به گزارش خبرنگار مهر، برخورداری از امکانات برابر با هر سطحی از توانایی جسمی، حق مسلم همه شهروندان است. این مهم هم در حقوق داخلی و هم در حقوق بین‌المللی پیش بینی شده که افراد با هر شرایط جسمانی بتوانند در فضایی ایمن، آرام و برخوردار از امکانات به زیستن ادامه دهند و تحقق این قوانین در شهرها، باعث می شود که لقب توسعه پایدار به آن ها اطلاق شده و یا به عبارت بهتر اگر در شهرها همه امکانات برای بهره مندی همه شهروندان با هر شرایط جسمانی مهیا شود، چنین شهری در مسیر توسعه پایدار قدم گذاشته است.
در اکثر کشورهای توسعه یافته دنیا و همینطور کلانشهرها برخی اقدامات ساده چون تجهیز ناوگان حمل و نقل عمومی به تجهیزاتی برای بهره مندی معلولان جسمی، حرکتی و سالمندان یا راه اندازی باجه های ویژه سالمندان و معلولان و ناشنوایان در بانک ها به همراه رفع هر گونه مانع در معابر شهری و پارک ها و فضاهای فرهنگی از نخستین اقداماتی است که باعث شده این شهرها در فهرست شهرهایی با شاخص های توسعه پایدار قرار گیرند.
شهر بدون مانع، رویایی است
ایجاد شهرهای بدون مانع هدف مشترکی در دنیای امروز است تا شرایط لازم برای بهره مندی همه شهروندان از امکانات مهیا شود. به عنوان مثال کشور چین اخیرا یکصدمین شهر بدون مانع خود را ایجاد کرد. شهری که در آن برای همه شهروندان اعم از معلولین، نابینایان، سالمندان و بانوان باردار هیچ مانعی در تردد وجود ندارد و امکانات لازم برای بهره مندی از حوزه حمل و نقل شهری و یا خدمات اجتماعی به طور یکسان برای همه مهیا است.
اما این مهم در کشور ما و به ویژه در شهرهای گیلان چندان محقق نشده است. در اغلب شهرها، پیاده روها بدون نصب علائم لازم برای نابینایان چیدمان شده اند. دستگاه های خودپرداز بانک ها با ارتفاعی بالاتر از آنکه یک معلول با ویلچر بتواند از آن بهره مند شود، نصب شده و رمپ هایی که در اکثر ورودی های سازمان ها و ادارات قرار دارند غیراستاندارد و با شیب های زیاد و حتی عرض کم طراحی شده که امکان تردد برای معلولان از آن ها وجود ندارد.
علاوه بر این ها، وجود دست اندازهای متعدد در پیاده روها باعث می شود که سالمندان، بانوان باردار و همینطور مادرانی که با کالسکه کودکان خود را حمل می کنند، امکان تردد راحت در معابر را نداشته باشند. چنین نکاتی اگرچه در ظاهر امر به چشم شهروندان عادی و جزئی به نظر می رسد اما اگر محل اختلال همیشگی در زندگی روزمره باشد می تواند علاوه بر انزوا و دوری از جامعه، آسیب های روانی متعددی را ایجاد کرده و بهره وری لازم در زندگی اجتماعی و شغلی را از انسان ها برباید.
بخشی از این بستر به مناسب سازی معابر و بناها مربوط است. بدین معنا که هیچ مانع و دست اندازی در مسیر تردد شهروندان قرار نگیرد. با توجه به قانون جامع حمایت از معلولان که مصوبه سال ۸۳ مجلس است، معابر همه اماکن دولتی و خصوصی و عمومی باید مناسب سازی شوتد.
با تصویب این قانون قرار شد تا بین ۳ تا ۵ سال بعد از تصویب آن، همه فضاها، معابر و اماکن شهری برای تردد معلولان و البته سالمندان، مناسب سازی شوند اما در استان گیلان به گفته مدیرکل بهزیستی استان، حداکثر تا ۳۰ درصد فضاهای موجود در راستای این قانون مناسب سازی شده اند.
رییس اداره کل بهزیستی استان گیلان در این باره به خبرنگار مهر می گوید: اگرچه با پیگیری های مستمر، آمارهای لازم از ادارات و سازمان های دولتی تهیه شده است که به عنوان مثال کدام نهاد باید به احداث سرویس بهداشتی مناسب برای معلولان و سالمندان مجهز شود و یا کدام بانک باید در جهت ایجاد دستگاه های خودپرداز با ارتفاع مناسب برای معلولان جسمی، حرکتی یا نابینایان اقدام کند اما نمی توان مدعی بود که چنین قانونی در آینده نزدیک به طور کامل محقق شود.
حسین نحوی نژاد می افزاید: بخش مهمی از این بحث به حوزه شهری و خدمات شهر مربوط است. ساخت مسکن های انبوه و معابر عمومی به مجوزهای شهرداری ها مربوط است که رعایت این ضوابط در آن ها باید در راس امور قرار گیرد.
