به گزارش خبرنگار مهر، استان لرستان میزبان تالابهایی است که به رغم دارا بودن عمری نزدیک به ۱۱ هزار سال خود را تا قرن معاصر حفظ کرده اند و حال با دست اندازی بشر امروزی در مسیر نابودی قرار گرفته اند.
حکایت کاهش ۷۰ درصدی وسعت بزرگترین تالاب لرستان برای توسعه اراضی کشاورزی، ماجرای صیفی کاری در تالاب بروجردی و تعرض اراضی کشاورزی به تالاب دورود عمق فاجعه ای است که در این اکوسیستم های آبی لرستان می گذرد.
دو صد گفته که نیم کردار نشد
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان لرستان که برای دیدار با تالابها به شهرستان پلدختر سفر کرده است در گفتگویی کوتاه با خبرنگار مهر در مورد احیای بزرگترین تالاب لرستان وعده های همیشگی را مطرح کرد که در صورت تامین اعتبار نسبت به خریداری اراضی کشاورزی که تالاب را تصرف کرده اند اقدام می شود.
تالابهای پلدختر
مهرداد فتحی بیرانوند با اشاره به تعرض اراضی کشاورزی به این تالاب و تبدیل بخش هایی از آن به مزرعه گفت: تالاب گری بلمک پلدختر در سال های گذشته تغییر کاربری داده و بخش هایی از آن خشک شده است.
وی با تاکید بر اینکه باید این تالاب احیا شود افزود: تالاب گری بلمک پلدختر یکی از مهمترین تالاب های استان لرستان است که به منظور احیای آن با مسئولان سازمان محیط زیست در مرکز صحبت هایی انجام شده است.
احیای بزرگترین تالاب لرستان نیازمند تامین اعتبار است
فتحی بیرانوند ادامه داد: با توجه به تغییر کاربری که در بستر این تالاب صورت گرفته و به زمین های کشاورزی تبدیل شده در این راستا حقی برای کشاورزان ایجاد شده است.
وی گفت: باید نسبت به برآورد ریالی ارزش زمین های کشاورزی که در تالاب گری بلمک ایجاد شده اقدامات لازم صورت گیرد و این موضوع و اعتبار مورد نیاز به تهران منعکس شود.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان لرستان یادآور می شود: در صورت تامین اعتبار از سوی مرکز زمین های کشاورزی موجود در این تالاب ها خریداری و با اقدامات انجام شده تالاب گری بلمک پلدختر دو باره احیا می شود.
وی البته معتقد است که احیای این تالاب نیازمند همکاری بین بخشی است و از دستگاههای مرتبط نیز می خواهد برای رفع مشکلات بزرگترین تالاب لرستان به میدان بیایند.
فتحی بیرانوند به وضعیت دیگر تالابهای پلدختر هم اشاره کرد و از راه اندازی پاسگاه محیط بانی در تالاب های تنگ فنی شهرستان پلدختر خبر داد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان لرستان افزود: این اداره کل در راستای حفظ ظرفیت های تالاب ها علاوه بر استفاده از ظرفیت های مردمی اقدام به راه اندازی پاسگاه محیط بانی در تنگ فنی کرده که این پاسگاه نیز هم اکنون در دست ساخت است.
اجرای تفاهم نامه یک هفته ای ۳ سال طول کشید
این سخنان مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان لرستان در حالی مطرح می شود که پیش از این نیز بارها در زمان های مختلف مسئولان مرتبط از احیای بزرگترین تالاب لرستان سخن به میان آورده اند، موضوعی که در حد وعده و شعار باقی مانده است.
راهکارهای احیای تالاب گری بلمک پلدختر کاملا روشن و واضح است و پس از گذشت سالها از تغییر کاربری این تالاب همگان بر صورت مسئله و پاسخ آن واقف هستند، حال زمان آن رسیده که برای اجرایی شدن این راهکارها گام های عملیاتی تری برداشته شود.
پیش از این در سال ۹۱ در نشست مشترکی که میان همه ذی نفعان در این زمینه در محل فرمانداری پلدختر برگزار شد تصمیماتی برای احیای این تالاب گرفته شد که این تصمیمات نیز در محاق فرو رفت.
در این نشست که رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان، نمایندگان و معاونین ادارات آب منطقه ای، امور عشایری، میراث فرهنگی، منابع طبیعی، دهیاران و نمایندگان کشاورزان روستاهای ولی عصر و گری بلمک حضور داشتند تفاهم نامه ای بین دستگاههای مرتبط برای ساماندهی تالاب «گری بلمک» منعقد و مقرر شد ظرف مدت زمان یک هفته این تفاهم نامه توسط کشاورزان و ذی نفعان و ادارات عضو مورد بررسی قرار گرفته و نظرات خود را در این زمینه اعلام کنند.
از تاریخ انعقاد این تفاهم نامه تاکنون نزدیک به سه سال می گذرد و همچنان مسئولان امر برای احیای بزرگترین تالاب لرستان اما و اگرهایی مطرح می کنند.
نامه استاندار لرستان به معاونان رئیس جمهور و وزیر کشور
این در حالیست که اواخر سال گذشته هوشنگ بازوند استاندار لرستان در نامه ای به مسئولان ملی با اشاره به روند خشکسالی و تغییر کاربری در تالابهای لرستان نسبت به ایجاد کانونهای جدید گرد و غبار آن هم در داخل استان هشدار داده بود.
