قسمت دوم گفتگوي مشروح خبرگزاري "مهر" با دكتر علي خرم در پي مي آيد:
مهر: آيا به نظر شما تعامل فعلي ايران با آژانس و همكاري هايي كه ايران پس از قطعنامه انجام داده است منطقي نيست؟
خرم : ما در روزهاي اخير اطلاعات زيادي در خصوص بازار سياه در اختيار آژانس قرار داديم چون فكر مي كنيم از ما تقدير مي كنند و جيره و مواجب آن را به ما مي دهند در حالي كه اصلا اين طور نيست. روشي كه ما در پيش گرفته ايم و همواره نيز به اين راه رفته ايم اين است كه ما در اعلام موضع، با آژانس و قطعنامه مخالفت مي كنيم و وقتي زورمان نمي رسد به زور امتياز مي دهيم. الان هم آژانس به زور سه چهارم مشت ما را باز كرده است و هيچ گونه ما به ازايي به ما نداده و نمي دهد، اگر اين روش را ادامه دهيم در انتهاي كار همان يك آب نباتي هم كه قرار بود بگيريم كف دستمان نمي گذارند. به اين ترتيب منافع و امنيت ملي به خطر مي افتد و اطلاعاتي كه ما بطور غيررسمي و تحت فشار مي دهيم، عملا به زيان ما تمام مي شود. اين كار شديدا اشتباه است ما نبايد دست خود را باز كنيم. آمريكائيها مي خواهند مثل مدل عراق، مشت ايران را كم كم باز كنند تا ليست كامل داشته باشند و وقتي ايران به شوراي امنيت رفت دستور "رول بك" بدهند و از روي فهرست بگويند تمام تاسيسات هسته اي ايران بايد جمع آوري و منهدم شود.
مهر: و ايران هم به هيچ مرجع بين المللي نمي تواند شكايت كند و حق و حقوقش را در برابر اين همكاري ها بخواهد ؟
خرم: دقيقا همينطور است ، يا بايد راه همكاري را در پيش بگيريم ، يا راه مقاومت را در عين حال بدانيم آنكه تاكنون مشتمان را در برابرش باز كرديم دشمن خطرناك ماست؛ لذا من معتقدم از اين به بعد آن يك چهارم باقيمانده از مشتمان را باز نكنيم.
مهر: يعني مقاومت كنيم و به شوراي امنيت برويم ؟
خرم: من به عنوان يك شهروند و يك كارشناس مسائل هسته اي و بين المللي مي بينيم كه كار به سمت شوراي امنيت و مقاومت پيش مي رود. اين موضوعي است كه در داخل و خارج از كشور تبليغ مي شود . در مقابل چون از راه زور همكاري مي كنيم نه منافع همكاري را به ما مي دهند و نه وقتي كه مقاومت مي كنيم اين مقاومت موثر خواهد بود. چون مشتمان را باز كرده ايم مثل عراق.
بايد توجه كنيم كه حتي اگر همه مشتمان را هم باز كنيم، اين قطعنامه اي كه تاكنون گرفته ايم ما را مستوجب تحريم شوراي امنيت و يا هر تحريم ديگري كه در ماده 39 و 41 و 42 منشور ملل متحد آمده خواهد كرد. اشتباه استراتژيك ما اين است كه فكر مي كنيم اگر در ظاهر مقاومت، ولي پنهاني همكاري كنيم ، مشكل حل مي شود. اين همكاري پنهاني از راه فشار و ارعاب است. وقتي هم كه مشت ما را كامل باز كردند باز هم ممكن است ما را به شوراي امنيت ببرند ، يك تحريم جدي هم بر گردنمان بگذارند حتي حمله نظامي هم بكنند و همه آنچه از آنها اطلاعات بدست آورده اند را نابود كنند.
