دكتر ناصر تكميل همايون محقق تاريخ معاصر ايران و مدير پروژه پژوهشي « از ايران چه مي دانم؟» در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر، افزود : دفتر پژوهشهاي فرهنگي كه ازسال 1365 تاكنون فعاليت مي كند ، بدون حمايت و پشتوانه هاي دولتي، تاليف كتاب هاي فرهنگي و پژوهشي مرتبط با موضوع ايران را سرلوحه اهداف خود قرار داده است.
وي در پاسخ به سوال مهر، مبني بر اين كه كتاب هاي ابتدا تاليف شده و بعد به فروش مي روند و يا به واسطه سفارشات و قول خريد مراكزي خاص، تهيه و توليد مي شوند گفت: هيچ سفارشي در ميان نيست. ما آثار را در گستره متنوعي از مضامين ايراني به انتشار مي رسانيم و تلاش مي كنيم با فروش آنها، زمينه هاي چاپ كتابهاي تازه را مهيا سازيم. البته گاهي وزارت ارشاد، مركز گفتگوي تمدن ها و آموزش و پرورش، براي مخاطبين مورد نظر خود، اقدام به خريد از ما كرده اند كه آن هم بدون پيش بيني و سفارش قبلي صورت گرفته است.
دكتر تكميل همايون، پيشينه و سابقه چاپ مستمر كتاب هاي پژوهشي را در ايران چندان قابل توجه ندانست و در خصوص الگو پذيري مجموعه كتابهاي « از ايران چه مي دانم؟» از يك نمونه فرانسوي توضيح داد : در فرانسه بعد از جنگ دوم جهاني، مجموعه اي تحت عنوان « چه مي دانم ؟» به چاپ مي رسيد كه پيش از انقلاب در ايران هم ترجمه مي شد و در آن موضوعات مختلف، راجع به تمام كشورها و ممالك، همچون دايره المعارف هايي مجزا مورد تحقيق قرار مي گرفت. ما تحت تاثير آن حركت، دو راه اجرايي در مقابل داشتيم: يا همان كتاب ها را عينا ترجمه كنيم كه اقدام چندان تازه و خلاقانه اي به شمار نمي رفت و يا اين كه خودمان دست به تاليف و نگارش بزنيم. اگرچه به اندازه اروپائيان، دانشمند و مطلع در همه امور نداريم، اما در زمينه ايران و ايران شناسي، محققين زيادي داشتيم كه انگيزه اي براي ورود ما به اين فعاليت دامنه دار شد.
وي تاكيد كرد : ما در هر مرام اعتقادي و ايدئولوژي كه باشيم، به عنوان يك ايراني بايد خودمان را بشناسيم و در اين ميان بدون آگاهي از اقتصاد و سياست و صنعت و هنر و زنان و مردان و ... هر چه كه در ايران هست، نمي توان به شناخت ايران رسي.
دكتر ناصر تكميلي همايون به فقدان فرهنگ مطالعه در خانواده ها و به ويژه نسل جوان اشاره داشت و افزود: حتي محصلين و دانشجويان ما تنها به بهانه رساله ها و پايان نامه ها، به مطالعه احساس نياز مي كنند هر چند كه در اين مرحله نيز از رجوع به منابع تحقيقي عظيم و مستند، توجه چنداني نشان نمي دهند. ما در اين مجموعه آثار، تلاش كرده ايم، چكيده و خلاصه وار و با حجم هاي كوچك و قيمت هاي مناسب، كتاب هايي را توليد كنيم كه هم داراي زبان و لحني ساده و روان باشند و حتي قابل تهيه و خواندني.
وي در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و ادب "مهر" تصريح كرد: ما به هر موضوعي كه به ايران مرتبط باشد پرداخته ايم و با همين رويه، مضامين بي شماري را نيز در دست تهيه داريم. در واقع با دسته بندي خاصي به لحاظ موضوعي جلو نمي رويم، هر چند كه بعدها ممكن است منتقدين و محققان، آثار چاپ شده ما را در دسته بندي هاي مختلفي قرار دهند و راجع به آنها اظهار نظر كنند.
