پیام مدیرکل یونسکو برای روز جهانی شعر/ بیانی بنیادین از صلح

به گزارش خبرگزاری مهر، ایرینا بوکووا، مدیرکل یونسکو به مناسبت روز جهانی شعر، ۲۱ مارس ۲۰۱۵ )اول فروردین۹۴) پیامی به شرح زیر صادر کرده است:

جان بارن‌ساید شاعر چنین می‌نویسد: «اگر پاسخ سرنوشت در مقابل آنچه که از آن می‌خواهیم توجیه ناشدنی است فقط به این خاطر است که ما قادر به تصور بهترین‌ها برای روشنایی بخشی به سرنوشتمان با چیزی بهتر از نا امیدی نیستیم».

و قدرت شعر یعنی همین یعنی روشنایی‌بخشی به حقیقت، یعنی الهام‌بخشی به افکارمان با چیزی خلاقانه‌تر و بدیع‌تر از ناامیدی.

شعر یک ترانه جهانی انسانی است که بیانگر نحوه نگرش هر زن و مردی به جهان و به اشتراک­ گذاردن درک آنان از جهان با دیگران است که از طریق مرتب­ کردن واژه‌ها با وزن و قافیه‌ای خاص امکان‌پذیر می‌شود. شاید چیزی لطیف‌تر از شعر وجود نداشته باشد و در عین حال بسیار هم مقاوم است چون تمام قدرت ذهن بشر را به یک­ جا نمایان می‌کند.

شعر به قدمت نوع بشر و به همان اندازه هم متنوع است. اشعار در واقع به آداب و سنت­ها، اعم از آداب نوشتاری و گفتاری، جان می‌بخشد و به همان اندازه که انسان‌ها در ظاهر و شکل با هم تفاوت دارند، اشعار هم با هم تفاوت دارند. همه آنها بیانگر عمق احساسات، افکار و آمال و آرزوهایی هستند که الهام‌بخش زنان و مردان در خلق آنها بوده ‌است.

شعر نوعی گفتار صمیمی است که پنجره‌ها را به روی افراد می‌گشاید و به این سبب به غنای گفتگویی که تسهیلگر همه پیشرفت‌های انسانی است منجر می شود و فرهنگ‌ها را به هم پیوند می‌دهد و افراد را از سرنوشت مشترکشان آگاه می‌سازد و آنان را به آن یادآور می‌شود. به این ترتیب می‌توان گفت که شعر بیانی بنیادین از صلح است. به گفته شریف خزندار (Cherif Khaznadar)، برنده جایزه یونسکوـ شارجه در حوزه فرهنگ عربی، «شناختِ دیگری دروازه ورود به وادی گفتگو است و گفتگو فقط در سایه پذیرش تفاوت‌ها و احترام به تفاوت‌ها امکان‌پذیر است». در عالم اتحاد، شعر بیان نهایی تفاوت‌ها در گفتگو است.

شعرها به خودی خود منحصر به فردند، اما هر یک بیانگر تجارب انسان­هاست که به صورت جهانی به اشتراک گذارده می‌شود. شعر را همچنین می‌توان الهام‌بخش خلاقیت دانست که نه تنها از مرزهای مکان بلکه از مرزهای زمان هم فراتر می‌رود و همیشه یادآور وحدت نوع بشر در قالب یک خانواده است.

اصل و اساس روز جهانی شعر به آنچه بیان شد استوار است و این همان عنصری است که زیربنای همه فعالیت­های یونسکو برای تقویت بشریت به عنوان یک جامعه واحد است و یونسکو این هدف را به کمک حفاظت از میراث مستند منظوم در چارچوب برنامه حافظه جهانی خود و همین­طور به واسطه حفظ میراث معنوی (ناملموس) بشری تحقق می‌بخشد. از شاهدهای این مدعا ثبت اخیر منظومه الزجال (Al-Zajal) در فهرست میراث معنوی یونسکو است. این کتاب که یک کتاب شعر سنتی لبنانی است بردباری و گفتگو را به عنوان دو عنصر مهم در حل مخاصمات و تقویت انسجام  اجتماعی معرفی کرده است و در کنار هم قرار می‌دهد.

در شرایط عدم قطعیت و تشویش، شاید امروز بیش از هر زمان دیگری به توان شعر برای برقراری پیوند میان زنان و مردان، برای تدوین اشکال نوینی از گفت­وگو و بسترسازی برای خلاقیتی که همه جوامع امروز به آن محتاجند، نیازمند باشیم. این است پیام یونسکو در روز جهانی شعر.