بايد بدانيم اين بازرسي هايي كه امروز انجام مي شود سم مهلكي است و مشت ما را كامل باز مي كند. اگر قرار است چنين كنيم لااقل نانش را بخوريم. بگوئيم ما قطعنامه را قبول كرده ايم و و مي خواهيم همكاري كنيم و آن وقت در ازاي آنچه انجام مي دهيم لا اقل به ما آب نبات مي دهند!
مهر: آقاي دكتر خرم! لطفا بيشتر توضيح بدهيد؟
خرم: همكاري و مخالفت با هم در يك كاسه جمع نمي شود. نمونه آن همكاري ما در مورد افغانستان و عراق و مخالفتمان در صحنه علني است كه آخر سر هم حتي يك آب نبات كف دست ما نگذاشتند. نيروهاي نظامي ما عملا با نيروهاي نظامي آمريكا مشتركا در افغانستان عمليات انجام دادند و در نهايت هم وقتي چيزي گيرمان نيامد، گفتيم ديديد آمريكا نامرد است. در حاليكه استراتژي ما اشتباه بود ما بايد در مساله افغانستان مي گفتيم اهل همكاري هستيم عليه آمريكا هم تبليغ نمي كرديم يا اصلا همكاري نمي كرديم، وقتي حاضر نمي شويم رسما اعلام كنيم كه همكاري مي كنيم آمريكا از ما سوء استفاده مي كند و در نهايت هم چيزي نمي دهد.
|
من انتظار داشتم وقتي قطعنامه اخير را گرفتيم در ايران يك هفته عزاي عمومي اعلام شود! مردم بايد بدانند چنين عزايي بايد بگيرند. ببينيد اين قطعنامه اخير تا ابد پشت قباله جمهوري اسلامي ايران مي ماند |
مهر : گاه فضاي داخلي كشور باعث مي شود مواضع رسمي و برنامه هاي ايران با هم در تناقض باشد. در بحث هسته اي هم همين مساله بوجود آمد و ما نتوانستيم آن قدر كه بايد ازافكار عمومي استفاده كنيم ، در حاليكه مطمئنا ملت حامي انرژي هسته اي و منافع خود است. به نظر شما بايد در اين خصوص چه مي كرديم؟
خرم : اگر از ابتداي مطرح شدن مباحث هسته اي هربلايي سرمان مي آمد و هر دستاوردي داشتيم به مردم، شفاف و علني توضيح مي داديم اين گونه نمي شد . من انتظار داشتم وقتي قطعنامه اخير را گرفتيم در ايران يك هفته عزاي عمومي اعلام شود! مردم بايد بدانند چنين عزايي بايد بگيرند. ببينيد اين قطعنامه اخير تا ابد پشت قباله جمهوري اسلامي ايران مي ماند و ما را به عنوان كسي كه بارها پيمان NPT را نقض كرده و مستوجب رفتن به شوراي امنيت است مي شناسند و اين ديگر پاك نشدني نيست. بنابراين وقتي به مردم راجع به قطعنامه ها توضيح نداديم اشتباه اول را مرتكب شديم و مجبوريم تا آخر هم راه را اشتباه برويم.
