به گزارش خبرنگار مهر، حمید بعیدینژاد، عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای و رئیس هیأت کارشناسی ایران در مذاکرات با ۱+۵ در مطلبی در صفحه اینستاگرام خود به تشریح مسئله PMD و اهمیت آن در مذاکرات هسته‌ای پرداخت.
بعیدی نژاد با اشاره به اینکه طرح روزمره بحث بازرسی از تأسیسات نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای از موضوعاتی هستند که تقریبا هر روز توسط رسانه‌ها و در اظهارات مقامات رسمی و غیررسمی سیاسی و نظامی کشور مورد اشاره قرار می‌گیرد که خود نشان‌دهنده اهمیت ویژه آن برای کشورمان است، گفت: در عین حال در طرح ابعاد مختلف موضوع گاهی اشتباهاتی صورت می‌گیرد که نه تنها تصویر نادرستی از ابعاد این موضوع ارائه می‌کند بلکه افکار عمومی را نیز دچار سردرگمی و نگرانی می‌کند که به تبع آن برخی ابراز نظراتی نیز در سطح کشور انجام شده است.
وی افزود: مهمترین خلط مبحثی که در بحث بازرسی‌ها از تأسیسات نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای صورت می‌گیرد، خلط بحث PMD با محتوای مذاکرات هسته‌ای است.
وی ادامه داد: آقای ظریف در همان ابتدای طرح موضوع بازرسی‌ها و مصاحبهها، در یکی از صحبت‌های مطبوعاتی خود به جدایی این مباحث از محتوای مذاکرات هسته‌ای اشاره کردند اما متاسفانه چندان توجهی به آن نشد. آقای عراقچی نیز در ذیل توضیحات مبسوطی که در چند نوبت پیرامون موضوع ارائه کرد به این خلط مبحث اشاره کرد. ولی ادامه نوع طرح موضوع در مقالات و سخنرانی‌ها و موضع گیری‌ها نشان می‌دهند که هنوز این خلط مبحث وجود دارد.
مدیرکل امور سیاسی و امنیت بین‌المللی وزارت خارجه در ادامه یکی از مهمترین آثار این خلط مبحث را ارتباط دادن مستقیم بحث پروتکل الحاقی به موضوع بازرسی‌ها و مصاحبهها و شمولیت این پروتکل نسبت به امکان بازرسی از تاسیسات نظامی و مصاحبه با دانشمندان برشمرد و افزود: در حالی که بحث بازرسی از تاسیسات نظامی و انجام مصاحبهها در چارچوب یک ابتکار عمل ویژه برای حل موضوع PMD مطرح شد، نه به عنوان یک چارچوب ثابت و پایدار در قالب محتوای تفاهم هسته‌ای که بعد بخواهد در قالب پروتکل الحاقی تعریف شود.
عضو تیم مذاکره کننده ادامه داد: یکی از اولین اصولی که ایران و کشورهای ۱+۵ از همان ابتدای مذاکرات با آن توافق داشتند این بود که در تفاهم آینده هسته‌ای، ایران پروتکل الحاقی را به طور داوطلبانه و موقت اجرا خواهد کرد تا مجلس شورای اسلامی در زمان مناسب خود و البته با در نظر گرفتن اجرای تعهدات طرف مقابل، نسبت به تصویب پروتکل الحاقی تصمیم لازم را اتخاذ کند.
وی افزود: این توافق ناظر بر تصمیم کشورمان برای به تعلیق در آوردن اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است که به دنبال ارجاع موضوع برنامه هسته‌ای کشورمان به شورای امنیت صورت گرفت. طبیعی است که با انعقاد یک تفاهم جامع در خصوص موضوع هسته‌ای کشورمان این انتظار وجود داشته باشد که ایران نیز به تصمیم قبلی خود یعنی اجرای داوطلبانه و موقت پروتکل الحاقی برگردد.
