محمد مهدي حيدريان : "سخيف" خواندن سينماي ملي توهين به مردم ايران است / در هيچ نظام و حكومتي در دنيا، "فرهنگ" رها شده نيست

"محمد مهدي حيدريان"، در ادامه گفتگوي مشروح خود با خبرنگار سينمايي "مهر"، در پاسخ به اين پرسش كه با توجه به وقت و هزينه هايي كه براي تحقق برنامه 5 ساله معاونت سينمايي وزارت ارشاد صرف گرديده، تا چه اندازه در اجراي برنامه ها توفيق حاصل شده است و چه مقدار از اين برنامه ها هنوز مجال اجرايي شدن نيافته اند،  گفت : با پايان يافتن دوره فعاليت من در معاونت سينمايي، به عنوان مشاور وزير ارشاد جديد سعي كرده ام اين نقش را حفظ كنم كه سياست ها و برنامه هاي تدوين شده  براي رشد سينماي كشور تعقيب شود. اين رشد هم در زمينه سخت افزاري و هم در بخش نرم افزاري پيش بيني شده است و براي تحقق آن بايد ادامه پيدا كند. يكي از اين مسايل كه هنوز به نقطه مطلوب نرسيده، ريتم سالن سازي در كشور است كه با رشد توليد فيلم هماهنگ نيست. در حال حاضر، تغييراتي به وجود آمده است كه بايد به ساخت سالن در كشور اميدوار بود. تغيير نگاه نسبت به اهميت سينما و آگاهي يافتن به مفيد و موثر بودن اين عرصه مي تواند به رشد آن كمك كند و امكاناتي را فراهم بياورد كه مشكلات مبنايي سينما از بين برود و راه توليد و اكران هموار شود. مجهز شدن به فن آوري روز و امكانات جديد سينمايي در تصويرسازي و ارايه مفاهيم سينمايي از جمله مباحثي است كه به شكل خوبي مطرح شده است و تا حدودي در تامين آن پيش رفته ايم، اما هنوز بخشي از آن باقي مانده است.

وي در پاسخ به پرسشي راجع به دلايل اينكه زماني صحبت از ساخت 500 سالن سينماي كوچك به سرپرستي ناصر شفق بود، اما پس از مدتي كه درباره اين

ما براي ساخت يك مجتمع سينمايي مشكل داريم چه برسد به ساخت چندين سالن سينما.  اين مساله حاصل عدم همراهي يا نداشتن اعتقاد يا آگاهي لازم از سوي متوليان امر ساخت سالن است

موضوع بحث به وجود آمد و تلاش هايي صورت گرفت ناگهان همه چيز به فراموشي سپرده شد و پروژه ساخت سينما آزادي نيز همچنان بلاتكليف مانده است، توضيح داد:  ما براي ساخت يك مجتمع سينمايي مشكل داريم چه برسد به ساخت چندين سالن سينمايي.  اين مساله حاصل عدم همراهي يا نداشتن اعتقاد يا آگاهي لازم از سوي متوليان امر ساخت سالن است. ساخت 500 سالن پروژه بسيار خوبي بود و ناصر شفق هم براي ساخت اين سينماها انگيزه زيادي داشت و تلاش قابل توجهي به كار گرفت. اما اشكال كار اينجا بود كه وي قصد داشت ساخت همه 500 سالن را به صورت هماهنگ آغاز كند، در حالي كه من به وي تاكيد كرده بودم كه از ساخت 5 سالن شروع بكند و كار را توسعه بدهد. در اين زمينه همكاري نكردن صندوق تعاون در محقق نشدن اين برنامه بسيار موثر بود. البته قرار شده است كه موضوع  در شهرداري تهران مطرح شود. شوراي شهر نظر مثبتي نسبت به اين امر دارد و شهرداري را ملزم به پيگيري موضوع كرده است. اميدواريم كه اين پروژه ساخت سالن در فعاليت تازه شوراي شهر و شهرداري تهران به نتيجه مطلوب برسد.

اين مدير سينمايي درباره اين كه برخي از سينماگران و منتقدان سينمايي بر اين باورند كه قالب فيلمهايي كه توليد مي شود آثاري مبتذل، سخيف و درحد فيلمفارسي هستند،

در كشور ما سينما با حداقل ها مواجه است. از 22 منطقه تهران ما فقط در 4 منطقه سينما داريم. از توليد فيلم در كشور ما حمايت جدي صورت نمي گيرد