مهر: چندي پيش پيشنهاداتي چون اجراي همه پرسي در خصوص فعاليت هاي هسته اي مطرح شد به خاطر دارم كه شما نيز از جمله كساني بوديد كه از اين طرح سخن گفتيد . در اين باره بيشتر توضيح بدهيد ؟
خرم: من از پارسال پيشنهاد "همه پرسي" دادم راجع به موضوع هسته اي و گفتم بعد از اطلاع رساني درست در خصوص اين موضوع حتي اگر 50 درصد به آن راي مثبت دادند مي توانيم راهمان را ادامه بدهيم و به پشتوانه مردم محكم بايستيم.نتيجه اين همه پرسي باعث مي شد امروز نتوانند ما را به شوراي امنيت ببرند. البته الان ديگر دير شده است. اگر پارسال اين همه پرسي انجام شده بود نمي توانستند امروز چنين قطعنامه اي عليه ما صادر كنند به خاطر اينكه كشوري كه به پشتوانه افكار عمومي كاري را انجام دهد نمي توانند جلويش را بگيرند. مانند آنچه در فرانسه رخ داد. آقاي ژاك شيراك در مورد پيوستن به قانون اساسي اتحاديه اروپا كلي شعار داد ولي رفراندوم در اين كشور راي نياورد و ابراز تاسف كرد و گفت چاره اي نداريم بايد نظر مردم را پياده كنم.يعني خيلي قشنگ اين كار را انجام داد در حاليكه قبلا هم تخمين زده بود كه همه پرسي راي نمي آورد. فقط حدود 25 تا 30 درصد مردم فرانسه در اين همه پرسي شركت كردند اما همان براي عدم پيوستن كافي بود. در حاليكه در كشور ما اگر براي انرژي هسته اي رفراندوم مي شد 60 الي 70 درصد مردم به آن راي مي دادند.به راه انداختن راهپيمايي و تظاهرات در حمايت از مساله هسته اي ، فايده اي ندارد، چون از نظر حقوقي معتبر نيست ولي رفراندوم يا همه پرسي به عنوان يك سند حقوقي معتبر در دنيا ، شناخته مي شود.در رفراندوم هسته اي ، اگر بيش از 50 درصد مي گفتند آري خودشان هم مي ايستادند و مقاومت مي كردند. آن وقت مي توانستيم از مذاكرات هسته اي انتظاري بيشتر از آب نبات داشته باشيم .
|
مردم به موضوع انرژي هسته اي به عنوان موضوعي ملي مي نگرند هر چند ممكن است برخي گروه هاي سياسي چنين نظري نداشته باشند |
مهر: متاسفانه در آستانه انتخابات رياست جمهوري بحث انرژي هسته اي به ابزاري در دست برخي جريانات سياسي تبديل شد كه هر چند بعد از انتخابات به حاشيه رانده شدند ولي چند ماه پيش به شدت در مباحث تبليغاتي و سياسي كشور تاثيرگذار بودند.
اين جريانات بحث دست كشيدن از بخشي از حقوق هسته اي كشور را مطرح مي كردند و پرونده هسته اي را پرونده اي ملي نمي دانستند ، آيا ممكن نبود مانور سياسي آستانه همه پرسي فضا را براي سوء استفاده اين گروه ها فراهم كند ؟
خرم :
مهر: شما به عنوان يك تحليلگر معتقديد كه ايران توان مقاومت و ايستادگي را در اين زمينه و در اين شرايط دارد ؟
خرم: ببينيد به هر حال ايستادن با مشت باز كردن در تناقض است ، ايران بايد يكي از اين دو را انتخاب كند، من طرفدار اين نيستم كه مشت باز نشود ، من معتقدم كه اگر در كشور بر اين نتيجه رسيده اند كه مي خواهيم ايستادگي كنيم نبايد مشتمان را باز كنيم.
من ترديد ندارم قيمت اين مقاومت براي ايران فوق العاده سنگين است. حال اگر آماده نيستيم اين قيمت سنگين را بپردازيم راه مسالمت آميز در پيش بگيريم اطلاعات رابصورت داوطلبانه و علني بدهيم و قيمتش را هم بابت آن بگيريم كشورمان را هم از خطر برهانيم نه اينكه هم مشتمان را باز كنيم هم آخر سر برويم شوراي امنيت و اگر حمله نظامي هم نباشد تحريم و هزار بلاي ديگر سر كشور مي آيد.
مهر: به هر حال چنين قطعنامه اي صادر شده و به گفته شما پرونده در آستانه شوراي امنيت قرار گرفته است ، روند مذاكرات ايران و اروپا نيز ظاهرا با مشكل مواجه شده است . راهكار پيش روي ايران براي نيافتادن در دام بحراني كه آمريكا تدارك ديده است چيست ؟ در تعاملات سياسي و هسته اي .
