محله کوی جماله نزدیک به حمام شیخ بهایی است اینجا همان جایی است که با گذار از کوچه پس کوچه های خیابان ابن سینا دلت را به محله ای بسیاری که تاریخ و گذشته مار را به یدک می کشد محله ای که هر سوی آن آثار با شکوه دوران صفوی خود نمایی می کند و هنوز تعدادی از این آثار همچنان با ثلابت و مستحکم در دل بافت تاریخی شهر گنبدهای فیروزه ای قرار گرفته اند.
به گزارش هبرنگار مهر، عصارخانه کوی جماله و یا عصار خانه شیخ به شماره ۹۰۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، با گذر از پله هایی باریک ا دنیایی از رنگ، نور و بویی دیگر روبرو می شویم دنیایی که در گذشته منبع نوریش از چراغ های پی سوز و روغن سوزی بوده که خودش آن را تولید می کرده ولی اکنون تنها سه چراغ کوچک منبع نوری این بنای تاریخی زیباست.
عصارخانه ای که شاید تا پنجاه سال پیش کار می کرده است اما اکنون کارکرد خودش را از دست داده است اکنون چشمانت به سنگ آسیابی می افتد که دانه های روغنی زیر آن ریخته می شد و بر محور آن یک شتر می چرخید تا تبدیل به خمیرمایه ای شود تا بتوان از آن روغن لازم را نهیه کرد.
این خمیر مایه ها پس از مرحله سنگ آسیاب به سمتی می رفت که باید آن را در درون سبدهایی قرار دهیم که به آن کپی گفته می شود، سبدهایی که از تنه درختان نخل بافته می شد.
اما برای گرفتن روغن چندین سبد را پر از خمیرمایه دانه های روغنی می کردند و درون چاهک هایی تحت فشار قرار می دادند چاهک هایی که فشار لازم آن را تنه درختان وارد می کردند.
گفته می شود بخشی از روغن این عصارخانه بر اساس آنچه شیخ بهایی طراحی کرده بود به وسیله لوله هایی سفالی در زیر زمین به سمت به سمت حمام شیخ هدایت می شد و این روغن به همراه گاز متان حاصله از مسجد جامع شمعی را روشن می کرد که در حمام شیخ می سوخت و سبب گرم شدن آب می شد.
اما اکنون این عصارخانه نیازمند مرمت و توجه جدی متولیان امر است چنانچه بخشی از سقف آن نیز بر اثر گذشت زمان و بی توجهی ریزش کرده است.
نظر شما