به گزارش خبرنگار مهر، مراسم نکوداشت از ۶ پیشکسوت و پژوهشگر برجسته علوم اجتماعی کشور، دکتر فرهنگ ارشاد، دکتر منوچهر آشتیانی، دکتر ناصر تکمیل همایون، دکتر هما زنجانی زاده، دکتر ژاله شادی طلب و دکتر ابراهیم فیوضات، عصر دیروز سه شنبه ۸ اردیبهشت در خانه اندیشمندان علوم انسانی ایران برگزار شد.
در این مراسم دکتر محمد امین قانعی راد رئیس انجمن جامعه شناسی ایران ضمن خیر مقدم به حضار در سخنانی گفت: در آستانه روز معلم قرار داریم و هر ساله در این زمان ارادت خودمان را به معلمان به ویژه اساتید جامعه شناس و پیشکسوت و کسانی که برای شکل گیری و رشد و تکوین جامعه شناسی در کشور تلاش کردند انجمن مراسمی برای عرض احترام به آنها و تجلیل از فعالیت های آنها برگزار می کند. امیدوارم با این کار قدردان تلاشهای این اساتید باشیم. هم اساتیدی که از میان ما رفته اند، مثل دکتر رحمت الله صدیق سروستانی که دیروز سالروز وفات شان بود و هم مرحوم خسرو خسروی که پایه گذار جامعه شناسی روستایی بود که قبل از عید درگذشت.
وی افزود: درگذشت مرحوم حسین قندی هم جامعه علوم اجتماعی و علوم ارتباطات ایران را غمدار کرد و با فقدان این استاد برجسته داغدار شدیم. در ۲۷ اردیبهشت مراسمی برای بزرگداشت این استاد برجسته برگزار می کنیم. امسال یکم خرداد مصادف با تولد هشتادمین سال دکتر غلامعباس توسلی است. ایشان به عنوان یکی از استوانه های جامعه شناسی کشور محسوب می شوند. امیدوارم بتوانیم مراسم سالگرد تولد ایشان را جشن بگیریم. دیروز و پریروز هم در دانشکده علوم اجتماعی همایش هشت دهه علوم اجتماعی در ایران برگزار شد.
قانعی راد تصریح کرد: این ۶ استاد برجسته که امروز تجلیل می کنیم از دانشگاه های مختلف و در گرایش های متفاوت هستند. دکتر همایون در جامعه شناسی تاریخی منشأ خدمت و برکات بزرگی در کشور بودند. دکتر ارشاد در جامعه شناسی فرهنگی و نظری عمدتاً کار کرده اند. دکتر شادی طلب و هما زنجانی بیشتر در حوزه زنان و توسعه و نظریه های جامعه شناسی فعالیت کرده اند. دکتر شادی طلب حتی در جامعه شناسی فاجعه و مسائل اجتماعی، کارکرده است. دکتر فیوضات در حوزه جامعه شناسی صنعتی فعالیت دارند. منوچهر آشتیانی در حوزه جامعه شناسی معرفت و پایه گذار آن در ایران هستند.
رئیس انجمن جامعه شناسی بیان کرد: این اساتید الگو برای نسل جوان هستند، نسل جوانی که شاید برای خواندن یک کتاب یا نوشتن مقاله مشکل دارند. وقتی این اساتید پیشکسوت را می بینیم آن گفته ابوریحان بیرونی که دم مرگ می گوید آیا این مسئله را ندانم بمیرم بهتر است یا بدانم و بمیرم. همه ما باید این گفته را سرلوحه کار خود قرار دهیم.
دکتر خزائی درمورد دکتر رحمت الله صدیق سروستانی گفت: تازه دانشجوی جامعه شناسی با رتبه ۱۲ شده بودم. در میان آن همه استادان کم هیجان نام دکتر صدیق آن قدر هیجان انگیز بود و بر زبانها افتاده بود که همه جوانها می خواستند او را کشف کنند. ایشان تا پایان عمرشان جمع اضداد باقی ماندند. امریکا حتی برای مداوا او را راه نداد و دانشگاه تهران او را خانه نشین کرد. از او آموختم که هرگز از ترس مردن خودکشی نکنم. پای حق بایستم تسلیم زور نشوم حتی اگر زورش خیلی پرزور باشد. همیشه یادم ماند که زخم خوردن کار ماست. او جامعه شناس زمینی بود، همچنانکه صفحه مجازی اش هم او را به همین نام، نامیده بود. دیروز سالروز وفات ایشان بود.