خرم : راهكارهاي پيش روي ما در مقاطع مختلف زماني از آغاز گشوده شدن پرونده هسته اي تاكنون فرق مي كرد چون هر قطعنامه اي كه در اين مدت صادر شد بدتر از قطعنامه هاي قبلي بود و اين سير طبيعي چنين پرونده هايي است. ما هيچگاه نبايد فكر كنيم ميان صدور قطعنامه هاي بد و بدتر ممكن است يك قطعنامه خوب از آژانس بگيريم .
مهر: يعني اگر ما قطعنامه اول را مي پذيرفتيم و بهتر بود؟
خرم : آن موقع لااقل مشتمان تا اين اندازه باز نشده بود.
مهر: آن ها آن روز هم ازما خواستند فعاليت ها يمان را تعليق و پروتكل را امضا كنيم آنها با اين روش مشت ما را باز مي كردند .
خرم : آن روز اول كه اسم نطنز نبود ، قدم به قدم جلو آمديم. ما مي توانستيم اعلام كنيم ، يك سري فعاليت هاي هسته اي داشته ايم اما آنها را موقتا تعطيل كرده ايم ، راجع به گذشته هم گزارش مي دهيم. مثل آفريقاي جنوبي و قزاقستان و شايد مثل برزيل آرژانتين كه اعلام كردند اين فعاليت ها را كنار گذاشته اند و امروز مي بينيد آفريقاي جنوبي دارد فعاليتهايش را از سر مي گيرد شروع مي كند برزيل شروع كرده است.
ما با اين روش نمي گذاشتيم حساسيت ها تا اين اندازه زياد شود. آن وقت كه برزيل فعاليتهايش را تعليق كرد و گزارش داد حساسيت برداشته شد و اجازه ندادند مشتشان باز شود. ما آن موقع براي اينكه مشتمان باز نشود بايد اين كار را مي كرديم شرايط پيش روي ما فوق العاده خطرناك است.
قطعنامه فعلي ما را در درگاه شوراي امنيت قرار داده است كافيست خودمان را بيرون نكشيم تا ليز بخوريم و به درون آن بيافتيم. بنابراين راهكارها فوق العاده سخت و محدود است ما راهكارهاي زيادي نداريم.
مهر: راهكار هاي موجود چيست ؟
خرم : چند وضعيت محتمل است اول اينكه اروپا در آخرين لحظه مذاكره با ايران را همزمان با فعاليت UCF اصفهان بپذيرد.
ببينيد الان وضعيت شبيه اين مثال است. در جاده اي به عرض يك اتومبيل؛ اروپا به شكل يك كاميون و ايران با يك سواري روبروي هم با سرعت 120 كيلومتر در ساعت در حركتند و همه كارشناسان ترافيك هم معتقدند اين دو ماشين در 24 نوامبر به هم مي خورند. چشم در چشم هم! ولي تا آخرين حد پايشان را بر پدال گاز گذاشته اند و به سمت هم مي روند همه معتقدند آخر كار تصادف و خسارت فوق العاده زياد براي ايران و مقداري خسارت به كاميون وارد مي شود مگر اينكه يكي از طرفين در آخرين لحظه از جاده كنار برود.
اروپا ممكن است به خاطر همان هزينه ها نخواهد تصادف صورت گيرد و بگويد حاضر است همزمان با فعاليت UCF با ايران مذاكره كند . اين يك حالت است. حالت ديگر اين است كه ايران از ترس حادثه و با درك اينكه چه قطعنامه اي گرفته است به خاكي بزند.
مهر: پس شما طرف مقابل ايران را فقط اروپا مي بينيد؟
خرم: نه اروپا و آمريكا و جامعه جهاني آن كاميون هستند.
