به گزارش خبرگزاری مهر، آخرین قسمت از برنامه «دیروز، امروز، فردا» در سال 93 شب گذشته با حضور سید محمد حسینی، وزیر سابق ارشاد و فرهنگ اسلامی و حسن بهشتی پور، تحلیل‌گر سیاسی از شبکه سوم سیما پخش شد.
حسینی در ابتدای این برنامه درباره چرایی لزوم شفاف سازی در عرصه سیاسی کشور، گفت: اگر سیاسیون هم نخواهند باید به شفاف سازی در این عرصه پرداخت و با صداقت مباحث مطرح شود. باید نشان داده شود که پیشینه تاریخی موضع‌گیری‌ها سیاسیون چگونه بوده است. اگر ما معتقدیم رسانه توانایی افزایش مشاکرت مردم و ظرفیت سیاسی را دارد، باید سیاسیون کارنامه خود را شفاف برای مردم بیان کنند. نظام ما مردمی و برپایه دموکراسی است و نقش جمهور در آن بارز است. مردم باید بتوانند دقیق انتخاب کنند. هرچقدر فضا غبارآلود نباشد برای مردم بهتر است.
وی افزود: اگر رسانه ملی زمان شناس باشد و مسائل مهم را در زمان مناسب مطرح کند و کارهای کلیشه‌ای انجام ندهد می‌تواند گام موثری را در این راه بردارد. برنامه «دیروز، امروز، فردا» فتح بابی در این زمینه است که از تجربه‌های آن می‌توان استفاده کرد. البته در این برنامه برخی مواقع موضوعات ناتمام می‌ماند که باید توجه کرد این موضوعات در برنامه‌های بعدی مطرح شود. گاهی لازم است اهمیت یک موضوع برای مدیران مشخص شود و نیاز است درباره یک موضوع چندین جلسه صحبت شود حتی با افراد متفاوت. باید دقت کنیم نباید مسائل مطرح شده در این نوع برنامه‌ها ناتمام بماند که رسانه‌های بیگانه با استفاده از این طرح مباحث به سوالات به گونه‌ای که خود می‌خواهند جواب دهند و از فضا استفاده کنند. در انتخابات 88 رسانه ملی خوب عمل کرد ولی در چند روز آخر عرصه را رها کرد و دیگران آمدند با استفاده از فضا موضع‌گیری‌های خود را بیان کردند.
در ادامه بهشتی پور گفت: شفاف‌سازی سیاسی در صدا وسیما در چند بخش اتفاق می‌افتد. بخش اول خبر است که در سطح قرار دارد. یک بخش دیگر در مستندسازی سیاسی انجام می‌گیرد که فرصت مغتنمی برای بررسی موضوعات روز است. بین این دو سطح برنامه‌های گفتوگو محور قرار می‌گیرد که در عین اینکه عمیق هستند، کارهایی در آن انجام می‌شود که در خبر نمی‌توان انجام داد.
وی افزود: برنامه «دیروز، امروز، فردا» توانسته جای خود را در بین برنامه‌های گفتوگو محور باز کند و موضوعاتی را مطرح کرده که مردم حس کنند، موضوعات آنها است، حالا می‌خواهد مسئولان سیاسی خوششان بیاید یا نه. این خوب است. خوشحالم و تبریک می‌گویم که این برنامه انتقاد از درون را شروع کرده است. این فرصت خوبی برای صدا و سیما است که موجب رشد می‌شود. ما در هر نقدی موفق می‌شویم وقتی که منصف باشیم. به نظر من صدا و سیما با این برنامه درک کرده که مخاطبش هوشمند است و پذیرفته مخاطب قدرت انتخاب دارد.
این کارشناس رسانه گفت: ما در اوایل انقلاب فقط دو شبکه داشتیم و بعد از مدتی شبکه سه به آنها اضافه شد اما الان شبکه‌های ماهواره‌ای، اینترنتی و اجتماعی زیادی وجود دارد. باید دقت کنیم که اگر می‌خواهیم کار کنیم باید ظریف عمل کنیم تا هم مسئولان نرنجند چون زحماتشان زیر سوال می‌رود و هم مخاطب احساس کند که صدا وسیما حرف او را می‌زند.