بعیدینژاد خاطرنشان کرد: با توجه به توافق کشورمان نسبت به این موضوع که در صورت حصول یک توافق جامع هسته‌ای، ایران با برگشتن به تصمیم قبلی خود اجرای پروتکل الحاقی را از سر خواهد گرفت، این به یکی از توافقات اصولی کشورمان با کشورهای مقابل تبدیل شده است. اهمیت این توافق آن است که بدون اجرایی شدن پروتکل الحاقی هر چند به صورت موقت، آژانس قادر به تأیید صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران نخواهد بود و این به معنای شکست کل فرآیند حل و فصل موضوع هسته‌ای ایران خواهد بود.
وی تصریح کرد:اما ربط دادن موضوع بازرسی‌ها و مصاحبهها به مفاد پروتکل الحاقی به این موضوع ختم نشد، بلکه به طرح مباحث مختلفی نسبت به ارائه تفسیرهای مختلف از پروتکل الحاقی پیرامون شمولیت بازرسی از تأسیسات نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای در پروتکل الحاقی انجامید، که اساسا نادرست بود.
بعیدی نژاد خاطرنشان کرد: پروتکل الحاقی به هیچ وجه شامل مفادی در خصوص تعهد کشورها نسبت به پذیرش بازرسی از تأسیسات نظامی خود و یا ضرورت بازجویی از دانشمندان هسته‌ای نمی‌شود، نهایت چیزی که در پروتکل الحاقی آمده است، دسترسی مدیریت شده به سایت‌های غیرهسته‌ای با هدف انجام نمونه‌گیری‌های محیطی برای اثبات عدم فعالیت هسته‌ای در سایت‌های اعلام نشده است.
وی ادامه داد: بدیهی است که کشورهای عضو آژانس حتی براساس توافقنامه عمومی پادمان که همه کشورهای عضو NPT متعهد به پذیرش آن هستند، می‌باید هرگونه فعالیت هسته‌ای خود را رسما به آژانس اعلام کنند و وجود فعالیت هسته‌ای جز در برنامه‌های اعلام شده ممنوع است. پس اگر شواهدی نسبت به وجود مواد هسته‌ای در تأسیسات اعلام نشده اعم از نظامی و غیرنظامی وجود داشته باشد آژانس فقط از طریق رویه‌های خاصی که وجود دارند می‌تواند درخواست دسترسی هدایت شده به آن تأسیسات کند که کشور عضو نیز برای اثبات پایبندی خود به فقدان هرگونه برنامه هسته‌ای در تأسیسات اعلام نشده با انجام نمونه برداری محیطی موافقت می‌کند.
عضو تیم مذاکره کننده گفت: خوشبختانه ایران هیچگاه با چنین روش‌هایی مشکل نداشته است، چرا که اصولا در ایران هرگونه برنامه هسته‌ای در تأسیسات اعلام شده هسته‌ای انجام می‌شود و کشورمان هیچگاه قصدی برای انجام برنامه هسته‌ای در تأسیسات غیر اعلام نشده ندارد که بخواهد با رویه‌های تثبیت شده دسترسی مدیریت شده آژانس مشکلی داشته باشد.
وی افزود: پروتکل الحاقی یک تفاهم ویژه با ایران نیست، بلکه یک سند مهم بین‌المللی است که مذاکرات آن چندین سال در قالب مذاکرات بین کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با حضور همه کشورها از جمله ایران در وین به طول انجامیده است. کشورهای جنبش عدم تعهد نقش مهمی در تدوین این سند داشتند و توانستند در مذاکرات طولانی که انجام گرفت بسیاری از زمینه‌های امکان سوء استفاده از ابزارهای آژانس برای دخالت در فعالیت‌های غیر هسته‌ای از جمله در تاسیسات نظامی را بگیرند و مفاد آن را از متن پروتکل حذف کنند.