اظهار داشت :  من به اين مساله اعتقاد ندارم. به عقيده من، اطلاق سخيف بودن به سينماي كشورمان توهين به خودمان و مردم است. چون اصولا" سخيف كلمه نامناسبي است. در سينماي ما فيلمهاي بسيار خوب و شايسته اي وجود دارد، فيلمهاي سطحي و نازل هم توليد مي شود. اين مساله در همه عرصه ها و همه جاي دنيا وجود دارد. تلويزيون هم نمونه ديگري از آن است. در بخش رمان هم مي توانيم همين مساله را مطرح كنيم. اگر قرار باشد كه با وجود آثار سطحي در هر بخشي از كلمات نامناسب استفاده كنيم كه ديگر چيزي باقي نمي ماند. اينكه عده اي با سينماي ايران موافق نيستند يا اينكه آثار توليدي خود را فاخر بدانند و ساير آثار را در حد پايين و سطحي تلقي كنند، به هيچ وجه نظر مناسبي نيست. در كشور ما سينما با حداقل ها مواجه است. از 22 منطقه تهران ما فقط در 4 منطقه سينما داريم. از توليد فيلم در كشور ما حمايت جدي صورت نمي گيرد. سينما بايد بتواند به چرخه توليد و حيات خود ادامه دهد و به همين خاطر به سراغ حداقل سليقه ها مي رود. البته توليد فيلم بر اساس حداقل سليقه ها كار خوبي نيست و ما بايد تلاش كنيم كه خود را بالا بكشيم و سينما ارتقاء يابد. طي اين سالها نيز ابزار و امكانات سينمايي از سينماگران با استعداد دريغ نشده است. اگر به زير ساخت هاي سينما در كشور ما به درستي توجه شود، شرايط كلي كيفيت آثار هم ارتقا مي يابد.

وي تاكيد كرد :  اگر سينما و به طور كلي حوزه فرهنگ به درستي شكل بگيرد، در بهترين حالت مي توانيم آن را در جريان نيازهاي جامعه قرار بدهيم تا به درستي رسالت و وظيفه خود را به انجام برساند. به اين ترتيب، سينما مي تواند جنبه هدايتگري و راهنمايي كننده داشته باشد. بايد هنرمندان و مسوولين را كمك كرد تا در شرايطي قرار بگيرند كه به خوبي با عموم مردم در ارتباط باشند و با استفاده از ذوق و سليقه خودشان اين نيازها را به تصوير بكشند. اگر اين روند و جريان عمومي به شكل درستي اصلاح شود، آثار و توليدات قابل قبول تري خواهيم داشت.

حيدريان راجع به اينكه اگر سينما به طور كامل به بخش خصوصي واگذار شود

فرهنگ رها كردني نيست. در هيچ نظام و حكومتي در دنيا هم فرهنگ رها شده نيست

شرايط توليد فيلم تحت تاثير گيشه و اقتصاد آن قرار مي گيرد، يادآور شد: آنچه كه از ابتدا قرار بود به بخش خصوصي سينما واگذار شود، بحث عرضه، تقاضا و داد و ستد و اداره و اجاره امكانات سينمايي بود. اما فرهنگ مقوله اي رها كردني نيست. درهيچ نظام و حكومتي در دنيا هم فرهنگ رها شده نيست. حكومت براي اين به وجود مي آيد كه ما بتوانيم به تبليغ و تبيين و حراست از فرهنگي بپردازيم كه عموم جامعه به آن اعتقاد دارد و براساس آن رفتار مي كند. بحثي كه من در زمينه واگذاري سينما به بخش خصوصي مطرح كرده بودم، به طور روشن و صريح به مساله روش واگذاري سينما به بخش خصوصي مي پرداخت. يعني مسايلي را در زمينه نوع انتقال اداره سينما و روش مند كردن آن مطرح كردم.

وي در پاسخ به اين كه روش هايي كه در اين دوره خاص زماني ارايه شده است، آيا به ايجاد محدوديت هايي براي سينماگران در بخش هاي نگارش فيلمنامه يا انتخاب مضمون آثار يا ... از سوي هنرمندان منجر نشد؟ تاكيد كرد :  ما محدوديت را اين مي دانيم كه از بروز ذوق و استعداد هنرمند، بدون دليل منطقي و صرفا با يك نگاه سليقه اي جلوگيري به عمل بياوريم. در صورتي كه اتفاقا" براي جلوگيري از مهجور نماندن سينما آثاري طي اين مدت رد شد. در تمامي مدت زماني كه من به عنوان معاون سينمايي وزارت ارشاد فعاليت مي كردم شايد فقط 3 يا 4 فيلم بسيار ضعيف رد شد. آن آثار هم به گونه اي بود كه مورد ذوق و پسند مخاطب قرار نمي گرفت و در طولاني مدت باعث خالي شدن سينماها از تماشاگران مي شد و به مردم و مديران نظام نشاني اشتباه مي داد. به خود سينما هم لطمه مي زد. من درحال حاضر شاهدي به  ياد ندارم كه به واسطه آن ممانعتي از توليد و ارايه نوع سليقه ها صورت گرفته باشد. در اصل، اعتقادات ما، خط قرمزهاي ما را تشكيل مي دهد و بدون اعتقاد به اين اصول، حركت در مسير فرهنگ امكان پذير نيست.