در ادامه حسینی در پاسخ به این سوال که توجه نکردن به اصول گفتوگو و گفتوگو نکردن طرز فکرهای مختلف چه لطمه‌ای به شفاف سازی فضای سیاسی کشور می‌زند، گفت: کلیپی که شما از برنامه‌های گذشته‌تان نشان دادید بیانگر حضور طیف‌های مختلف در برنامه شما بود. طیف‌هایی که همه امام و رهبری را قبول دارند ولی حتی حرف‌های ساختار شکنانه هم می‌زنند. این خوب است که این افراد حرف بزنند. خوب است گروه‌های مختلف، بلوغ سیاسی خود را نشان دهند و با یکدیگر گفتوگو کنند. آنها با افزایش تحمل خود می توانند بحث‌ها را مطرح کنند تا مردم در مورد آنها قضاوت کنند.
وی اضافه کرد: برخی می‌گویند ما باید «90» سیاسی داشته باشیم ولی به نظر من نیازی به این جنجال‌ها نیست. سیاست جای تفکر است نه جنجال و هیاهو و با عرصه‌های ورزش و سینما متفاوت است. متاسفانه در برخی مناظرات حرف‌های سری کشور تنها برای کنار گذاشتن حریف توسط مسئولان گفته می‌شود، من نمی‌گویم برای مردم شفاف سازی نکنیم ولی گفتن برخی حرف‌ها در راستای مصالح کشور نیست.
بهشتی پور در ادامه گفت: برای برنامه‌های گفتوگو محور باید به عنصر‌های اساسی نور، دکور و صدا توجه کرد که متاسفانه این برنامه در بدترین شکل ممکن این عناصر است. البته تهیه‌کننده برنامه به من گفت که این به دلیل نداشتن بودجه است. شرط دوم وجود مجری توانا و شرط سوم وجود تیمی قوی برای پشتیبانی مجری است تا مجری در همه زمینه‌ها اطلاعات کافی داشته باشد. در آمریکا 60 سال است که یک برنامه گفتوگو محور پخش می‌شود. خود آنها می‌گویند که این برنامه 22 میلیون بیننده دارد. باید دید این برنامه چگونه توانسته این همه سال به کار خود ادامه دهد. این ثبات برای این است که یک تیم قوی مجری را ساپورت می کند.
وی افزود: به غیر از مجری توانا باید توجه کرد که با افرادی که دعوت می‌شود قبل از پخش برنامه گفتوگو شود تا رویکرد آنها مشخص شود. در برنامه نباید جدل سیاسی کنیم ولی قرار است مهمان‌ها حرف‌های متفاوت بزنند تا بیننده چیزی گیرش بیاید و به عمق برود. اگر چنین چیزی می‌خواهد تحقق پیدا کند باید در انتخاب افراد خیلی حساس باشید. این که مهمانان چقدر شجاعت و صداقت بیان دارند، مهم است. نقش مجری برنامه در تنظیم زمان هم باید در نظر گرفت. باید اگر فرد خارج از زمان و موضوع حرف می‌زند، مجری جلوی او را بگیرد. در چند جلسه‌ای که از این برنامه دیدم این موضوع کمتر مشاهده شد. سوال پرسیدن خوب هم می‌تواند خیلی کمک کند. از مجری تا دکور و مهمان گاهی در این برنامه به این نکات توجه نشده است. مثلا در برنامه فرهنگی «دیروز، امروز، فردا» مهمانان هرچه می‌خواستند گفتند ولی راه حلی ارائه ندادند. اثر انتقاد زیاد است ولی راه حل هم باید داد. باید در برنامه توازن ایجاد شود.
حسینی در ادامه در پاسخ به این سوال که چگونه سعه صدر سیاسیون را برای پذیرش انتقاد افزایش دهیم، گفت: مردم می‌توانند در این زمینه خیلی نقش داشته باشند. اگر مردم به سیاسیونی رای دهند که از صبر کافی بهره‌مند هستند، خوب است. انتقادات خوب است زیرا آنها باید بیایند و توضیح دهند. خیلی وقت‌ها اگر نقدها و اعتراضات نباشد کارهای موثر یک فرد دیده نمی‌شود. این یک فرصت است که مسئول به پشت تریبون بیاید و در مورد عملکردش جواب دهد.