در ادامه برنامه کلیپی در معرفی آثار و پژوهشها و مقالات این ۶ استاد برجسته علوم اجتماعی نشان داده شد.
دکتر اجلالی در مورد دکتر فرهنگ ارشاد صحبت کرد و گفت: در مورد استادان چه می شود گفت جز اینکه انسانهایی هستند که تلاش کردند و استاد شدند. امید داشتند خدمتی بکنند. دنبال تفریح و آسایش و مصرف نبودند. کارکردند و عشق به دانستن و فهمیدن داشتند در اینجا که در جهان سوم هستیم که ارزشی به سواد و علم نمی دهند تلاش آنها با ارزش است. به جوانان آموختند که برای زندگی بهتر تلاش کنند و زندگی انسانها را بهبود ببخشند. در مورد همه استادان همین مطالب را می توان گفت.
وی افزود: یکی از مهمترین اساتید دانشگاه شهید چمران اهواز دکتر ارشاد است. مدیر گروه علوم اجتماعی این دانشگاه بود و در سال ۸۶ بازنشسته شد. از همان آغاز فعالیت انجمن جامعه شناسی به تهران آمد و دو دوره جزو هیئت مدیره آن بود. به اندازه ای که توانستند جامعه شناسی را در ایران ترویج و رشد دادند. ارتباط من با ایشان توسط عضویت هردوی ما در انجمن زبان علوم اجتماعی است. در زمینه نظریه علوم اجتماعی مترجم چندین کتاب در این حوزه هستند. بیش از ۴۰ مقاله تألیف کرده است. اندکی هم در جامعه شناسی تاریخی کارکرده اند. ایشان از لحاظ اخلاقی همواره گشاده رو و فروتن بودند و در مقابل نقد و انتقاد همیشه متواضع هستند. هنوز در ترجمه کتب از کلمات قلمبه سلمبه استفاده می شود که ایشان و بنده و دکتر فکوهی در کمیته زبان علوم اجتماعی برای فارسی کردن ترجمه ها کار می کنیم.
در ادامه دکتر طلوعی در مورد دکتر هما زنجانی زاده صحبت کرد. وی گفت: در فرهنگ سیاسی و اجتماعی خود داریم که نه زنده خوب داریم و نه مرده بد داریم. اما خانم دکتر در این مورد هنجار شکنی کردند. جایگاه علمی ایشان بر کسی پوشیده نیست. خانم دکتر در حوزه هنر، زبان ورود خوبی دارند. نقاشی را به خوبی می شناسند شعر و سینما را به خوبی می شناسند رنگ را عالی می شناسند اینها را بیشتر از ایشان یادگرفتیم تا نظریه های جامعه شناسی را. هیچگاه اجازه ندادند مرعوب نظریه پردازان غربی شویم. ایشان عاقل و عاشق بود و این دو را همزمان با هم داشت. در سر کلاس ایشان درس زندگی را بیشتر یادگرفتیم.
دکتر معیدفر هم ضمن مروری بر کارنامه دکتر شادی طلب، گفت: دکتر شادی طلب همکار پیشکسوت ما در دانشکده علوم اجتماعی هستند. اگر چه همگروه نبودیم ولی بارها ایشان را در شورای دانشکده می دیدم. اگر چه فرصت دیدار اندک بود اما برای من پربار بود. از نظر اخلاقیات، صمیمیت و یکرنگی و صفا همراه با اراده قوی در ایشان مشهود بود. چیزهایی که کمتر در بین افراد دیگر پیدا می شود. ایشان علیرغم اینکه روح انتقادی قوی ای دارند هیچ گاه ملاحظه موقعیت خاصی را برای بیان ایده هایش نکردند. در حوزه توسعه روستایی و به ویژه نقش زنان روستایی در مشارکت های توسعه فعالیت های برجسته ای کردند. در جامعه شناسی فاجعه و زلزله نقش مهمی ایفا کردند. ۳۲ عنوان تحقیق دارند که آخریش در سال ۲۰۱۴ است که نشان می دهد تا الان هم فعال هستند. ۱۹ مقاله در حوزه جامعه شناسی فاجعه و ۳۴ مقاله در حوزه زنان نوشته اند.