وی در نامه های جداگانه ای برای دکتر اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور، دکتر معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، دکتر محمدباقر نوبخت معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور گفته بود: وقوع خشکسالی، کاهش شدید بارندگی ها و تنش آبی در استان موجب خشکیدگی تالابها، تخریب پوشش گیاهی و جنگلی استان به خصوص در مناطق جنوبی لرستان نظیر پلدختر و کوهدشت شده است.
تالاب بیشه دالان بروجرد
استاندار لرستان در ادامه این نامه تصریح کرده بود: این وضعیت شرایط را برای ایجاد کانونهای جدید گرد و غبار در استان لرستان و در نهایت تشدید اثرات مخرب این پدیده فراهم کرده و بیم آن می رود که در اثر عدم توجه کافی به احیای مجدد تالابها و عرصه های جنگلی در آینده نه چندان دور این نقاط در لرستان به کانونهای بزرگ تولید گرد و غبار در استان و کشور تبدیل شوند.
بازوند در این نامه خود به مسئولان ارشد ملی از نیاز ۳۰۰ میلیارد ریالی برای احیای عرصه های طبیعی لرستان به منظور جلوگیری از بروز کانون های جدید گرد و غبار سخن به میان آورده بود که یکی از سرفصل های مورد اشاره در نامه مقام عالی دولت در لرستان احیای تالابهای استان بود.
از مرگ تدریجی گری بلمک تا گوجه کاری در بیشه دالان
این نگرانی ها از وضعیت رو به وخامت برخی اکوسیستم های طبیعی در لرستان به ویژه تالاب ها لزوم توجه جدی تر و بیشتر مسئولان امر برای احیای این عرصه های طبیعی روشن تر می سازد.
تالاب «گری بلمک» به عنوان بزرگترین تالاب لرستان پیش از تغییر کاربری به اراضی کشاورزی بیش از ۶۰۰ هکتار مساحت داشته است و در حال حاضر با مرگ تدریجی این تالاب به گفته کارشناسان کمتر از یک پنجم وسعت آن قابلیت احیا شدن دارد.
مشابه وضعیت «گری بلمک» در دیگر تالابهای استان از جمله «تنوردر» و «بیشه دالان» نیز قابل مشاهده است تا آخرین خبرها از بیشه دالان حکایت از «گوجه کاری» در یکی از مهم ترین اکوسیستم های آبی استان داشته باشد.
کانون های بالقوه گرد و غبار در لرستان
کارشناسان محیط زیست در این زمینه می گویند که خشک شدن هر تالاب به مرگ اقتصادی منطقه ختم خواهد شد به طوریکه استمرار وضعیت کنونی تالابهای لرستان و از میان رفتن این عرصه های طبیعی نتیجه ای جز تولد کانونهای جدید ریزگردها ندارد.
فعالان محیط زیست در این زمینه نیز شاهد مثال می آورند و یادآور می شوند: کافی است تا نگاهی به کشور همسایه خود بیندازیم خواهیم دید که تعداد کانون های گرد و غبار در کشور عراق از ۶ عدد در سال ۶۸ به ۲۰۲ عدد در سال ۸۷ رسیده است. این امر نتیجه از بین رفتن تالاب ها و رودخانه های این کشور به دلایلی همچون توسعه اراضی کشاورزی و... است.
با این تفاسیر به نظر می رسد تولد چشمه های تولیدکننده گرد و غبار در کشوری همچون عراق نشان دهنده این موضوع است که اگر به وزن ملاحظات زیست محیطی توجه نکنیم با مشکلات بسیار پیچیده ای روبرو خواهیم شد که کنترل آنها بسیار سخت و زمانبر خواهد بود.
.
استان لرستان نیز با دارا بودن بیش از ۱۱ تالاب نیازمند توجه جدی تر مسئولان امر در سطح ملی است چرا که این ظرفیت از یک سو فرصت و از سوی دیگر تهدیدی جدی تلقی می شود. فرصت به لحاظ اهمیت طبیعی این اکوسیستم ها در تعدیل شرایط آب و هوایی و زیستی منطقه غرب کشور و تهدید از آن جهت که در صورت استمرار روند خشک شدن این تالابها، لرستان به صورت بالقوه شرایط میزبانی ۱۱ کانون جدید گرد و غبار را دارا است.
مخاطرات خشک شدن تالابهای لرستان برای غرب کشور
استان لرستان در حال حاضر با وجود هجوم هرساله ریزگردها یک سوم روزهای سال آلوده است، حال تصور کنید با ظهور کانون های جدید گرد و غبار داخلی چه بر سر بام طبیعت ایران و قلب زاگرس خواهد آمد؛ استانی که به لحاظ قرارگیری در زاگرس مرکزی در صورت هر گونه تهدید طبیعی و تغییرات در اکوسیستم سایر مناطق زاگرس را از مخاطرات خود به نصیب نخواهد گذاشت.
با این تفاسیر به نظر می رسد پیگیری متولیان امر و مسئولان باید از سطح شعار، ارائه راهکار و نامه نگاری فراتر رفته و گام های عملیاتی برداشته شود تا دست کم در یک برنامه زمانی مدت دار شاهد احیای تالاب هایی باشیم که اگر امروز به فریاد آنها نرسیم تبعات ناشی از خشکی این اکوسیستم های آبی و تبدیل آنها به اراضی بایر روزی دامن لرستان و غرب کشور را خواهد گرفت.
نظر شما