وی افزود: من معتقد نیستم که همه برنامه‌ها چالشی باشد. برخی موضوعات نیاز به دیدگاه‌های مختلف دارد اما در برخی موضوعات مثل دفاع مقدس سوالاتی پرسیده می‌شود که مسئول مجبور می‌شود مطالبی را بیان کند که باعث تفرقه می‌شود. در این برنامه‌ها کسی چالش را بر نمی‌تابد چون باید مصالح مردم و نظام را در نظر گرفت. این اشتباه است که به جای اینکه به نسل نو بگوییم نقاط قوت و ضعف جنگ چیست بیابم ابهام ایجاد کنیم. اما در موضوعی مثل فرهنگ موضوعات مختلفی داریم که نیاز به گفت و گوهای زیادی دارد یا مثلا بحث‌های اقتصادی. مخصوصا در سال آینده که انتخابات است باید در مورد خیلی از موارد شفاف سازی شود. باید دید کسانی که می گویند در مسیر امام هستند، اندیشه‌شان با امام یکی است یا دارند بر اساس تفکر خودشان امام را تفسیر می‌کنند و از اسلام فقط اسلام رحمانی را نشان می‌دهند. اینجا جای تعارف نیست و مسئول باید پاسخگو باشد.
وزیر ارشاد دولت دهم گفت: این برنامه را فقط نباید برای افراد شناخته شده اختصاص دهیم ما خیلی از نخبگان و دانشگاهیان را داریم که میتوانیم از انها استفاده کنیم. باید اینجا یک میدان و فرصتی باشد برای افرادی که حرف برای گفتن دارند. اگر حرف‌های جدید زده شود، مردم استقبال می‌کنند ولی اگر قرار باشد همان حرف‌های همیشگی زده شود استقبال کم می‌شود.
بهشتی پور در پاسخ به حسینی در مورد موضوع دفاع مقدس گفت: سوالهایی که در مورد دفاع مقدس گفته می شود، اگر سوال‌های ذهن مردم است باید آن را جواب داد. صرف اینکه بگوییم که سوال مطرح کنیم و شبه بندازیم و جواب ندهیم نقض قرض است. اما یکسری سوال در جامعه وجود دارد و اهلش هم دعوت شده‌اند و باید آنها پاسخ دهند. باور کنید در رسانه می‌شود سوالهایی را که در ذهن افکار عمومی است مطرح کنیم. به جای اینکه رسانه‌های خارجی در این زمینه‌ها سم پاشی کنند، ما باید پاسخ دهیم.
وی با تاکید بر اینکه برای قضاوت در مورد یک برنامه باید به مقدورات و محدودیات آن هم توجه کرد، گفت: مخاطب نمی داند که با برنامه‌ساز چه محدودیت‌هایی مواجه است. برای رسیدن به یک برنامه مطلوب باید چینش صحیحی برای برنامه داشت. نقش مجری در این میان مهم است. مجری نباید داور شود. باید پشت پرده جهت را داشته باشد اما نباید وارد داوری شود. همه رسانه‌ها می‌دانند چه می‌خواهند و باید چه کار کنند. یعنی سیاست گذاری دارند و به همین دلیل جهت‌گیری بد نیست.
این کارشناس رسانه تاکید کرد: مسئولان هم اگر ببییند منصفانه نقد می‌شوند، حتی اگر اول ناراحت شوند اما بعد با خود فکر می‌کنند و می‌فهمند که نقد درست است. ناراحت شدن در صورت نقد ناآگاهانه است. مسئولین را هم باید درک کنیم و کسانی را که در برنامه می آوریم باید آگاهانه صحبت کنند. برخی مسئولین اطلاعت غلط دارند و این اطلاعات را به مردم می‌دهند. ما باید تلاش کنیم در یک برنامه گفت و گو محور از قبل اطلاعاتی را به مجری دهیم که اگر آمار نادرست توسط مهمان بیان شد، وی آمار را تصحیح کند.