حالت سوم اين است كه در ايران مثلا مسئول تاسيسات اصفهان بدون اشاره به قطعنامه اعلام كند كه اين كارخانه مشكل فني پيدا كرده و اين مشكل فني به تعليق بيانجامد. يعني اعلام شود چرخ عقب سواري ايران در اين جاده خطرناك پنجر شده است و گرفتن پنجري آن دو ماه طول مي كشد تا بعد از اجلاس بعدي شوراي حكام . اين احتمال بسيار قوي است. البته راه حل اساسي نيست ولي ما را از برخورد شاخ به شاخ نجات مي دهد. در مدت تعليق ناگزير ، مذاكره مي كنيم و بالاخره يك مدت زمان مي خريم ولي باز بايد تصميم اساسي بگيريم.
|
اروپايي ها چندين بار در طول مذاكرات گفته بودند كه ما مي ترسيم ايران و آمريكا در نهايت ما را دور بزنند و با هم به توافق برسند، اروپايي ها اگر ببينند ما به مذاكره با آمريكا نزديك شده ايم بيشتر جانب ايران را مي گيرند . توجه داشته باشيم در تعاملات جديد بين المللي عمق استراتژيك ما از از لبنان و فلسطين در حال قطع شدن است و عمق استراتژيك ما به جنوب عراق و خوزستان منتقل شده است |
مهر: اين تقريبا مشابه همان كاري است كه با قطعنامه هاي قبلي كرديم .
خرم : به اين ترتيب از مواضعمان عقب نشيني نكرده ايم و به دليل فني هم نمي توانيم كاري كنيم. جهان هم مي بيند UCF اصفهان فعلا از كار افتاده است مي گويد بيائيد كاري كنيم كه فعلا پنچرگيري نشود. اين يك نوع كسب وجهه براي طرفين است و فقط براي اين است كه قلاب مذاكره وصل شود.
مهر: اتصالي كه با راه اندازي كارخانه UCFدر پايان دوره دولت قبلي جدا شده بود .
خرم : واكنش غرب با تغيير دولت عوض شد . غرب مي خواست ببيند چه كسي قرار است پرونده هسته اي ايران را در اختيار بگيرد پيشتر شفاها، پله پله توانمندي هاي هسته اي ايران ، حتي UCF را پذيرفته بودند ولي بعد از انتخابات گفتنند تعليق كامل.
بر اين اساس راه حل چهارم اين است كه همانگونه كه در دنيا معمول است در شرايط بحراني رييس دولت براي جلوگيري از بحران استعفا دهد. مثل استعفاي نخست وزير لهستان در روزهاي اخير . براين اساس طرحي نو در انداخته مي شود وبازي از نو عوض مي شود و توپ به زمين آنها مي افتد،حساسيت فعلي هم فروكش مي كند.يا مثلا پرونده هسته اي را به مرجع ديگري چون مجمع تشخيص مصلحت نظام بسپارند و البته غربي ها فريب ظاهر را نمي خورند و به سر تا پاي مملكت نگاه مي كنند و مي بينند اين كشور در راستاي اقدامات مسالمت آميز است يا در حالت جنگ و تعرض و مساله ساختن براي جهان. آنها با روش و مكتبي كه آقاي احمدي نژاد به آن متعلق است ، مخالفند وقتي ايشان مي گويد تكنولوژيمان را به همه كشورهاي اسلامي صادر مي كنيم، از نظر آقاي احمدي نژاد يك تعارف سياسي است ولي از نظر آنها فوق العاده خطرناك است حالت پنجم هم اين است كه مقاومت كنيم به شوراي امنيت برويم و ادامه بدهيم.
مهر: از اظهارات مقامات رسمي كشور از جمله آقاي لاريجاني مسئول پرونده هسته اي اينگونه بر مي آيد كه جمهوري اسلامي ايران از ارجاع پرونده به شوراي امنيت ابايي ندارد و معتقد است در شوراي امنيت ساده تر مي توان راه را ادامه داد. آقاي لاريجاني در يك سخنراني در جمع دانشجويان گفتند كه: بسياري از كشورها از جمله كره شمالي به شوراي امنيت رفتند و بيرون آمدند.
