این گزارش از سلسله گزارشهای «پرونده ویژه بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» منتشر شده است. «پرونده ویژه» مجموعه گزارشهای تولیدی دفاتر سرپرستی استانهای خبرگزاری مهر، در یک موضوع مشترک است.
به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان اهر یکی از شهرستان‌های آذربایجان شرقی است که مرکز آن شهر اهر بوده و جمعیت این شهرستان بیش از ۱۴۰ هزار نفر است که نزدیک صد هزار نفر آن در شهر اهر و مابقی در روستاها ساکن هستند.
پدیده حاشیه نشینی پدیده ای شهری است که با توجه به رشد شهرنشینی بی رویه در اهر و وجود مهاجرت‌های روستا به شهر شکل گرفته و گسترش یافته است.
حاشیه نشینی به عنوان برهم زننده تعادل فیزیکی شهرها، نشان‌دهنده توسعه نامتوازن شهری و منطقه ای است و دغدغه بسیاری از متخصصین شهری، جامعه‌شناسان، معماران و شهرسازان است.
لازم به ذکر است که صاحب نظران و کار شناسان مسائل شهری، تعاریف متعددی از حاشیه نشینی ارائه کرده اند، برخی عقیده دارند حاشیه نشینان کسانی هستند که در محدوده اقتصادی شهر زندگی می کنند، ولی جذب نظام اقتصادی و اجتماعی نشده اند.
بیشترین موارد تجاوز به حریم راه ها در شهرستان اهر مربوط به راه های روستایی است
پورقهرمان معاون اداره راه و شهرسازی شهرستان اهر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: اداره راه و شهرسازی شهرستان اهر در طی یک سال گذشته عملکرد خوبی در جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز در حوزه استحفاظی خود داشته است.
وی ادامه داد: براساس ماده ۷ قانون ایمنی راه و راه آهن، هرگونه ساخت و ساز در حریم قانونی راه روستایی تا ۱۲.۵ متر از وسط جاده تا حاشیه دو طرف راه غیرقانونی تلقی می‌شود.
پورقهرمان تاکید کرد: در صورت رعایت نکردن این موضوع اداره راه و شهرسازی با اخذ مجوز قضایی اقدام به تصرف و تخریب ساخت و ساز انجام شده، می‌کند.
وی با اشاره به اینکه تجاوز به حریم راه ها در كشور برای برخی افراد به امری طبیعی تبدیل شده است، گفت: بیشترین موارد تجاوز به حریم راه ها در شهرستان اهر مربوط به راه های روستایی و در جاده های اهر- کلیبر و اهر - مشگین شهر است كه با پیگیری های انجام شده از طریق مراجع قضایی طبق قانون و مقررات برای رفع تجاوز اقدام شده است.
معاون اداره راه و شهرسازی شهرستان اهر با اشاره به اینکه طرح برخورد با ساخت و سازهای غیر مجاز در حاشیه جاده های اهر- کلیبر و اهر - مشگین شهر به اداره راه و شهرسازی ارائه شده، ادامه داد: ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم جاده‌ها از قبل صورت گرفته و برخورد با متخلفین و افراد سودجو با همکاری مقامات قضائی و شهرداری میسر خواهد بود.
۵۹مورد ساخت و ساز غیرمجاز در محدوده اراضی کشاورزی شناسایی شده است
محمد اسدی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اهر نیز در این خصوص به خبرنگار مهر اظهار داشت: ساخت و سازهای غیر مجاز در حریم شهر اتفاق می افتد و اگر در روستاها این ساخت و سازها انجام شود بطور یقین جهاد کشاورزی شاکی شده و شکایت خود را به مراجع قضائی اعلام می کند.
وی افزود: در راستای حفظ کاربری اراضی کشاورزی، ۵۹ مورد ساخت و ساز غیرمجاز در محدوده اراضی کشاورزی شناسایی که ۹ مورد منجر به قلع و قمع و پرداخت جریمه نقدی شده و در حریم شهر نیز ۶ مورد با تعیین اکیپ در طرح قلع و قمع قرار خواهد گرفت.