رئیس هیأت کارشناسی ایران با بیان اینکه امروزه بیش از ۱۲۰ کشور به عضویت این پروتکل در آمده‌اند و چندین کشور نیز پروتکل را امضا کرده‌اند که آن را به طور موقت اجرا می‌کنند، افزود: بنابراین تلاش برای تفسیر پروتکل الحاقی به نحوی که بخواهد شامل تعهد کشورها به بازرسی از تأسیسات نظامی و یا انجام بازجویی از دانشمندان هسته‌ای بشود، کاملا اشتباه است، چون چنین اصولی در پروتکل الحاقی وجود ندارد.
وی با طرح این سؤال که ریشه بحث بازرسی از تأسیسات نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای از کجاست؟ عنوان کرد: پاسخ آن این است که این ریشه در حل بحث PMD است.
PMD چیست و چه زمانی مطرح شده
بعیدینژاد با طرح این پرسش که PMD چیست و چه زمانی مطرح شده است؟ گفت: بحث PMD ادعای کشورهای غربی در انجام برنامه نظامی هسته‌ای به قصد تولید و توسعه سلاح هسته‌ای است که ریشه تاریخی آن به سال‌های قبل از سال ۸۲ شمسی و ۲۰۰۳ میلادی برمی‌گردد. سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و کشورهای غربی همواره در سال‌های اخیر ایران را متهم کرده‌اند که طی سال‌های قبل از ۲۰۰۳ بخش نظامی ایران تحت هدایت برخی از فرماندهان خاص کشور، درگیر پروژه مخفی گسترده‌ای برای تولید سلاح هسته‌ای بوده است. برای آنکه آن کشورها ادعای نادرست خود را نیز اثبات کنند، ملغمه‌ای از اطلاعات مستند به سرویس‌های جاسوسی خود را به آژانس ارائه کرده‌اند که ایران همه آنها را ساختگی می‌داند.
عضو تیم مذاکره کننده ادامه داد: همان سال‌ها، سال‌هایی است که دولت جنگ طلب آمریکا به دنبال زمینه‌سازی جهت دخالت در کشورهای منطقه بود که حمله به عراق نیز دقیقا با همین بهانه، تلاش عراق برای دستیابی به سلاح‌های کشتار جمعی، صورت گرفت. چند سال بعد رایزنز خبرنگار روزنامه نیویورک تایمز در کتابی که درسال ۲۰۰۶ در آمریکا منتشر کرد، از این امر پرده برداشت که او سندهایی را در اختیار دارد که نشان می‌دهند سازمان سیا برای اجرای منویات دولت آمریکا به منظور دخالت احتمالی در ایران نیز، پروژه‌ای برای مستند کردن تلاش ایران جهت دستیابی به سلاح هسته‌ای را به طور جدی پیگیری می‌کند تا در صورت قصد انجام این دخالت نظامی، آن را به تلاش ایران به تولید سلاح هسته‌ای مستند کند.
بعیدینژاد ادامه داد: آمریکا و متحدان نظامی آن در ناتو در قالب یک همکاری سازمان‌دهی شده توسط سرویس‌های اطلاعاتی سیا و موساد و با سوءاستفاده کامل از سازمان منافقین، به این ترتیب پروژه‌ای را برای متهم ساختن ایران به دستیابی به سلاح هسته‌ای آغاز کردند و در این قالب هزاران صفحه سند کتبی، عکس و تصویر ساخته و پرداخته کرده و همه را نیز به آژانس ارسال کردند.
این عضو تیم مذاکره کننده بیان کرد: به این ترتیب با تکمیل ساختن این پروژه نیز با توجه به فشار کشورهای قدرتمند به آژانس، در سال ۲۰۱۱ یعنی همزمان با اوج گرفتن خصومت علیه کشورمان با وضع شدیدترین تحریم‌های یک جانبه و چند جانبه، با فشارهای سیاسی کشورهای غربی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ارائه یک دادخواست سیاسی علیه ایران پرداخت که در ذیل ۱۲ بخش اتهامات این کشورها علیه ایران را منظم و طبقه‌بندی کرد.
