي را تحت الشعاع قرارمي دهد و اشعار قبلي به كنار مي رود . چون بهترين شعرها در ستايش ماه مبارك رمضان و اوقات و لحضات ماه رمضان از مولوي است : آمد رمضان و عيد با ماست / قفل آمد و آن كليد با ماست / بر بست دهان و ديده بگشاد / وان نور كه ديده ديد با ماست / مولوي به ماه هاي ديگر هم متوجه بوده است . آمد قدح روزه بشكست قدح ها را / تا منكر اين عشرت بي باده طرب بيند / يعني مولوي ماه رمضان را ماه عشرت و خوردن مي دانست ، ماهي كه خير آسماني و خوراكهاي آسماني شروع مي شود . آمد ماه سيام سنجق سلطان رسيد / دست بدار از طعام مائده جان رسيد / جان ز قطيعت برفت دست طبيعت ببست / قلب زلالت شكست لشگر ايمان رسيد / روزه چو قربان ماست زندگي جان ماست / تن همه قربان كنيم جان چو به مهمان رسيد ...
اشاره هاي ظريف مولوي به روزه بسيار است ، دلا در روزه مهمان خدايي / طعام آسماني راسرايي / در اين مه چون در دوزخ ببندي / هزاران در به جنت برگشايي / .
اميري اسفندقه در پايان گفت و گو با مهر ياد آور شد : در ادبيات معاصر اشاره هاي ضعيفي به رمضان شده است اما با آن شدت و شور ماه رمضان در ادبيات ما تجلي منحصر به فرد ندارد، البته تا دوره قاجار رمضان ستيزي وجود داشته اما در شعر معاصر ، در شعر تني چند از شاعران انقلاب مانند رباعي قيصر امين پور، علي رضا قزوه و.. ، رمضان ستايي هست ، اما دايره تجلي كامل نيست .
نظر شما