وی ادامه داد: تا سال ۱۳۶۵ برای هر نفر ۱۱ هزار متر مربع سرانه زمین کشاورزی تعلق می گرفت، ولی متاسفانه به دلیل ساخت و سازهای غیر مجاز باعث شده که از سال ۷۵ تا سال ۹۳ برای هر نفر ایرانی ۷ هزار متر مربع سرانه زمین کشاورزی تعلق بگیرد که در این بازه زمانی این میزان ۴ هزار متر مربع کاهش یافته است.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اهر تصریح کرد: اگر بخواهیم زمین های زراعی در محدوده شهر را در اختیار ساخت و ساز قرار دهیم نیز مقدور نیست.
وی گفت: باید در راستای حفظ باقی مانده اراضی کشاورزی با تغییر کاربری غیرمجاز به شدت برخورد شود و این کار مستلزم همکاری و مساعدت دستگاه های قضایی، اجرایی و نظارتی به همراه تعامل بیشتر بخشداری و دهیاری ها است.
بررسی طرح ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیر رسمی اهر
رحیم شاهی سرپرست شهرداری اهر نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: اولین شرط و اولویت در جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز و اجرای طرح ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیر رسمی همراهی و همکاری خود مردم است.
وی ادامه داد: متاسفانه حاشیه نشینان از مشکلات اساسی همچون مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره رنج می برند و توان ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی خود را ندارند.
وی با بیان اینکه هیچکدام از سکونتگاه های غیر رسمی مجوز ندارند، افزود: این سکونتگاه ها از نظر وضعیت و موقعیت مطلوبی نیستند که امیدواریم با حمایت دولت و تخصیص اعتبار و همکاری نهادها و دستگاههای اجرایی بتوانیم بر این مشکلات فائق آئیم.
شاهی تصریح کرد: طرح ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیر رسمی اهر در حال حاضر توسط مهندسان مربوطه در سطح محله های مختلف در حال بررسی قرار دارد تا این طرح عملیات اجرایی آن هر چه سریعتر آغاز شود.
برخورد با ساخت و سازهای غیرمجاز در اهر
یعقوب شهبازپور دادستان عمومی و انقلاب شهرستان اهر در گفتگو با خبرنگار مهر در این خصوص اظهار داشت: مردم شهر اهر پرتوقع نیستند و بیشترین خواسته آنها از شهرداری و اعضای شورای اسلامی شهر این است که هیچ مشکلی در خصوص نظافت کوچه ها و رفع عیوب آسفالت خیابان ها نداشته باشند.
وی افزود: با طرح بازگشایی برخی از خیابان ها مانند آزادگان و میدان شورا و احداث پارکینگ در سایر نقاط شهر کمی از ترافیک داخل شهر کاسته خواهد شد.
شهبازپور تصریح کرد: اگر گزارشی از سوی اداره راه و شهرسازی و شهرداری درباره ساخت و ساز غیرمجاز در محدوده جاده ها به ما برسد، با آن برخورد می کنیم البته از گذشته ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم شهر اهر وجود داشت که باید تعیین‌تکلیف شود و ما در حال ساماندهی و قلع و قمع این ساخت و سازهای غیرمجاز هستیم.
دادستان عمومی و انقلاب شهرستان اهر ابراز داشت: امروز یک وحدت نظر میان داگستری، شهرداری و اداره راه و شهرسازی در زمینه برخورد با ساخت و سازهای غیرمجاز شکل گرفته که همین امر نیز سبب شده دستگاه های اجرایی با قرار گرفتن در کنار دستگاه قضایی، بستر را برای برخورد با ساخت و سازهای غیرمجاز، فراهم کنند.
وی با تاکید بر این که برخورد های قضایی با ساخت و سازهای غیرمجاز در شهرستان اهر ادامه خواهد یافت، گفت: البته همزمان با این برخوردها باید اقدام اساسی در حوزه ی پیشگیری نیز صورت گیرد.
