رشد سرمایه‌داری در آمریکا مبتنی بر استثمار سرخپوستان و سیاهان بود

به گزارش خبرگزاری مهر، بررسی موارد تبعیض نژادی در ایالات متحده آمریکا مستلزم بررسی نسبت سرمایه داری با تجارت برده و رواداری تبعیض نژادی از سوی این تفکر است. اگر چه برده داری پیش از سرمایه داری مدرن در آمریکا وجود داشته ولی بی شک تجارت برده در ظهور و تقویت سرمایه داری در آمریکا نقش بارزی داشته است.

در واقع گسترش تفکر سرمایه داری و حاکمیت آن در نهادهای سیاسی و اقتصادی باعث شده تا «افزایش سود» که نهایت دغدغه سرمایه داری است باعث استثمار پیرامون شود.

این پیرامون در سطح داخلی طبقه کارگر است و در سطح بین المللی کشورهای پیرامونی(جهان سوم-جنوب-فقیر-در حال توسعه) است.

باید توجه داشت برده‌داری در آمریکا عملی قانونی بود که بین سده‌های ۱۷ و ۱۹ میلادی در ایالات متحده انجام می‌شد. برده‌داری پیش از آن نیز تحت استعمار بریتانیا انجام می‌شد. بعدها در مستعمرات سیزده‌گانه در زمان اعلامیه استقلال ایالات متحده در سال ۱۷۷۶ میلادی نیز برده‌داری رسماً ادامه یافت. پس از جنگ‌های داخلی، تمایلات ضدبرده‌داری به‌تدریج در ایالات شمالی گسترش پیدا کرد اما در جنوب، توسعه سریع صنعت پنبه از سال ۱۸۰۰ میلادی باعث شد که ایالت‌های جنوبی به شدت متکی به برده‌ها شوند و بکوشند تا آن را در سرزمین‌های غربی جدید نیز شایع کنند. ایالات متحده به‌وسیله خط میسون-دیکسون که مریلند (برده‌دار) و پنسیلوانیا (آزاد) را جدا می‌کرد به دو قطب ایالت‌های برده‌دار و ایالت‌های آزاد تقسیم شده بود.

هر چند تجارت بین‌المللی برده در سال ۱۸۰۸ میلادی ممنوع شد اما تجارت داخلی در آمریکا همچنان ادامه یافت و باعث شد تا جمعیت برده‌ها تا پیش از ممنوعیت برده‌داری به چهار میلیون نفر برسد. در سال ۱۸۶۰ از میان ۱،۵۱۵،۶۰۵ خانواده‌ای که آزادانه در پانزده ایالت زندگی می‌کردند تقریباً یک چهارم برده داشتند که مساوی با ۸٪ کل خانواده‌های آمریکایی در آن زمان بود. هر چند پس از شکل‌گیری ایالات متحده برخی از رنگین‌پوستان آزاد بودند اما وضعیت برده بودن بیشتر با رنگ پوست افرادی شناخته می‌شد که تبار آفریقایی داشتند. این مسأله باعث شد که نظامی قانونی به وجود آید که در آن نژاد نقش اصلی را بر عهده داشت.

مهاجران اولیه جنوب نیز، مانند نیو انگلند، پروتستانهای انگلیسی بودند. شمار زیادی از پروتستانهای فرانسوی نیز به ایالات کارولینای جنوبی و لوئیزیانا مهاجرت کردند. بسیاری از فرماندهان جنگ‌های استقلال آمریکا از جنوب بودند و ۴ رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا از ۵ رییس جمهور اول آمریکا نیز ازایالت ویرجینیا بودند.

ایالات جنوبی برای برآورده ساختن نیاز گسترده به کارگر، صاحبان مزارع جنوب، به برده‌های سیاه پوست نیاز داشتند. اما با اعلام قانون الغای برده داری، جنوبی‌ها با مشکل بزرگی روبرو شدند، به همین علت ۱۱ ایالت جنوبی در سال ۱۸۶۱ با تشکیل کنفدراسیون کشورهای آمریکا، تصمیم به جدایی از ایالات متحده آمریکا و تشکیل یک کشور جدید گرفتند. از نظر ایالات شمالی، برده داری امری غیراخلاقی و غیر انسانی بود، اما از نظر ایالات جنوبی، برده داری، تنها روش ممکن برای ادامه حیات زندگیشان بود. جدایی ایالات جنوبی از آمریکا، منجر به جنگ داخلی آمریکا شد که در نهایت، این جنگ‌ها با شکست ایالات جنوبی پایان یافت و برده داری برای همیشه به پایان رسید. سال‌ها طول کشید تا صدمات و ویرانی‌های به جا مانده از این جنگ، التیام یابد.

بررسی نسبت سرمایه داری و تبعیض(تبعیض نژادی) را در گفتگو با پروفسور «استوارت سیم» مورد بحث و بررسی قرار داده ایم که در ادامه از نظر می گذرد.استوارت سیم منتقد ادبی و استاد ادبیات انگلیسی دانشگاه نورثامبریا است. او پژوهشگری شناخته‌شده در حوزه جهانی شدن، پست‌مدرنیسم، پساساختارگرایی، پسامارکسیسم، فلسفه قاره‌ای، نظریه فرهنگی و نظریه انتقادی به شمار می‌آید. او همچنین در دانشگاه آزاد انگلستان و دانشگاه ساندرلند تدریس کرده‌است. سیم مؤلف و ویراستار بیش از سی کتاب است و مقالات متعددی نیز نگاشته‌است.

