برگزاری مراسم بیست و سومین سالگرد نسل‌کشی خوجالی

به گزارش خبرنگار مهر، طی مراسمی در سفارت آذربایجان در تهران بیست و سومین سالگرد اشغال شهر خوجالی و قتل‌عام اهالی بی‌دفاع آن توسط دسته‌های مسلح ارمنی برگزار شد. 27 سال از آغاز مناقشه قره‌باغ کوهستانی آذربایجان-ارمنستان که به عنوان یکی از فجیع‌ترین مناقشات قرن بیستم در تاریخ ثبت گردیده است، می‌گذرد.

بر این اساس دهشتناک‌ترین روز مناقشه ارمنستان-آذربایجان که از سال 1998 تاکنون ادامه دارد، روز نسل‌کشی خوجالی است که در بامداد 26 فوریه 1992 (7 اسفند 1370) رخ داده است. این قتل‌عام یکی از خونین‌ترین فجایع تاریخ بشریت به شمار می‌آید.

در بامداد این روز دسته‌های مسلح ارمنی با کمک نیروهای نظامی و تجهیزات زرهی هنگ 366 موتوری که در دوره شوروی در شهر خانکندی (استپاناکرت) مستقر شده بود، شهر خوجالی آذربایجان را اشغال نموده و ساکنین بی‌دفاع شهر را مجازات نمودند.

پیش از حمله، از عصر روز 25 فوریه شهر در معرض آتش شدید توپخانه و تجهیزات زرهی سنگین قرار گرفته بود. در نتیجه آتش‌سوزی‌هایی در شهر رخ داده بود و در بامداد روز 26 فوریه شهر تماما به آتش کشیده شد. تحت چنین وضعیتی، نزدیک به 2500 نفر از اهالی شهر که در محاصره ارامنه قرار گرفته بودند، با امید رسیدن به مرکز استان آغدام که در آن نزدیکی قرار داشت و ساکنین آن آذربایجانی بودند، مجبور به ترک شهر شدند. اما این هدف محقق نگردید. دسته‌های مسلح ارمنی و نیروهای هنگ موتوری که شهر را با خاک یکسان کرده بودند، ساکنین بی‌دفاع شهر را قتل عام کردند.

در نتیجه این کشتار 613 نفر به قتل رسیدند که در میان آنان 63 کودک، 106 زن و 70 سالخورده بودند. در حین اشغال، در یک شب 53 نفر با بی‌رحمی تمام به قتل رسیده‌اند. سرهای آنان بریده شده، چشمانشان از حدقه خارج شده، پوستشان کنده شده و بر سرنیزه زده شده‌اند. در این اثنا 8 خانواده به طور کامل نابود شده اند، 25 کودک هر دو نفر والدین خود را از دست دادند،130  کودک یکی از والدین خود را از دست داده و 487 نفر نیز زخمی شدند که از این تعداد 76 نفر کودک بودند. همچنین 1275 نفر به اسارت گرفته شده‌ و 150  نفر مفقودالاثر شده‌اند.

این ارقام نشان‌دهنده وحشتناک‌ترین و خونبارترین فاجعه مناقشه قره‌باغ کوهستانی آذربایجان-ارمنستان است که براساس تحقق ادعای الحاق ولایت خودمختار قره‌باغ کوهستانی به ارمنستان به وقوع پیوسته است. این ولایت جزئی از جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی بوده است و مناقشه مذکور در نتیجه حمایت جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی و سهل‌انگاری رهبران اتحاد جماهیر شوروی در رابطه با تحقق ادعای مذکور در سال 1988 آغاز گردیده است.

23 سال پیش، خوجالی که بخشی از خاک آذربایجان کهن است، با خاک یکسان شد. در نتیجه گورپشته‌های باستانی، سنگ قبرهای تاریخی، آثار تاریخی متعلق به عصر آهن و برنز، یک شهر، یک شهرستان، 8 روستا، 2495 منزل، 31 بنای صنعتی، 15 بنای کشاورزی، 20 مدرسه، 14 مرکز بهداشتی، 56 مرکز فرهنگی، 5 بنای مخابراتی و غیره ویران گردید. لذا با بهای معادل تاریخ 1/4/1992، به بناهای دولتی و شخصی رقمی معادل 5 میلیارد روبل خسارت وارد شد.