در ابتدای امر، رسیدن به شهرهای بدون مانع رویایی به نظر می رسد و بهتر این است که از ابتدا بر روی رفع موانع موجود و آشکار در معابر همچون چاله ها، موزائیک های از جا در آمده و مواردی از این قبیل متمرکز شود. به گفته این مسئول جلسات مکرر در این خصوص تشکیل می شود اما باید به سمت مناسب سازی معابر حرکت کرد و در ابتدا دست اندازهای موجود در معابر شهرها را کاهش داد.
وی سیاست سازمان بهزیستی استان را رفع مشکلات آشکار در این حوزه بیان می کند و می گوید: پیگیری ها باعث شده تا در سطوح خیابان مطهری رشت حداقل این استانداردهای همسطح سازی رعایت شود و یا در پیاده راه اعلم الهدی این استانداردها مدنظر قرار گیرد.
نحوی نژاد معتقد است در ابتدای امر رسیدن به شهرهای بدون مانع رویایی به نظر می رسد و بهتر این است که از ابتدا بر روی رفع موانع موجود و آشکار در معابر همچون چاله ها، موزائیک های از جا در آمده و مواردی از این قبیل متمرکز شد.
اما مطمئنا تا تحقق این مهم در شهرهای گیلان با فاصله ای ۷۰ درصدی روبه رو هستیم. به نظر می رسد مهمترین بحث در این موضوع، فضاهای شهری است و در شهری چون رشت که مرکز استان محسوب می شود و روزانه بالغ بر یک میلیون نفر در آن به تردد و انجام امور خود می پردازند نیز این موضوع باید بیش از امور دیگر موردنظر شهرداری قرار گیرد.
سرپرست معاونت فنی و عمرانی شهرداری رشت درباره لزوم رعایت اصول و ضوابط موجود در معابر عمومی برای تردد راحت معلولان و سالمندان به خبرنگار مهر می گوید: در حال حاضر در هر معبری که احداث می شود استانداردهای موجود رعایت می شوند و از سال آینده نیز این تعهد در شهرداری ایجاد شده است که در معابر جدیدی که در سطح شهر ساخته می شود، ضوابط لازم برای تردد معلولان جسمی و حرکتی و نابینایان با تمام استانداردها موردتوجه و اعمال قرار گیرد.
محمد کامران زاده با اشاره به این مطلب که شهرداری در صدد انجام مطالعاتی است که در آن وضعیت معابر قدیمی شهر نیز از این لحاظ مورد شناسایی و رسیدگی قرار گیرند می افزاید: با اتمام مطالعات فوق در فازبندی های مختلف، تلاش می شود که از سال آتی تمامی استانداردها برای معابر موجود در رشت نیز اجرایی شود تا معابر شهر مناسب سازی شده و برای همه شهروندان قابل تردد باشد.
طرحی که بدون بودجه مانده است
اما اجرای طرح شهرهای بدون مانع در سطح کشور از سال گذشته مورد توجه سازمان بهزیستی قرار گرفت و از گیلان نیز شهر صومعه سرا در کنار سه شهر دیگر کشور، به عنوان پایلوت اجرای این طرح انتخاب شد.
پس از یک سال از انتخاب صومعه سرا برای تبدیل شدن به شهر بدون مانع هنوز اعتباری برای این منظور به شهر تخصیص نیافته است. فرماندار این شهر پس از یک سال از انتخاب صومعه سرا برای تبدیل شدن به شهر بدون مانع از کمبود اعتبارات برای اجرای این طرح با خبرنگار مهر سخن می گوید و می افزاید: برای این منظور اعتباری به شهر تخصیص نیافت اما سازمان ها و دستگاه های دولتی فعال در شهر بنا بر دستورالعمل های ابلاغ شده از محل اعتبارات شهرستانی موظف شدند که اقدامات لازم در این زمینه را انجام دهند.
غلامحسین رجبی ادامه می دهد: نمی توان مدعی بود که همه موانع موجود در شهر هم اکنون برطرف شده است اما تلاش در این مسیر بوده که به تحقق شهر بدون مانع نزدیک شویم.
به نظر می رسد با وجود اینکه اکثر کشورهای توسعه یافته در مسیر ایجاد شهرهای بدون مانع قدم گذاشته اند، اما متاسفانه هنوز در کشور ما این فرهنگ نهادینه نشده که همه شهروندان با هر شرایط جسمانی از حقوق یکسان برخوردارند.
مناسب سازی معابر برای شهروندان با هر ناتوانی که داشته باشند، پیش از هر اقدامی، یک فرهنگ و تفکر است که به نظر می رسد در صورتی که مدنظر سیاست گذاران و مسئولان اجرایی ارگان ها و نهادهای مختلف قرار گیرد، بسیاری از مشکلات شهروندان معلول و سالمند در سطح شهرها را رفع می کند و از آنجا که گیلان سالمندترین استان کشور لقب گرفته، توجه به مناسب سازی و مهیا کردن همه امکانات برای تمام شهروندان می تواند شهرهای گیلان را به شاخص های توسعه پایدار نزدیک کند. زیرا شهری به توسعه پایدار رسیده است که همه شهروندان اعم از پیر و جوان یا معلول و نابینا در آن از احساس امنیت، آرامش و بهره مندی مساوی از امکانات، برخوردار باشند.
گزارش:مائده اسفندمز
نظر شما