به گزارش خبرنگار مهر، ویژه برنامه گردهمائی فعالان فکری و فرهنگی کاشان با عنوان «راهکارهای تحول در حوزه علوم انسانی» به میزبانی موسسه مطالعاتی تمدن اسلامی در کاشان برگزار شد.
تبیین اهداف و رویکردهای موسسه مطالعاتی تمدن اسلامی، تأملات تاریخی درباب ایجاد تمدن اسلامی از عصر پیامبر تا دوره معاصر، رویکردهای مختلف توليد علم در جهان اسلام، گذری بر تاریخ تمدني انبیاء و معرفی نقاط عطف در تمدن بشري از منظر قرآن كريم، از اهم موضوعات و عناوین مورد بحث در این گردهمائی است.
تأمل در چگونگی حرکت به سوی تمدن اسلامی
در ابتدای این گردهمائی، حجت الاسلام و المسلمین متولی امامی، مدیر مسئول مدرسه تمدن اسلامی، در معرفی و تبیین فعالیتهای آموزشی این موسسه، هدف اصلی اين گردهمايي را گفتمان‌سازي در باب تحول در علوم انساني دانست و خاطر نشان کرد: برنامه اصلی ما در این موسسه ایجاد ابعاد علمي و پژوهشی در حوزه علوم اسلامي و تأمل در چگونگي حركت به سوي تمدن اسلامی است. بعد دیگر این فعالیتها، ترویج چنین گفتمانی همخوان با گفتمان مقام معظم رهبری و هدف گذاری انقلاب اسلامی برای نیل به تمدن اسلامی در راستای بحث ترویجی آن است. برگزاری دوره های آموزشی برای نخبگان فکری و نشستهای تخصصی سالانه با حضور اساتید بارز حوزه علوم انسانی، از اهم فعالیتها در نیل به این اهداف است.
تمدن اسلامی به دلیل خیانت بعد از رحلت نبی اکرم(ص)، از مسیر اصلی خود منحرف شد
در ادامه دکتر محمدحسین رجبی دوانی از اساتید حاضر در این گردهمائی، در بیان تاریخ تمدنی صدر اسلام، بر معانی و مولفه‌های تمدن اسلامی و پیدایش آن توسط نبی اکرم(ص) اشاره و تأکید کرد: این تمدن با ویژگیهای منحصر به فرد خود، می توانست به طور نسبی صورتی جهانی یابد، اما به دلیل خیانت بعد از رحلت نبی اکرم(ص)، از مسیر اصلی خود منحرف شد و با وجود آنکه در طول تاریخ، تمدنهای کوچکی در جهان اسلام ایجاد شد و مسلمانان از فرهنگ اسلامی بهره بردند، نتوانست تحت هدایت متولیان واقعی خود، یعنی ائمه معصوم(ع) قرار گرفته و ادامه راه بدهد.
وی در ادامه اشاره کرد: وقفه تمدنی ایجاد شده بعد از رحلت پیامبر(ص)، بیانگر این واقعیت است که بین قدرت اجتماعی و ایجاد یک تمدن رابطه مستقیمی وجود دارد، اگر قدرت، حامی نظام دینی باشد تمدن شکل گرفته و پیش می رود اما اگر قدرت حامی آن نباشد، تمدن حتی اگر موجود باشد به زوال خواهد نشست. با اینکه ائمه معصوم(ع) در مصدر امور حکومتی نبودند اما توانستند از پس پرده مانع از ضربه های اساسی به اسلام باشند و خود پشتوانه اصلی تمدن اسلامی باشند.
رجبی دوانی توضیح داد: نمود این امر هم در حکومتهای شیعی همچون دولت شکوهمند آل بویه مشاهده می شود که در آن اولین ظهورات قابل توجه تمدن شیعی در عصر غیبت نمایان می گردد و برای اولین بار یک دولت شیعی مقتدر از جریان تشیع حمایت کرده و زمینه های تمدنی بزرگی را در فرهنگ شیعی پدید آوردند. ظهور جدی و چشمگیر چنین دولتی در حکومت صفویه به اوج رسید که علاوه بر التزام به ولایت، زایشهای تمدنی ویژه ای داشت.
وی افزود: نمود دیگر آن رشد علمی و آموزشی جهان اسلامی است که از دوره پیامبر با محوریت مساجد آغاز شد و در ادامه به مکاتب و حوزه های علمیه و مدارس دینی گسترش یافت. حضور کسانی چون خواجه نصیر طوسی در دربار هلاکوخان و عالمانی چون محقق کرکی در اصفهان به درخواست شاه طهماسب صفوی نمایانگر رشد جدی ابعاد علمی در تاريخ تمدن اسلامي است.
طغیان قابیل، اولین مرحله گذر از امت واحده و تشکیل امت های غیر الهی است
در بخش ديگري از اين گردهمايي، دکتر عطاء الله بیگدلی در گذری بر تاریخ تمدنی انبیاء به بیان تفاوت های تاریخی آغاز آفرینش انسان از منظر تمدن غرب و تاریخ جهان اسلام پرداخت. وي با اشاره به سه قرائت متفاوت از آفرینش حضرت آدم و زندگانی او که شامل قرائتهای یهودی، مسیحی و اسلامی می شود، تأكيد روايات بر چگونگي پيدايش انسان را به تفصيل بيان كرد و گفت: روایات اسلامی که به تواتر به قصص انبیاء پرداخته اند در مقایسه با دو رویکرد دیگر، نگاه متفاوتی را اتخاذ کرده اند که بینش متفاوتی را از آفرینش انسان، اولین تمدنهای بشری و روابط آنها به ما عرضه می دارد.
وی خاطر نشان کرد: خلقت انسان در غرب، امری تدریجی و تکاملی است که از خلق بوزینه شروع شده و نهایتاً در صورت فعلی انسان تحقق یافته است اما در فرهنگ قرآن، آفرینش انسان تدبیر احسن الهی است که با کرامت او همراه است.
بیگدلی افزود: روایت طغیان قابیل و برادرکشی او در ماجرای جانشینی حضرت آدم اولین مرحله گذر از امت واحده و تشکیل امتهای غیر الهی است که تا زمان حضرت نوح نبی ادامه می یابد اما طبق سنت الهی با وقوع طوفان عظیم به سوی امت واحده بازمی گردد. دوره پیامبران الوالعزم(ع) دوره مبارزات جدی انبیاء با طواغیت زمان است که تا دوره حضرت عیسی(ع) ادامه می یابد.
وی افزود: یک برهه زمانی خاص شاید دوره حضرت ابراهیم(ع) باشد که نزدیک ترین مولفه ها به دین مبین اسلام همچون یکتاپرستی، ساخت کعبه و شکل گیری مبانی حج در آن شکل می گیرد. حرکت قوم یهود در طول تاریخ، به ویژه تبعید به بابل زمینه برخورد پیروان این دین را با دین اسلام در منطقه حجاز فراهم نمود که می تواند اولین چالشهای موعودخواهی از سوی ادیان الهی باشد.
در آخرين روز از گردهمايي فعالين فكري و فرهنگي شهرستان كاشان، عصر روز بيست و ششم ارديبهشت، اساتيدي چون دكتر محمدحسين رجبي دواني، دكتر عطالله بيگدلي، حجت الاسلام سيد محمدحسين متولي امامي، محسن صفايي، صاحبي و ديگر فعالين فكري و فرهنگي كاشان، با تشكيل گعده‌هاي علمي، به بيان راهبردهاي مهمي براي شهرستان كاشان در باب ايجاد گفتمان تحول در علوم و حركت به سوي تمدن اسلامي پرداختند.
نظر شما