به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر"، اصولاً همگرايي در سطح بين المللي به مفهوم نهادينه شدن فرايند سياسي ميان دو يا چند دولت است. همگرايي به طور فزاينده اي احساس وجود نوعي همبستگي ميان ساختارهاي سياسي ، اقتصادي ، فرهنگي و اجتماعي است. البته اين نوع همبستگي بيشتر به وحدت شبيه است كه در آن همگرايي به عنوان يك وضعيت تحقق مي يابد؛ وضعيتي كه باعث افزايش يا تقويت پيوندهاي موجود ميان واحدهاي تشكيل دهنده يك نظام مي گردد. نظام داخلي دولت - ملت (Nation- stat ) در اثر الگويي ارتباطي متوجه مي شود كه موفقيت و پيشرفت به درك و توانايي اعضاي يك جامعه در دروني سازي فرايند وحدت و همگرايي وابسته است. وحدت حالت كار كردي دارد يعني ايجاد شرايط مثبت همگرايي در يك بخش از جامعه به وجود آمدن همين شرايط در ديگر بخشها كمك مي كند.
ملتها جمعي از افراد هستند كه به سبب برخورداري از توان برقراري ارتباط در خيلي از زمينه ها با يكديگر پيوند خورده اند. اعضاي يك جامعه از عادات ارتباطي - اجتماعي سازنده اي برخوردار هستند.
اما در سطح بين المللي ، هنگامي كه بازيگران يعني همان دولتها متوجه شوند كه منافع آنها در يك مجموعه و سازمان بزرگتر به نحو بهتري تأمين مي شوند آنگاه فرايند همگرايي شكل مي گيرد . همگرايي بين المللي با تكيه بر تأمين منافع بيشتر و بهتر به وسيله سياستهاي دقيق و ماهرانه دولتمردان يا نمايندگان گروههاي اجتماعي متشكل به پيش مي رود. زماني كه نهادهاي فراملي به عنوان مراكز وحدت و همگرايي بين المللي ياحتي منطقه اي و قاره اي باعث رساندن سود به زير مجموعه هاي خود شوند تمايل شديدي به حمايت از همگرايي در ساير بازيگران موجود در اين عرصه به وجود مي آيد. يعني همان كاركرد همگرايي بروز مي كند و اين باعث مي شود كه اولاً همگرايي چند بعدي شكل گيرد و بعد هم به فرايند تأمين منافع ملي دريك ساختار جمعي - گروهي منتهي مي شود كه به تأمين صلح جهاني هم كمك مي كند. در درك مسائل بين المللي، همگرايي در محاسبات دولتها درمورد نيازهاي امنيتي ، از اهميتي محوري برخوردار است. دولتها براي حفظ امنيت خويش در مقابل دولت تهديد كننده به ايجاد اتحاد با دوستان خود اقدام مي ورزند به طوري كه به يك توازن قدرت با دولت تهديد كننده دست مي يابند. البته دولتها با توجه به وزن و قدرت سياسي و اقتصادي خود ممكن است حتي با دولت تهديد كننده به يك همگرايي و ائتلاف گرايش پيدا نمايند.
به گزارش "مهر"، دولتهاي داراي نظامهاي سياسي مشابه غالباً با يكديگر متحد مي شوند. البته بايد گفت كه صرف اين تشابه در شرايط تهديد آميز عاملي براي همگرايي نيست. دولتها در صورت مواجهه با يك چالش جدي و حياتي احتمالاً در صف بندي با يكديگر چندان توجهي به اختلاف ايدئولوژيك نخواهند داشت. در چنين شرايطي ، منافع عملي بر ملاحظات ايدئولوژيك فائق خواهند آمد. بر اين اساس هر قدر دولت در عرصه بين المللي بيشتر احساس امنيت كند در تشكيل اتحادها قرابت يا سازگاري ايدئولوژيك بيشتري را جستجو خواهد كرد و به همين خاطر دولتهايي كه فاقد ثبات داخلي هستند براي تقويت مشروعيت داخلي خود مي كوشند تا با دولتهاي متحد شوند كه از نظر ايدئولوژيك با آنها قرابت دارند.
عضويت در يك اتحاد و حركت به سوي همگرايي موجب كاهش استقلال عمل دولتهاي عضو مي گردد. زيرا عضويت اين دولتها به متعهد شدن آنها به انجام اقدامات خاصي در صورت بروز پيشامدهاي خاصي مي انجامد. آنچه در يك همگرايي اهميت دارد تثبيتت مطلوبيت نهايي عضويت در يك اتحاد به در ضمن حفظ استقلال عملي است.
گرچه اتحاد و ائتلافها ممكن است از حوزه هايي ديگر از قبيل اقتصادي ، اجتماعي و غيره آغاز شوند اما رمز همگرايي در اراده وخواست سياسي نهفته است. جدا كردن حوزه هاي ديگر از حوزه سياسي غير ممكن است اما دولتها با وجود يك نوع جاذبه بسيار شديد در حوزه هاي ديگر براي همگرايي از واگذاري امور سياسي به يك مركز همگرايي منطقه اي قاره اي يا جهاني اجتناب مي ورزند.
اتحاد وهمگرايي مفاهيمي چند بعدي اند كه در مناطق مختلف جهان الگوهاي متفاوتي را مي طلبند. يعني اينكه محورهاي همگرايي در كشورهاي پيشرفته با مناطق كمتر توسعه يافته متفاوت است. بدين خاطر براي ارائه يك مدال و الگوي مناسب براي هر منطقه جغرافيايي بايد به دنبال محورهاي مشترك موجود درآن منطقه بود تا بتوان يك مدال و پارادايم متناسب از همگرايي را ترسيم كرد .
نظر شما