دکتر مبارکی هم در شرح و توصیف دستاوردهای علمی دکتر ابراهیم فیوضات گفت: تغییر و تحول و توسعه بیش از هر چیز دیگری نیازمند نیروی انسانی کارآمد است. در این میان نخبگان اجتماعی نقش مهمی ایفا می کنند. دکتر فیوضات هم یکی از این نخبگان است. ارج نهادن به این افراد در جامعه ارزش والایی دارد زیرا باعث الگو گزینی و ایجاد انگیزه در میان نسل جوان می شود. ایشان در سال ۱۳۱۲ در کازرون به دنیا آمد. در ۴ سالگی پدرش را از دست داد از همان نوجوانی به کار در شرکت نفت آبادان مشغول شد سه روز درس می خواند و سه روز کار می کرد و در امتحانات متفرقه پایان دبیرستان قبول شد. بعد از اخذ دکترای جامعه شناسی از دانشگاه فرانسه در سال ۵۸ در دانشگاه شهید بهشتی مشغول به کار شد. حوزه جامعه شناسی صنعت و کار را در انجمن جامعه شناسی راه اندازی کرد.
وی افزود: ایشان از ریا و تزویر و تظاهر به دور است و انسان بودن و در مقابل ظلم و بی عدالتی مقاومت کردن و تسلیم ناحق نشدن و در همه حال انسان بودن را به ما آموخت.
دکتر محمد توکل هم در مورد دستاوردهای علمی و آثار دکتر آشتیانی صحبت کرد. وی گفت: جامعه شناسی همیشه متهم است به اینکه امپریالیستی است. جامعه شناسی معرفت هم مضاعف متهم است. موضوع جامعه شناسی معرفت بررسی همه فرایندها و کنش ها و فعالیت های ذهن است. حالا ببینید چه چیزی بیرون از آن باقی می ماند. پرداختن به ذهن و رویکرد روانشناختی معرفتی و ذهن و فلسفه ذهن و معرفت از موضاعات جامعه شناسی معرفت است.
وی افزود: وقتی جوان بودم سر کلاس جامعه شناسی معرفت دکتر آشتیانی شرکت می کردم درس یک واحدی ایشان که یک ساعت بود گاهی اوقات ۴و ۵ ساعت طول می کشید و دانشجویانی که با حضور و غیاب اساتید مجبور به حاضر شدن در کلاس هستند سرکلاس ایشان تالار ۳۰۰، ۴۰۰ نفر پر می شد. جذابیت سخن و نوشتار ایشان از ویژگی های خاص ایشان است. با همه پیچیدگی های جامعه شناسی معرفت، ایشان به نظریه های جامعه شناسی، سیاست و روانشناختی و مسائل فرهنگی تسلط کامل داشت.
توکل ادامه داد: آشتیانی اولین درس و کتاب جامعه شناسی معرفت را در ایران داده اند. آثار ایشان درباره مارکس، شلر، وبر و مانهایم بیش از ۲۰۰۰ صفحه کتاب است. ایشان از تدریس در دانشگاه محروم شدند ولی همین امر باعث توفیق ایشان در نوشتن این کتابها بود.
دکتر جواد میری هم در مورد آثار و دستاوردهای تکمیل همایون گفت: توفیق شاگردی ایشان را نداشتم چون در ایران جامعه شناسی نخوانده ام و خارج از ایران بودم. ایشان از بطن جامعه آمده اند و به خوبی مسائل اجتماعی و جامعه ما را می داند. با جهت گیری های سیاسی زندگی کرده است و همیشه نگاه تحلیلی خود را از دست نداده است. معمولاً اساتید ما در ساحت علوم اجتماعی تک ساحتی هستند اما ایشان، درجامعه شناسی، تاریخ، ادبیات، سیاست و چند حوزه دیگر مسلط هستند.
نظر شما