شهبازپور بار دیگر با بیان این مطلب که ما نیز به عنوان مجریان قانون از تخریب ساخت و سازهای غیرمجاز خوشحال نیستیم، افزود: اگر از همان ابتدا، دستگاه ها پای کار بیایند و جلوی ساخت و سازهای غیرمجاز را بگیرند هزینه ها و سرمایه های ملی، از بین نخواهد رفت.
دادستان عمومی و انقلاب شهرستان اهر با بیان اینکه اگر شخص متخلف به ساخت و ساز غیرمجاز را با اجرای ماده ۱۰۰ شهرداری ها محکوم کنیم نتیجه نخواهد داشت، تصریح کرد: اگر افراد متخلف را فقط به پرداخت جریمه، محکوم کنیم مردم به ساخت و سازهای غیرمجاز در شهرستان اهر، ادامه خواهند داد.
وی با اشاره به اینکه شهرداری و بنیاد مسکن موظف هستند سکونتگاه های غیر رسمی را نیز ساماندهی کنند، گفت: اداره بنیاد مسکن و شهرداری اهر باید تدبیری پیشه کنند تا مهاجرانی که از روستاها به شهر مهاجرت کرده را ساماندهی کنند.
ضرورت همکاری دستگاه های مختلف برای مقاوم سازی بافت های فرسوده اهر
مدیر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان اهر نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه برنامه ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیر رسمی به دستگاه های ذیربط ابلاغ شده، اظهار داشت: علیرغم گذشت یک سال از این برنامه هنوز اقدامات بخصوصی در این خصوص صورت نگرفته است.
عادل فیضی ادامه داد: سکونتگاه های غیر رسمی و غیرمجاز در شهرستان اهر باید ساماندهی شود تا از آسیب های اجتماعی و فرهنگی کاسته و جلوگیری شود.
وی با اشاره به اینکه جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز و ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی در دستور کار شهرداری قرار دارد، افزود: متاسفانه سالهای گذشته در برخی از مناطق شهر اهر ساخت و سازهای غیرمجاز انجام شده است که امروز تخریب این بناها مشکل را دوچندان می کند.
فیضی همچنین از بازسازی ۸۰ درصد بافت های فرسوده روستایی و شهری در شهرستان اهر خبر داد و اظهار داشت: برای مقاوم سازی بافت های فرسوده شهری و روستایی همکاری و همراهی دستگاه های خدمات رسان ضروری خواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه چندین محله و منطقه شهر اهر از نظر بهداشتی، فرهنگی، اجتماعی و غیره وضعیت خوبی ندارند، گفت: ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی منطقه شله بران در طی سال گذشته انجام شده است.
فیضی خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه شهرستان اهر جزو شهرهای حاشیه نشین در کشور مطرح شده، طرح ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی و غیرمجاز در این شهرستان با جدیت درحال پیگیری است.
مدیر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان اهر از شهرداری خواست تا با ساماندهی حاشیه نشینان و جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجار و با معضلاتی از این نوع مقابله کند.
مردم مسئولان را در راستای مبارزه با ساخت و سازهای غیرمجاز یاری کنند
رئیس شورای اسلامی شهر اهر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: تا زمانی که نقشه تفضیلی تایید و در اختیار ما قرار بگیرد فعلاٌ از تخریب ساخت و سازهای غیرمجاز صرف نظر کرده و از ساخت و سازهای غیرمجاز جلوگیری خواهیم کرد.
حسنعلی قهرمان فرد افزود: در حال حاضر مشکل عمده شهر و روستاها، ساخت و ساز غیرمجاز است که مردم با نظارت و رصد خود و پیگیری فعالیت افراد سودجو از طریق قانونی، می‌توانند مسئولان را در راستای مبارزه با این امر یاری کنند.