خرم : بله ولي ايشان تجربه عملي چنداني در اين عرصه ندارد چون آنها كه رفتند و بيرون آمدند همه دوستان آمريكا بوده اند در مورد كره شمالي هم اين كشور اول بمب را ساخت بعد از NPT بيرون آمد. ما اگر بخواهيم از شوراي امنيت سالم بيرون بيائيم بايد اول كره شمالي شويم. يا بايد كره جنوبي باشيم كه نزديك به 5 كيلو پلوتونيوم توليد كرد اصلا اسمش هم مطرح نشد چون با آمريكا رابطه داشت ما هم يا بايد اين باشيم يا آن.
مهر: به احتمالات بازگرديم . د رمورد احتمال اول چگونه ممكن است اروپا حاضر شود با وجود فعاليت UCF با ايران مذاكره كند ؟
خرم : اينكه اروپايي ها از مسير تصادم با ايران بيرون بروند و بر ميز مذاكره برگردند با وجود چرخه سوخت فقط در يك حالت متصور است و آن اين است كه نسبت به آنچه در مورد ايران نمي دانند نگران باشند وضمنا بر ايشان آنقدر اهميت داشته باشد كه وقت بخرند و چند ماه اين سرنوشت محتوم را عقب بياندازند تا ايران تشويق شود مشت را بيشتر باز كند.
مهر: احتمال دوم، تغيير موضع ايران بود . در اين صورت چه اتفاقي خواهد افتاد ؟
خرم : حالت دوم اين است كه ايران به اين نتيجه برسد كه جهت حركت را تغيير بدهد. به جهت اينكه دولت جديد شعارهاي سخت و محكم داده است و با ديد انتقادي نسبت به عملكرد گروه قبلي نمي تواند اين كار را بكند مگر اينكه عقلاي قوم جمع شوند و ببينند با رفتن به شوراي امنيت ايران يك ضربه اساسي مي خورد و بهتر است جلوي ضرر را زودتر بگيرند. ما بايد بدانيم كه بعد از اين قطعنامه، قطعنامه بعدي 3 يا 6 ماه ديگر دستور" رول بك " (انهدام) تمام تاسيسات هسته اي ما را مي دهد. آن موقع ما ديگر مالك UCF نيستيم كه فكر كنيم مي بنديم يا باز مي كنيم.
من بارها گفته ام كه نظام بايد بداند كه دغدغه ها و چالش هاي رئيس جمهور جديد ديگر دغدغه هاي داخلي نيست و براي اولين بار چالش هاي خارجي بر چالشهاي داخلي فزوني گرفته و تعيين كننده است و آن موقع با درك اين شرايط اين را گفتيم ، گفتيم جمهوري اسلامي ايران نبايد فكر كند كه دغدغه اش مردم سالاري است يا اين است و آن است.
|
بايد خواسته ها يمان را اولويت بندي كنيم و بر اساس اولويت پيش برويم |
مهر: با اين حال بارها از سوي مقامات جمهوري اسلامي ايران اعلام شده است كه روساي جمهور يا مسوولان پرونده هسته اي صرفا مجري تصميمات نظام هستند و تصميمات كلي و اصلي را در اين زمينه در مشاوره هاي كل نظام اتخاذ مي شود ، بر اين اساس مي توان گفت امروز مقاومت و ايستادگي تا احقاق حقوق كامل ايران در زمينه تكنولوژي هسته اي و پرهيز از هر گونه عقب نشيني موضع نظام است . اين حق چگونه دست يافتني مي شود ؟
خرم : من قبلا هم گفته ام بايد اول اولويت بندي كنيم . ببينيم چه مي خواهيم. تكنولوژي هسته اي مي خواهيم مبارزه با آمريكا را مي خواهيم ؟ قدرت منطقه اي مي خواهيم ؟ يا رشد و توسعه كشور را ؟ اگر فكر مي كنيم كه همه اينها را مي توانيم با همه بدست آوريم اشتباه محض است برويد مطالعه كنيد همه كشور ها؛ چيني ها با هم دبدبه و كبكبه شان ؛ اهدافشان را كنار گذاشتند و يك هدف را گرفتند و پيش رفتند ما اگر بحث هسته اي را مي خواستيم بايد بقيه اهداف از جمله مبارزه با آمريكا را كنار مي گذاشتيم و فقط دنبال كار هسته اي مي رفتيم سرمان را پائين مي انداختيم و كاري به خير و شر بقيه نداشتيم. چرخه سوخت را كامل مي كرديم بعد بر مي گشتيم مي آمديم هدف دوم را انتخاب مي كرديم. مي بينيد چيني ها امروز هم با آمريكا سر شاخ نمي شوند چون مي خو اهند اول برسند به جائيكه مطمئن شوند زير پايشان سفت است. در نظام بايد بين اولويت هايمان انتخاب اصلح كنيم .