حسینی در مورد نقش برنامه‌های سیاسی رسانه در نظارت و کنترل سیاسیون گفت: امروز نقش رسانه‌ها بیشتر از گذشته است تا سیاسیون بدانند اگر جایی ادعایی کنند، جایی هست که از آنها دلیل می خواهد و اینگونه نیست که آنها فقط با استفاده از هیجانات شعارهایی را مطرح کنند و بعد بازخوردی نداشته باشند. رسانه‌ها در فضایی منطقی می‌توانند از افراد مختلف سوال بپرسند. برخی فکر می‌کنند نباید به مردم اطلاعات و آگاهی داد اما هرچقدر جوان‌ها با مسائل سیاسی آشنا و درگیر باشند کمتر دیگران می توانند انها را جهت دهند. مردم در شبکه‌های اجتماعی فکر می‌کنند موثر هستند ولی افرد دیگری هستند که روی این فضاها تاثیر می‌گذارند. هرچقدر قدرت تجزیه و تحلیل افراد بالا برود، برای جامعه مفید است. مقام معظم رهبری در مورد دانشجو‌ها می‌گویند اگر هرکس بخواهد در لاک خودش باشد جامعه ما نمی‌تواند پیشتاز باشد. مسئولان باید نسبت به این موضوع متعهد باشند.
بهشتی پور در ادامه گفت: در رسانه پرداختن به سوژه خوب خیلی مهم است زیرا صدا و سیما هم در منافع ملی و هم امنیت ملی موثر است. صدا و سیما اگر کار خوبی انجام دهد حداکثر همه می‌گویند دست شما درد نکند ولی اگر چالشی ایجاد شود از 70 جا تحت فشار قرار می گیرد. کار در این رسانه واقعا جگر شیر می خواهد و اینکه شما توانستید 5 سال کار کنید خیلی خوب است ولی با وضعیت مطلوب خیلی فاصله دارید. البته برنامه شما هم سیاسی، هم فرهنگی و هم اقتصادی است و این خوب است و باید آن را ادامه دهید. مهمترین ویژگی تیم شما باید این باشد که بدانید موضوع روز چیست.
حسینی در ادامه گفت: اگر صدا و سیما از دیگر رسانه‌ها عقب بماند نمی‌تواند وسط کار بیاید و تاثیرگذار باشد زیرا بعد از وقوع حادثه، سریعا دیگران تفسیر را شروع می‌کنند و این باعث می‌شود که تاثیر گذار باشند. مثلا در بحثی مانند شارلی ابدو اگر کسانی نباشند که سریع در این مورد جهت گیری کنند کار دشوار می‌شود. امروز عصر سرعت است و ما باید همیشه گوش بزنگ باشیم و آدمهایی داشته باشیم. حساسیت‌های آنتن زنده را می‌شود درک کرد اما این هنرمندی باید در افراد و مدیران باشد تا تاثیرگذار باشند.
بهشتی پور در ادامه گفت: مهمترین مشکل جو زدگی است که اجازه نمی‌دهد یک موضوع را به صورت عمیق بررسی کنیم. ما می‌خواهیم سریع یک برنامه را راه اندازی کنیم. اما باید در این مورد فکر شود. ما یک ماه مانده به انتخابات در این مورد فکر کنیم با اینکه از امروز فکر کنیم، خیلی فرق دارد. شما باید در این برنامه منصفانه وقت را توزیع کنید بین طیف‌های مختلف تا احساس شود که هر آدمی در نظام را دارید به برنامه خود می‌آورید. صدا وسیما باید احساس کند که می‌خواهد 75 میلیون آدم را با گرایش‌های مختلف پیش ببرد و وقتی می خواهد موضوعی را پیش ببرد باید از جنبه‌های مختلف به آن بپردازد. وقتی اینگونه باشد مخاطب اجازه خطا را به رسانه می‌دهد وگرنه کسی که کار نکند خطا ندارد. البته این باید هوشمندانه باشد و در این مورد فکر شود. باید بین معاونت سیما و خبر هم در صدا وسیما هماهنگی شود.
حسینی در پایان گفت: امیدورایم چنین برنامه‌های منشا اگاهی باشد و جامعه به سویی برود که بصریت افزایش پیدا کند و با پرداختن درست بتوانیم سطح بینش مردم را ارتقا دهیم و نتیجه آن را در حوزه های مختلف ببینیم تا در بزنگاه های مهم نگران نباشیم.
مردم در پاسخ به سوال نظر سنجی این برنامه که «دیروز، امروز، فردا» در پنج سال عملکرد خود به چه میزان در شفاف سازی فضای سیاسی کشور تاثیر داشته است؟ 21.4 به گزینه زیاد، 56.2 به گزینه متوسط و 22.4 به گزینه کم رای دادند.
نظر شما