به گزارش خبرنگار مهر، تقویم‌ها ورق خورد و یلدا کم کم خودش را از میان صفحات زرد و قرمز تقویم پاییز نشان داد تا در یک سفر دست جمعی به سپیدی زمستان برسیم. یلدا آمد تا نفسی تازه کنیم. تا دوباره متولد شویم.
یلدا یعنی تولد؛ تولد خورشید در انتهای یک شب سرد و طولانی زمستان. مردم روزگاران گذشته و از جمله ایرانیان باستان، تمام انرژی زندگی‌شان را از خورشید می‌گرفتند. به همین خاطر یلدا با پیام روشنی برایشان آنقدر زیبا بود.
یلدا برای ایرانیان نماد غلبه بر دیو تاریکی و رفتن به سوی روشنی است. در آیین مردم ایران قدیم، خورشید نماد اهورامزدا و شب نماد اهریمن بود. به همین خاطر شبی که غلبه تاریکی بر نور به زوال می‌رفت، شب مقدسی محسوب می‌شد.
مردم بساط شب‌نشینی را فراهم می‌کردند. به خانه نزدیکان سر می‌زدند و از احوال هم باخبر می‌شدند. عابدان هم در گودال‌هایی پای کوه که مهرابه می‌گفتندش، تا صبح برای برآمدن خورشید عبادت می‌کردند.
یلدا فرصتی است تا بزرگ و کوچک زیر سقف خانه دور هم جمع شوند. حافظ بخوانند، درد دل کنند، هندوانه و انار بخورند. خاطرات را زنده کنند. پای نصیحت پدربزرگ و مادر بزرگ بنشینند و در یک قاب لبخند بزنند.
یلدا از پس روزگاران به ما رسیده و به خانه‌هایمان سرک کشیده تا دوباره در هوایش نفسی تازه کنیم و سرمایش را به گرمای خانواده بسپاریم.
انقلاب زمستانی
اول دی یک انقلاب زمستانی است که خورشید از جنوب شرقی‌ترین حالت ممکن طلوع می‌کند، در جنوب غربی‌ترین حالت ممکن غروب می‌کند و طول روز هم به کمترین مقدار خود می‌رسد بنابرین شب، بلندترین شب سال است.
اینها اتفاقاتی است که در یلدا در آسمان می‌افتد اما آنچه در دل‌ها روی می‌دهد از آن زیباتر است. یلدا برای بسیاری از ما ایرانی‌ها نماد روشنی است. نشانه‌ای برای گذر... گذر از ظلمت تا نور از سختی تا گشایش.
محمدرضا ضمیری، استاد دانشگاه با اشاره به اینکه مردم روزگار قدیم یلدا را به دلیل طولانی شدن روزها پس از گذر از آن گرامی می‌داشتند، می‌گوید: حتی در برخی از فرهنگ‌ها این روز را به عنوان آغاز سال انتخاب کرده‌اند.
به گفته وی ایرانی‌های باستان این شب را تا صبح بیدار می‌نشستند و منتظر می‌شدند تا خورشید متولد شود. برخی کتب تاریخی این شب را خرم شب نامیده‌اند. به گفته این کارشناس مذهبی این شب در اقوام مختلف مورد توجه بوده و مصری‌های باستان در این زمان ۱۲ روز را به عنوان نماد ۱۲ ماه سال جشن می‌گرفتند.
به گفته این استاد دانشگاه شاهان باستان در این روزها با مردم رفتار بهتری داشته و برده‌ها را آزاد می‌کردند. میوه‌هایی مانند هندوانه و انار که انبار می‌شد در این شب بسیار گرامی داشته می‌شد. شاهنامه خوانی و حافظ خوانی این شب را با ادبیات اصیل فارسی پیوند داده بود.
به عقیده وی سنت‌های شب یلدا هیچ گونه منافاتی با معارف دینی ما ندارد و حتی ما می‌توانیم از فرصت این شب برای عمق بخشی به برخی رفتارهای دینی مانند صله رحم استفاده کنیم تا دل‌ها به هم نزدیک شود.
شکاف میان نسل‌ها را یکی از مشکلات دنیای مدرن است که یلدا می‌تواند حداقل برای یک شب آن را ترمیم کند. در این شب کوچک‌ترها و بزرگ‌ترها با هم هم‌صحبت می‌شوند و خاطرات و عبرت‌ها را مرور می‌کنند.
متل گویی یکی از مراسم‌هایی است که در این شب رواج داشته و فرصت خوبی است تا این شکاف بین نسل‌ها به حداقل رسیده و پیرها فرصت کنند تا تجربیات خود را در اختیار جوان ترها بگذارند.
یلدایی با بوی ماتم
یلدای امسال البته متفاوت از سال‌های دیگر است. شب خاطره‌انگیز مردم ایران مقارن شده با وفات پیامبر مهربانی‌ها و شهادت اسوه کرامت. هر طور که بخواهی نگاه کنی، زیبایی‌های یلدا منافاتی با نگه‌داشتن حرمت پیامبر(ص) و امام حسن(ع) ندارد. حتی می‌توان از تقارن این دو برای تبیین سیره پیامبر(ص) و امام حسن(ع) در جمع خانواده و فامیل استفاده کرد.
آیت‌الله مکارم شیرازی در پاسخ به سؤالی با این مضمون که برگزاری آیین شب یلدای امسال که مواجه با دهه آخر صفر و شام رحلت پیامبر(ص) و شهادت امام حسن(ع) است از نظر شرعی چه حکمی دارد؟ پاسخ می‌دهند: «سنت خوب صله رحم که همراه با کار خلاف شرعی نباشد از نظر اسلام مورد تائید است و در این ایام عزا، از برگزاری مجالس شاد، خودداری شود.»
یلدا یک فرصت است؛ می‌توان پنجره را گشود و از هوای تازه بیرون تنفس کرد. می‌توان بر سر یتیمی دست نوازش کشید. می‌توان کینه‌های قدیمی را دور ریخت و اختلافات گذشته را کنار گذاشت می‌توان تا صبح منتظر طلوع خورشید ماند...
........................
زینب آخوندی
نظر شما