عيد قربان عيد پيروزي وظيفه و شكوفايي روح ايثار است

به گزارش گروه دين و انديشه "مهر"، هرگاه انسان بر سر دو راهي غريزه و وظيفه قرار گرفت و غريزه را انتخاب كرد، به سوي حيوانات گرويده بلكه از حيوانات هم پست تر شده است، چون از عقل و فكر و رهنمودهاي انبيا استفاده نكرده است . اما همين كه انسان در اين دو راهي خطرناك وظيفه را انتخاب كرد و در خط ملائكه و پاكان قرار گرفت آنرا عيد مي گيرد، به عنوان غريزه گرسنگي و تشنگي انسان را به استفاده از آب و نان مي كشاند، ولي وظيفه دستور مي دهد كه در ماه رمضان خودداري كن، كساني كه سي روز وظيفه را انتخاب كرده اند، روز عيد فطر را بايد عيد بگيرند، زيرا وظيفه را بر غريزه ترجيح داده اند.

غريزه فرزند دوستي به ابراهيم (ع) مي گويد: اسماعيل(ع) را ذبح نكن، اما وظيفه مي گويد: او را ذبح نما. حضرت ابراهيم(ع) در اين دو راهي، رضاي خداوند و وظيفه را بر تمايلات شخصي خود و غريزه پيروز كرد، لذا بايد آنرا عيد بگيرد، اگر در حديث مي خوانيم: هر روز كه در آن معصيت خدا نشود، عيد است، به همين معنا است كه در برابر جاذبه هاي هواي نفس در خط خدا قرار گرفته، هر گاه انسان بر خواسته همه شيطان هاي دروني و بيروني پا مي نهد آن روز را بايد عيد بگيرد.

قرباني چيست؟

قربان عبارت از كارهاي نيكي است كه انسان بوسيله آن بخواهد خود را به رحمت خداوند نزديك كند، بنابراين عمل نيكي كه انسان انجام دهد تا بدان وسيله خويشتن را به رحمت حق تعالي نزديك سازد آن كار را قربان گويند؛ مانند فرمايش رسول اكرم(ص) كه فرمود: نماز موجب تقرب و نزديكي هر پرهيزكار به رحمت پروردگار است.

بديهي است كه مراد از تقرب به خداي تعالي، قرابت زماني و مكاني نيست چرا كه بين خالق و مخلوق هيچگونه خويشاوندي وجود ندارد بلكه منظور آن است كه از راه طاعت و انجام كارهاي شايسته مي تواند مشمول الطاف الهي قرار گرفته و به رحمت او نزديك شود.

از جمله اعمالي كه حجاج در روز دهم ذيحجه در سرزمين مني انجام مي دهند كشتن شتر، گاو و يا گوسفند و انفاق آن به مستحقين است تا به وسيله اين عمل نيك به رحمت پروردگار نزديك شوند كه آنرا قرباني گويند.

اسرار و حكمت قرباني

فدا كردن مال و انفاق آن در راه خدا از جمله اسراسر و حكمتهاي قرباني است.

كشتن حيوان در مراسم قرباني اشاره به كشتن نفس اماره است و مرد خداشناس با شمشير برنده عقل و ايمان، حيوان نفس را كه به طور دائم وي را به كارهاي زشت وا مي دارد مقتول سازد و خانه دل را از لوث نفس لئيم پاك گردانده، آنرا در راه حق و پيشگاه محبوب قرباني كند و حج اكبر نمايد كه اگر نفس اماره و خواهش هاي او كشته نشوند و آرام نگيرند هرگاه تمام نعمتها و ثروتهاي دنيوي در اختيارش باشد و زمين و آسمان را ببلعد باز هم سير نمي شود و نداي هل من مزيد دارد.

در روايات مي خوانيم اولين قطره خون قرباني كه ريخت، خداوند گناهان صاحبش را مي بخشد، اوقاتي كه به خاطر تولد نوزاد يا ورود مسافر يا دفع بلا، گوسفند ذبح مي شود، در روح و روان و حركت اهل خانه شور و نشاطي پديد مي آيد.

به هرحال، ذبح صدها هزار گوسفند و نحر هزاران شتر، يك نوع جلوه و زيبايي بوده، مظهر روحيه ايثار دسته جمعي است كه خود از شعائر الهي است.

سير كردن گرسنه ها: يكي از اسرار قرباني سير كردن گرسنه ها است قرآن در اين باره مي‌فرمايد: «فكلوا منها واطعمواالقانع والمعتر» از گوشت‌هايي كه قرباني مي كنيد هم خودتان ميل نمائيد، هم به قانع و معتر بدهيد. قانع، فقيري است كه به آنچه مي گيرد، قانع است. معتر، فقيري است كه علاوه بر تقاضاي كمك اعتراض هم مي كند.اين نشان دهنده بينش وسيع اسلام است كه سفارش به خود را فراموش كنيد نه ديگران را و در تقسيم گوشت و اطعام، پاي بند تملق يا دعا و تواضع فقير نباشيد؛ او را سير كنيد، گرچه با شنيدن زخم زبان باشد.

تقوا

هدف اصلي در مسأله قرباني، رسيدن به مقام عالي تقوا است. قرآن در اين زمينه مي فرمايد: اين قربانيان كه زائران خانه خدا به هنگام توقف در مني ذبح مي كنند، گوشت يا خون آنها به خدا نمي رسد، بلكه هدف از قرباني، شكوفا شدن روح ايثار و نشان دادن ميزان عشق و قرب به خدا و تقوا است.