ساختارگرایی و پساساختارگرایی، نظریه انتقادی: قدم اول و مارکسیسم و زیبایی شناسی از جمله آثار این فیلسوف انگلیسی به شمار می روند.

نظریه پردازن چپ از جمله «ایمانوئل والرشتاین» معتقد هستند که سرمایه داری(کاپیتالیسم) چه در بعد داخلی و چه در بعد خارجی به استثمار «پیرامون» مشغول است. پیرامون در داخل هر واحد سیاسی طبقه کارگر تعریف می شود و در بعد خارجی، کشورهای پیرامونی(جهان سوم-در حال توسعه-کشورهای فقیر). بر این اساس آیا می توان میان سرمایه داری و تبعیض نژادی به ویژه در آمریکا نسبتی دید؟

در ابتدا توجه داشته باشید که جامعه آمریکایی-آفریقایی در آمریکا به لحاظ تاریخی در پایین ترین سطح اجتماعی و اقتصادی این کشور قرار دارد. این جامعه از دسترسی به اموری چون آموزش(با توجه به این موضوع که شهریه دانشگاههای آمریکا بسیار بالاست).

این موضوع باعث می شود که جامعه آفریقایی-آمریکایی شرایط لازم برای ورود به بازار کار را نداشته باشند و از اینرو برای یافتن کار با مشکلاتی مواجه شوند. در حالی که سفید پوستان معمولاً با چنین معضلی مواجه نیستند.

باید توجه داشت که سرمایه داری به دنبال این است که هزینه «منابع» را کاهش دهد. این امر برای این صورت می گیرد که سود سهامداران را افزایش دهد. این موضوع در رویکرد نئولیبرالیسم که شکلی از سرمایه داری است و در حال حاضر بر اقتصاد جهانی سیطره دارد قابل مشاهده است.

بر این اساس این امر به تدریج منجر به کم شدن دستمزدها می شود و نتیجتاً استثمار بیشتر طبقه کارگری می شود که آن منابع را تولید می کنند.

آیا حاکمیت سرمایه داری و تداوم آن در نظام سیاسی و اقتصادی آمریکا باعث به وجود آمدن نوعی تبعیض علیه سیاه پوستان نبوده است؟

بله همین طور است. یکی از دلایل تبعیض نژادی علیه سیاه پوستان همین حاکمیت سرمایه داری و تداوم آن بوده است. اما توجه داشته باشید تنها دلیل و عامل این موضوع سرمایه داری نیست ولی بی شک مهمترین آن است.

تبعیض نژادی مبتنی بر رنگ پوست متاسفانه ویژگی تکراری و همیشگی در تاریخ غرب به شمار می رود و ثابت شده است که این موضوع به سختی و دشواری قلع و قمع می شود. موضوع تبعیض نژادی در حالی در کشورهای غربی و اتحادیه اروپا وجود دارد که این کشورها سخن از کثرتگرایی می زنند در حالی که هنوز شاهد سیطره فرهنگ سفیدان هستیم و تبعیض نژادی در درون این فرهنگ هنوز نهفته است.

به طور مشخص آیا می توان تبعیض علیه آفریقایی-امریکایی ها و سرخپوستان در آمریکا را ناشی از ظهور سرمایه داری دانست؟

یادآور می شوم که تبعیض نژادی سابقه ای پیش از سرمایه داری مدرن دارد. اما تجارت برده نقش مهمی در توسعه اقتصادی آمریکا در مراحل اولیه آن بازی کرد. این در زمانی بود که سرمایه داری در حال ظهور در این کشور بود. از اینرو باید توجه داشت که تجارت برده و تبعیض نژادی نقش مهمی در توسعه سرمایه داری آمریکایی ایفا کرده است.

در حال حاضر نیز جنبشهای ضد نژادی معضل بزرگی برای جامعه آمریکا به شمار می روند.

در ابتدای شکل گیری ایالات متحده آمریکا به اسم «اتحاد» ایالتهای مختلف سیاهان آمریکا و سرخپوستان شاهد ظلم و ستم فراوانی بودند و در جنگهای داخلی این کشور به اسم اتحاد بسیاری از مردم قتل عام شدند. چگونه چنین موضوعی توجیه شد؟

برده داری مبنا و اساس شکوفایی در ایالتهای جنوبی بود. بر همین اساس بود که آنها با الغای برده داری تشکیل کنفدراسیون دادند و از الحاق به اتحادیه(ایالات متحده آمریکا) سرباز زدند. هنوز در ایالتهای جنوبی در مقایسه با سایر ایالتهای این کشور ذهنیت برده داری باقی مانده است. این موضوع نشان می دهد که ذهنیت برده داری تماماً از بین نرفته است. باید توجه داشت که تغییر دادن قانون آسان تر از تغییر دادن ذهنیت است.

گفتگو:جواد حیران نیا