مجلس ملی آذربایجان (پارلمان) روز 26 فوریه هر سال را «روز نسل‌کشی خوجالی» اعلام نموده است. همه سال در ساعت 17 روز 26 فوریه، ملت آذربایجان یاد و خاطره قربانیان نسل‌کشی خوجالی را گرامی می‌دارند. ساکنین خوجالی که از خانه و کاشانه خود آواره شده و در 48 استان آذربایجان پخش شده‌اند، با امید حل عادلانه مناقشه قره‌باغ کوهستانی، دفع تجاوز ارمنستان برعلیه آذربایجان و تامین تمامیت ارضی کشور زندگی می‌کنند.

این فاجعه از سوی برخی سازمان‌های بین‌المللی و مجالس کشورها به عنوان نسل‌کشی برسمیت شناخته شده است. در نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی که در سال 2007 در اسلام‌آباد برگزار گردید، فاجعه خوجالی جایگاه سیاسی یافت.

در هفتمین اجلاس اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی که در شهر پالم‌بانگ اندونزی برگزار گردید، در بندی که به قطعنامه سنتی صادر شده با عنوان «تجاوز جمهوری ارمنستان به جمهوری آذربایجان» افزوده شد، مجالس کشورهای عضو اتحادیه مجالس سازمان همکاری‌های اسلامی از سال 2012 (بیستمین سالگرد فاجعه خوجالی) به برسمیت شناختن قتل‌عام ساکنین بی‌دفاع آذربایجان توسط نیروهای مسلح ارمنستان در روز 26 فوریه 1992 که دارای ماهیت نسل‌کشی است، فراخوانده شده و مجازات عاملین کشتار خوجالی مطالبه شده است.

در چهلمین نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی که در روزهای 9-11 دسامبر 2013 در شهر کوناکری پایتخت کشور گینه برگزار گردید، سندی در رابطه با برسمیت شناخته شدن کشتار خوجالی به عنوان نسل‌کشی به تصویب رسید.

علاوه بر این، مجالس کشورهای پاکستان (فوریه 2012)، مکزیک (فوریه 2012)، چک (فوریه 2013)، کلمبیا (آوریل 2012)، بوسنی و هرزگوین (فوریه 2013)، پرو (ژوئن 2013) و هندوراس (ژانویه 2014) فاجعه خوجالی را به عنوان نسل‌کشی و جنایت برعلیه آذربایجان برسمیت شناخته‌اند.

در روز 8 می 2008 (19 اردیبهشت 1387) کمپین «عدالت برای خوجالی، آزادی برای قره‌باغ» از سوی خانم لیلا علی‌اوا هماهنگ‌کننده ارشد مجمع جوانان سازمان کنفرانس اسلامی آغاز گردید. در چارچوب این کمپین، اقداماتی در راستای اعطای جایگاه سیاسی-حقوقی بین‌المللی به فاجعه خوجالی و برسمیت شناخته شدن آن به عنوان نسل‌کشی برعلیه آذربایجانی‌ها، همچنین افزایش سطح آگاهی جامعه جهانی در رابطه با این نسل‌کشی صورت می‌پذیرد. در کمپین امضای طوماری که با عنوان «برسمیت شناخته شدن نسل‌کشی خوجالی به عنوان جنایت برعلیه بشریت و مبارزه برعلیه بی‌عدالتی در جهان» خطاب به سران جهان در وب‌سایت اینترنتی www.justiceforkhojaly.org ایجادشده در چارچوب این کمپین درج شده است، در رابطه با جنایات انجام‌شده بر روی انسانهای بی‌گناهی که در خوجالی کشته شده، مورد تجاوز قرار گرفته، به اسارت گرفته شده و مفقودالاثر شده‌اند، اکنون 144772 نفر اعتراض خود را نشان داده‌اند.