مهر : حالت پنجم ممكن را پيش روي ايران توضيح نداديد ، حالت پنجم را مقاومت برشمرديد مقاومت در برابر خواسته هاي مطرح جهاني ما را به كجا مي كشاند آيا از ديدگاه شما پيروزي در اين مسير محتمل است ؟
خرم : با مقاومت در برابر خواسته هاي قطعنامه در صورتي كه هيچ يك از حالات عقب نشيني از دو سو رخ ندهد به شوراي امنيت مي رويم آنجا آنها بايد بدانند دشمن هم زورش بيشتر است و هم درايتش و هم صدها بار كشورهايي نظير ايران را تا آخر خط برده است. آخرين آنها هم عراق بود. آنها اين مشق را بارها نوشته اند.
در شوراي امنيت نيز اين حالات ممكن است رخ دهد "رول بك" تاسيسات هسته اي ،" تحريم اقتصادي" ، مصادره اموال و حساب هاي ايران در اروپا، محاصره ارتباطي .
و قطعنامه شوراي امنيت براي همه كشور ها لازم الاجراست ، همين تركيه و عراق هم فردا محترمانه مي گويند ببخشيد! ما هم نمي توانيم با شما همكاري كنيم به خاطر قطعنامه. به ياد داشته باشيم كه همه كشورهاي دور و بر ما مي خواهند ايران نفس آخر را بكشد. ما بايد تمهيدات قبلي را بيانديشيم كه پروسه اي طولاني دارد بانكهاي اروپايي مي توانند در قبال در خواست ما براي بيرون كشيدن پولهايمان دوره تحريم پروسه را آنقدر طولاني كنند كه به دوره تحريم بيافتد و آنها را مصادره كنند . چون حدود 60 درصد اين پولها به دلار است و وزارت خزانه داري آمريكا بايد با انتقال آن موافقت كند. اگر فروش نفت و پولهاي ما در بانكهاي اروپايي نباشد چگونه واردات داشته باشيم. تصور كنيد يك ساعت در تهران بنزين نباشد چه وضعي پيش خواهد آمد؟
مهر: آيا شما نيز معتقديد روي استفاده چين و روسيه از حق وتو به سود ايران در شوراي امنيت نمي توان حساب باز كرد؟
خرم : ما شايد بتوانيم آنقدر امتياز به چين و روسيه بدهيم كه روز مبادا وتو كنند. اما بايد بدانيم آنقدرحجم مبادلات آنها با آمريكا و اروپا زياد است كه عملا امتيازات ما ناچيز مي نمايد مساله ديگر اين كه ما نمي توانيم فكر كنيم چون "حق "هستيم ، جلو مي رويم كشورهاي ديگر هم از ما حمايت مي كنند معادله اين نيست . شايد روسيه و چين را متقاعد كنيم كه قطعنامه شوراي امنيت را به سود ما وتو كنند اما در اين شرايط موضع طرفداران حمله به تاسيسات هسته اي ايران در آمريكا به شدت تقويت مي شود . ضمن اين كه اگر ايران و آمريكا در مورد عراق يا هر موضوع ديگري مذاكره مستقيم داشته باشند ، پرونده هسته اي ايران را به شدت تحت تاثير قرار خواهد داد و مي توانيم با استفاده از اين مساله بحران هسته اي را از تشنج و داغي و حساسيت بياندازيم.