وی با بیان اینکه ساخت و سازهای غیرمجاز مشکل اساسی در شهر و روستاها است، ادامه داد: مدیران دستگاه های اجرایی باید با نظارت جدی و سرعت دادن به ساخت و سازهای در دست انجام از بروز تخلفات احتمالی جلوگیری کنند.
قهرمان فرد با اشاره به روند موجود ساخت و سازهای غیرمجاز در شهرستان اهر، گفت: در حال حاضر ساخت و ساز غیرمجاز در شهر و روستاها یک چالش اساسی است.
رئیس شورای اسلامی شهر اهر ادامه داد: اگر بنا به تخریب بناها باشد فقط در محدوده جاده اهر – کلیبر حداقل باید ۱۰۰ مورد طرح قلع و قمع اجراء شود نوعی تنش بین مسئولان و مردم ایجاد خواهد کرد.
قهرمان فرد تصریح کرد: با این وضع اقتصادی مردم و هزینه ای که برای ساخت و ساز صرف کرده از بین نرود تا اطلاع ثانوی از تخریب بناهای غیرمجاز خودداری می کنیم.
جلوگیری و برخورد با متخلفان ساختمانی نیازمند عزم جدی مسئولان است
فرماندار شهرستان اهر نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه بیشترین ساخت و سازهای غیرمجاز در محدوده شهر اهر قرار گرفته است، اظهار داشت: بیشترین ساخت و سازهای غیرمجاز در قالب سکونتگاه های غیر رسمی بصورت گسترده در حاشیه شهر بوجود آمده که تخریب این سکونتگاه ها امکانپذیر نیست بلکه باید مدیریت شوند.
سید محمد عابدی ادامه داد: طرحی به مجلس به نام ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی ارائه شده بود که برای این طرح اعتبار نیز تخصیص یافت که شهرداری ها می توانستند سیمای شهری را مانند ساماندهی کوچه ها و احداث خیابان احیا کنند.
وی افزود: قبل از هر نوع ساخت و ساز، اطلاع رسانی دقیق به مردم در خصوص ضرورت حفظ محیط زیست، هزینه تخریب و قلع و قمع ساخته های غیرمجاز را کاهش می دهد.
عابدی اضافه نمود: با پیگیری های صورت گرفته متاسفانه در شهر اهر تخلفات ساختمانی نسبت به ۱۰ سال گذشته بیش از حد معمول زیاد و این حاصل کمکاری مسئولان است که باید توسط دستگاه های اجرایی پیشگیری و جلوگیری شود.
فرماندار اهر با بیان اینکه وضعیت نابسامان کیچیک چای باید ساماندهی شود، گفت: با توجه به اینکه ۷۰ درصد جمعیت شهرستان در شهر اهر زندگی می کنند، تمام ساختارهای شهر و مکان های تفریحی و غیر تفریحی در اختیار شهرداری باشد تا بتواند به همه امور رسیدگی کرده و برای مردم خدمات ارائه دهد.
وی جلوگیری و برخورد با متخلفان ساختمانی را نیازمند عزم جدی و همگانی بین دستگاههای مرتبط عنوان کرد و گفت: در این راستا باید دستگاه‌ها تعامل خوبی با مجموعه مدیریت شهری داشته باشند.
فرماندار شهرستان اهر با تاکید بر عزم راسخ شهرداری اهر در برخورد با تخلفات ساختمانی، خاطرنشان کرد: رویکرد شهرداری بر آن است تا با عاملان ساخت و سازهای غیرمجاز برخورد جدی شود تا توسعه شهری در این شهرستان به نحو مطلوبی ادامه یابد.
حاشیه نشین ها افرادی هستند که به دلیل عوامل متعددی زادگاه خود و کمتر به دلیل عوامل جاذب شهری، زادگاه خویش را ترک می کنند و به شهر ها روی می آورند که امید است در شهرستان اهر نیز به این موضوع توجه اساسی شود و با ساماندهی حاشیه نشینان از افزایش تعداد آنها و ساخت و سازهای غیرمجاز جلوگیری شود.
...........................................
گزارش و عکس از: علی دایلاری
نظر شما