در اصل اعتقادات ما خط قرمزهاي ما را تشكيل مي دهد و بدون اعتقاد به اين اصول حركت در مسير فرهنگ امكان پذير نيست

 اين دست اندركار سينماي كشور، درباره اين كه در هنگام حضور وي به عنوان مدير سينماي كشور، نهادهاي مداخله گر تا چه اندازه در زمينه ساخت يا پخش توليدات سينمايي اختلال ايجاد كرده اند و اين مساله تا چه اندازه منطقي و پذيرفته شده است، گفت :  ما دو نوع حضور ديگر نهادها را در عرصه سينما داشتيم. يك گروه نهادهايي هستند كه خودمان در صدد فعاليت هر چه بيشتر آنها در زمينه سينما بوديم. سازمان صدا و سيما، سازمان تبليغات اسلامي و كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان از جمله اين نهادها هستند. چون اين سازمان ها از امكانات و توانايي لازم در توليد فيلم هاي سينمايي برخوردار هستند، در زمان حضور بنده در معاونت سينمايي از آنها براي مشاركت و حضور جدي تر در توليد فيلم دعوت به عمل آمد كه با پاسخ و استقبال مثبت آنها مواجه شد. اما انديشه حاكميت، در خصوص حركت سينما در جامعه، به وسيله نيروي انتظامي يا سازمان بازرسي كل كشور، ريزبيني ها و دقت نظرهايي را به وجود آورد كه به برخورد و ايجاد حساسيت هايي در خصوص توليد فيلم منجر شده بود. در آن زمان جلسه هايي را با اين ارگان ها برگزار كرديم كه همين مساله باعث شد آنها با ما همكاري و همراهي داشته باشند و با توجه به اينكه محافظت دقيق فرهنگي صورت گرفت، احساس نياز به مسايل قضايي شكل نگرفت. درعين حال در زمينه پروسه اعتماد سازي قدم هاي بزرگي برداشته شد.

حيدريان در پاسخ به اينكه در جشنواره فيلم فجر گذشته، يك فيلم به عنوان شركت كننده در بخش مسابقه سينماي ايران معرفي شد و در جدول نمايش قرار گرفت، اما ناگهان از نمايش اين فيلم جلوگيري شد و توقيف آن انعكاس گسترده اي در ميان رسانه هاي مختلف، حتي در خارج كشور پيدا كرد كه تبعات نامناسبي براي كشور داشت و اين مساله نشان دهنده نداشتن برنامه ريزي و دقت نظر در انتخاب و ارايه فيلم ها است، توضيح داد:  من مي توانم به جرات بگويم كه اين مساله تنها موردي از توقيف يك فيلم و ايجاد شرايط نامناسب است. وزارت ارشاد به فيلم مورد نظر مجوز داده است و پاي آن هم ايستاده ايم و هنوز هم مجوز اكران اين فيلم قابل قبول است. اما نگاه خاصي كه به وسيله يكي از ارگان ها از مضمون اين فيلم صورت گرفته بود كه البته برداشت چندان تعيين كننده و درستي هم نبود، اين شرايط را رقم زد. ما در اين مورد با ارگان مورد نظر صحبت كرديم و به آنها اطمينان خاطر داديم كه حقوقي از آنها در اين فيلم تضييع نشده است، اما آنها اين اعتقاد را نداشتند. در همان زمان توافقي ميان تهيه كننده و كارگردان و ارگان مورد نظر به وجود آمد. ما بيشتر از اين نمي توانستيم پيش برويم و عدم نمايش اين فيلم بر اساس توافق سازندگان  و صاحب فيلم  صورت گرفته بود.

وي درباره شرايط تعامل موثر ميان تلويزيون و سينما در دوره حضورش در سمت معاونت سينمايي تاكيد كرد:  تعامل ميان تلويزيون و سينما فقط به پخش تيزر معطوف نمي شود. با توجه به اهتمام عزت الله ضرغامي نسبت به سينما، برنامه هاي متعددي براي حمايت از اين عرصه صورت گرفت كه پخش فيلم و برنامه هاي گزارشي و نقد فيلم از آن جمله است. اما با توجه به تعدد شبكه هاي تلويزيوني، رويكرد غيرمتعارفي نسبت به پخش فيلم هاي روز سينما صورت گرفت. چون اين عرصه، پروسه خود را دارد و با نمايش بسيار گسترده فيلم هاي روز دنيا در تلويزيون، روند منطقي پخش فيلم را تغيير دادند و به نظرم اين مساله تا حدودي به سينما لطمه زد كه مي توانست با كنترل و تعامل بيشتر اين اتفاق به وجود نيايد و به فرمول مناسب تري برسيم.