مهر: چقدر احتمال دارد كه طبق معادلات بين المللي بين غرب و شرق روسيه و چين از حق وتوي خود استفاده كنند؟
خرم: استفاده از حق وتو در يك حالت ممكن است هم روسيه هم چين آنها مايل نيستند ايران تسليحاتي شوند. مخالف منافع ملي شان است. هند هم همينطور نمي خواهد يك پاكستان ديگر كنارش درست شود.حتي از نظر اقتصادي روسيه كاملا مخالف دارا بودن چرخه سوخت در ايران است. ما بايد حواسمان باشد مخالفت آنها به چه دليلي است. اگر ببينند مشت ايران كاملا باز شده و ايران ديگر كاملا خنثي شده است آن وقت ممكن است خواست آمريكا را به سود ايران وتو كنند به خاطر منافع شخصي خودشان .
مهر: پس همكاري ايران و آژانس به استفاده از وتوي روسيه و چين كمك مي كند؟
خرم: خوب چرا دور بزنيم ؟ چرا ريسك كنيم؟ چرا شوراي امنيت برويم . از همين حالا قطعنامه را بپذيريم و اگر مي خواهيم مشتمان را باز كنيم آن را صراحتا اعلام كنيم. اعلام كنيم تصميم گرفته ايم اين فعاليت ها را بطور موقت كنار بگذاريم و مذاكره كنيم . چرا برويم شوراي امنيت و اين همه ضربه ببينيم و تحقير شويم و به حسابمان گذاشته شود. دست آخر آن گره اي را كه مي شد با دست باز كنيم با دندان باز كنيم . اگر بخواهيم تصوير خوبي جلوي روسيه و چين داشته باشيم از همين حالا قطعنامه را بپذيريم قيمتش را هم بگيريم.
ببينيد از دو سال گذشته تاكنون قطعنامه هاي شوراي حكام يكي از ديگري بدتر عليه ما صادر مي شود. ما بايد يكبار اين شهامت را به خرج مي داديم و مي پذيرفتيم چون اين روند اجتناب ناپذير بود. مانند آن روز كه امام (ره) شهامت را به خرج دادند قطعنامه 598 را پذيرفتند. اگر اين كار را نمي كردند عراقيها يكبار ديگر وارد خاك ايران مي شدند بخشهايي از آن را اشغال مي كردند و مجبور مي شديم اروند رود را هم بدهيم حرفي كه صدام روز اول جنگ زد.
حالاهم هرچه ديرتر شود قيمتش سنگين تر مي شود . حالا اگر مي خواهيم مقاومت كنيم اين كار را بكنيم يك حالت هم اين است كه با مقاومت به نتيجه برسيم. ولي قيمتش براي ما خيلي سنگين خواهد بود.
مهر: به عنوان سوال آخر ، نظر شما در خصوص پيشنهادات مطرح براي خروج از بن بست مذاكرات هسته اي چيست ؟ بويژه پيشنهاداتي كه در رسانه ها به عنوان پيشنهاد مسكو مطرح شده است ؟
خرم : ممكن است از نظر ملي وقت اين حرف ها گذشته باشد و چنين پيشنهاداتي در استراتژي هسته اي ايران جايي نداشته باشد ولي نبايد هيچ فرصتي را از دست بدهيم. اگر پيشنهاد ها مي تواند بحران را 2 سال به عقب بياندازد در پذيرش آن ترديد نكنيم. 2 سال براي ايران زمان زيادي است هر چند اينكه چقدر جهان اين پيشنهادات را بپذيرد معلوم نيست.
مهر : از شما براي شركت در اين گفت وگو سپاسگزاريم.
نظر شما