دكتر تكميل همايون با اشاره به اين كه بعضي كتاب هاي اين مجموعه همچون « خليج فارس» و « نوروز» به چاپ هاي چهارم و پنجم رسيده است، در پاسخ به سوال "مهر"، مبني بر حضور اين كتاب ها در خارج از كشور گفت: بسيار مايليم كه آثار خود را در كشورهاي خارجي هم عرضه كنيم اما متاسفانه هزينه و توانايي لازم را براي اين كار نداريم. در يك دوره اين كار انجام شد اما به علت مقرون به صرفه نبودن، از ادامه اين كار منصرف شديم. هر چند اين موضوع را هم نبايد فراموش كرد كه از ابتدا، مخاطب خود را ايراني فرض كرده ايم.
وي مستند و واقع گرا بودن آثار مجموعه « از ايران چه مي دانم؟» را مورد تاكيد قرار داد و اضافه كرد: كارهايي كه به ما ارائه مي شود بايد مستند و مبتني بر واقعيت بوده و به منابع درجه اول ايراني و خارجي رجوع كرده باشند. در خصوص پديد آورندگان نيز، محدوديتي قائل نيستيم و جوانان توانمند و صاحب نظر نيز مي توانند در توليد اين آثار نقش داشته باشند.
تكميل همايون در پاسخ به سوال خبرنگار فرهنگ و ادب "مهر" كه حجم 120 صفحه اي كتابها را ، مانعي احتمالي براي جامعيت و ثمربخشي آنها دانست، تصريح كرد : ما محدوديت را بر 120 صفحه گذاشتيم تا آثارمان به راحتي خوانده شوند. بنابراين كاهش قلم فرسايي از سوي نويسندگان به دليل همان هدف آسان خواني و مختصرگويي است كه كتابهاي ما را به دايره المعارفهاي كوچك و فشرده شبيه مي كند.
وي تعداد مجلات اين مجموعه را در آينده نامحدود خواند و افزود: تاكنون 62 جلد از اين كتاب ها با تنوع موضوعي مختلف به چاپ رسيده كه تا موعد نمايشگاه كتاب سال 85 به 70 عنوان خواهد رسيد.
«كشمير»، « ميراث ادبي روايي در ايران باستان»، « ديوان استيفا »، « نهاوند »، « كريم خان زند »، « ميراث طبيعي ايران » و « آموزش و پرورش در ايران » كتاب هاي در دست انتشار دفتر پژوهش هاي فرهنگي هستند.
وي اذعان كرد : رويكرد ما در تاليف اين نگاه ها، خالي از گرايش هاي سياسي و ملي گرايانه افراطي است و همه تلاش ما اين بوده است كه با اتكا بر واقعيات، مستندات و رويدادهاي تاريخي، جستاري پژوهشي در باب ايران را به انجام رسانده باشيم.
دكتر تكميل همايون به عشق و علاقه مجموعه همكاران و دست اندركاران « از ايران چه مي دانم؟» اشاره كرد و گفت : تا اينجاي كار را با كمترين امكانات مادي پيش آمده ايم و تنها عامل موفقيت ما عشق و علاقه به كار بوده است به طوري كه محصول و توليدات فرهنگي خود را بالاترين دستمزد و اجرت خود مي دانيم .
ما مثل درويش ها در يك خانقاه با يا علي كار مي كنيم و نتيجه اي كه براي ما مهم است ، به ثمر نشستن و موفقيت فعاليت ها و مشاهده رفتارهاي حاكي از انسانيتي است كه در اين ميان با آنها مواجه مي شويم ؛ مثل آنهايي كه محصولات ما را خريداري مي كنند و از ما مي خواهند كه كتابها را به نقاط دور و نزديك و محروم و فقير بفرستيم و زماني كه نامه هاي محبت آميز بچه هاي آن مناطق به دست ما مي رسد، ارزش كارمان هم معين مي شود.
دكتر تكميل همايون در پايان گفتگوبا مهر گفت : بعد از تمام كردن كتاب هاي قزوين، سلطانيه، مداين، شعوبيه، بيت الحكمه، قزلباش و نظاميه كه در دست تهيه دارم، مي خواهم به سراغ دغدغه شخصي ام كه تاريخ معاصر ايران است بروم و عصر قاجار را مكتوب كنم.
نگارش تاريخ همه جانبه ايران در دوره قاجار يكي ازآرزوهاي من است كه اميدوارم پيش از موعد مرگ بتوانم آن را به انجام برسانم .
نظر شما