به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" نام مبارك امام پنجم محمد بود . لقب آن حضرت باقر يا باقرالعلوم است، بدين جهت كه درياي دانش را شكافت و اسرار علوم را آشكار ساخت .
القاب ديگري مانند شاكر، صابر و هادي نيز براي آن حضرت ذكر كرده اند كه هريك بيانگر صفتي از صفات آن امام بزرگوار بوده است .
كنيه امام " ابوجعفر " بود . مادرش فاطمه دختر امام حسن مجتبي (ع ) است . بنابراين نسبت آن حضرت از طرف مادر به سبط اكبر حضرت امام حسن (ع) و از سوي پدر به امام حسين (ع) مي رسيد . پدرش حضرت سيدالساجدين، امام زين العابدين، علي بن الحسين ( ع ) است .
تولد امام محمد باقر(ع)
تولد حضرت باقر (ع) در روز جمعه سوم ماه صفر سال 57 هجري در مدينه اتفاق افتاد . در واقعه جانگداز كربلا همراه پدر و در كنار جدش حضرت سيد الشهدا كودكي بود كه به چهارمين بهار زندگي نزديك مي شد . دوران امامت امام محمد باقر (ع) از سال 95هجري كه سال درگذشت امام زين العابدين (ع) است آغاز شد و تا سال 114هجري يعني مدت 19سال و چند ماه ادامه داشته است .
شرايط خاص آن دوران
در دوره امامت امام محمد باقر (ع) و فرزندش امام جعفر صادق (ع) مسائلي مانند انقراض امويان و بر سر كار آمدن عباسيان و پيدا شدن مشاجرات سياسي و ظهور سرداران و مدعياني مانند ابوسلمه خلال و ابومسلم خراساني و ديگران مطرح است، ترجمه كتابهاي فلسفي و مجادلات كلامي در اين دوره پيش مي آيد و عده اي از مشايخ صوفيه و زاهدان و قلندران وابسته به دستگاه خلافت پيدا مي شوند . قاضيها و متكلماني به دلخواه مقامات رسمي و صاحب قدرتان پديد مي آيند و فقه و قضا و عقايد و كلام و اخلاق را تفسير مي كند و تعليمات قرآني به ويژه مسئله امامت و ولايت را كه پس از واقعه عاشورا و حماسه كربلا ، افكار بسياري از حق طلبان را به حقانيت آل علي (ع) متوجه كرده بود و پرده از چهره زشت ستمكاران اموي و دين به دنيا فروشان برگرفته بود ، به انحراف مي كشاندند و احاديث نبوي را در بوته فراموشي قرار مي دادند .
برخي نيز احاديثي به نفع دستگاه حاكم جعل كرده و يا مشغول جعل بودند و يا آنها را به سود ستمكاران غاصب خلافت دگرگون مي كردند .
اينها عواملي بسيار خطرناك بود كه بايد حافظان و نگهبانان دين در برابر آنها بايستند . بدين جهت امام محمد باقر (ع) و پس از وي امام جعفر صادق (ع) از موقعيت مساعد روزگار سياسي ، براي نشر تعليمات اصيل اسلامي و معارف حقه بهره جستند و دانشگاه تشيع و علوم اسلامي را پايه ريزي كردند .
زيرا اين امامان بزرگوار و بعد شاگردانشان وارثان و نگهبانان حقيقي تعليمات پيامبر (ص) و ناموس و قانون عدالت بودند و مي بايست به تربيت شاگرداني عالم و عامل و ياراني شايسته و فداكار مي پرداختند و فقه آل محمد (ص) را جمع و تدوين و تدريس كنند .
به همين جهت محضر امام باقر (ع ) مركز علما، دانشمندان و راويان حديث و خطيبان و شاعران بنام بود . در مكتب تربيتي امام
باقر (ع) علم و فضيلت به مردم آموخته مي شد .
ويژگيهاي اخلاقي
امام پنجم (ع) بسيار گشاده رو و با مؤمنان و دوستان خوش برخورد بود . با همه اصحاب مصافحه مي كرد و ديگران را نيز بدين كار تشويق مي فرمود . در ضمن سخنانش مي فرمود : مصافحه كردن كدورتهاي دروني را از بين مي برد و گناهان دو طرف همچون برگ درختان در فصل خزان مي ريزد .
امام باقر (ع) در صدقات و بخشش و آداب اسلامي مانند دستگيري از نيازمندان و تشييع جنازه مؤمنين و عيادت از بيماران و رعايت ادب و آداب و سنن ديني ، بسيار دقيق بود.
مدت بيست سال معاويه در شام و كارگزارانش در مرزهاي ديگر اسلامي در واژگون جلوه دادن حقايق اسلامي با زور و زر و تزوير و اجير كردن عالمان خود فروخته كوشش بسيار كردند .
فعاليتها
ناچار حضرت سجاد ( ع ) و فرزند ارجمند وي امام محمد باقر (ع) پس از واقعه جانگداز كربلا و ستمهاي بي سابقه آل ابوسفيان ، كه مردم به حقانيت اهل بيت عصمت ( ع ) توجه كردند ، در اصلاح عقايد مردم به ويژه در مسئله امامت و رهبري ، كه تنها شايسته امام معصوم است ، سعي بليغ كردند و معارف حقه اسلامي را در جهات مختلف به مردم تعليم دادند تا كار نشر فقه و احكام اسلام به جايي رسيد كه فرزند گرامي آن امام ، حضرت امام جعفر صادق(ع) دانشگاهي با چهار هزار شاگرد پايه گذاري و احاديث و تعليمات اسلامي را در اكناف و اطراف جهان آن روز اسلام انتشار داد .
امام سجاد (ع) با زبان دعا و مناجات و يادآوري از مظالم اموي و امر به معروف و نهي از منكر و امام باقر (ع) با تشكيل حلقه هاي درس ، زمينه اين امر مهم را فراهم و مسائل لازم ديني را براي مردم روشن كردند .
شهادت
حضرت امام محمد باقر (ع) 19سال و ده ماه پس از شهادت پدر بزرگوار خود حضرت امام زين العابدين (ع) زندگي كرد و در تمام اين مدت به انجام دادن وظايف خطير امامت ، نشر و تبليغ فرهنگ اسلامي، تعليم شاگردان، رهبري اصحاب و مردم، اجرا كردن سنتهاي جد بزرگوارش در ميان خلق ، متوجه كردن دستگاه غاصب حكومت به خط صحيح رهبري و راه نمودن به مردم در جهت شناخت رهبر واقعي و امام معصوم ، كه تنها خليفه راستين خدا و رسول ( ص ) در زمين است، پرداخت و لحظه اي از اين وظيفه غفلت نفرمود .
سرانجام در هفتم ذيحجه سال 114هجري در سن 57 سالگي در مدينه به وسيله هشام مسموم شد و چشم از جهان فروبست . پيكر مقدس ان امام بزگوار را در قبرستان بقيع كنار پدر بزرگوار وي به خاك سپردند .
نظر شما