وی با اشاره به اینکه این کیفرخواست سیاسی که اتهامات گسترده‌ای را علیه ایران مطرح می‌کرد در پی اثبات این ادعا بود که ادعای تلاش ایران به دستیابی به سلاح هسته‌ای را اولاً مستند کند و بعد آن را با انتشار آن به صورت گزارش مدیرکل آژانس، رسمیت بدهد، گفت: هیچ تردیدی وجود ندارد در اینکه حل و فصل اتهامات ساختگی علیه ایران فقط در یک تفاهم سیاسی، ممکن است. وگرنه بحث و بررسی این موضوع هر چقدر هم که طول بکشد نمی‌تواند به رفع این اتهامات کمکی کند. طرف‌های مذاکرات هسته‌ای ایران نیز با درک همین اصل، در جریان مذاکرات پیشنهاد کردند که ایران و ۱+۵ راه حلی برای این موضوع بیابند، چون آنها هم انگیزه داشتند که همزمان با حصول تفاهم جامع هسته‌ای با ایران، موضوع اتهام تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را نیز حل و فصل کنند.
بعیدینژاد تصریح کرد: آنها پیشنهاد کردند که ایران با اتخاذ برخی اقدامات مشخص، امکان حل و فصل نهایی موضوع را فراهم کند، منظور آنها این بود که ایران به انجام برخی اقدامات مشخص که ایران و اعضای ۱+۵ با توافق مشترک در مذاکرات آنها را مشخص می‌کردند، مبادرت می‌کرد و بعد بدون آنکه پیگیری دیگری از سوی آنها صورت بگیرد، پرونده این موضوع برای همیشه در آژانس بسته می‌شد.
عضو تیم مذاکره کننده گفت: ایران اعلام کرد که با آنکه مبنای موضوع این پرونده را ساختگی می‌داند، ولی برای کمک به حل موضوعی که چندین سال است بین ایران و آژانس موضوع مناقشه است، از نظر روش کار این هدف را قابل حصول می‌داند اما توافق در خصوص آن به این امر بستگی دارد که اقداماتی که از ایران انتظار می‌رود، چه اقداماتی باشد. آنها قول دادند که این موضوع را با توجه به حساسیت ویژه آن در سطح کشورهای ۱+۵ بحث و هماهنگ کرده و در موقع مقتضی نظر نهایی خود را به ایران اطلاع دهند.
طرح ۱+۵ و مخالفت صریح ایران
رئیس هیأت کارشناسی ایران اضافه کرد: در دور ماقبل صدور بیانیه مطبوعاتی در لوزان، کشورهای ۱+۵ طرحی را به ایران ارائه کردند که شامل بازرسی از چند نقطه محدود از جمله دو تأسیسات نظامی و انجام مصاحبه با تعدادی از مقامات نظامی و متخصصان هسته‌ای بود که اسامی آنها به انواع مختلف به صورت مستقیم و غیرمستقیم در گزارش آژانس مطرح شده بود. آنها مطرح کردند که در صورت اعطای دسترسی به این محل‌ها و امکان فراهم کردن مصاحبه آژانس با این افراد از نظر آنها، پیگیری بحث اتهامات گذشته علیه ایران پایان می‌یابد.
وی گفت: به محض طرح این پیشنهاد، ایران با شدیدترین وجه ممکن این پیشنهاد را توهین آمیز دانسته و آن را رد و اعلام کرد که حتی حاضر به دریافت رسمی آن نیز نیست. در عین حال کشورهای ۱+۵ از نمایندگان ایران درخواست کردند که علی‌رغم مخالفت صریح خود نظر ۱+۵ را به مقامات ایران ارائه دهند. عکس‌العمل شدید مقام معظم رهبری در رد درخواست این کشورها برای بازرسی از تأسیسات نظامی و مصاحبه با دانشمندان ایرانی، واکنشی کاملاً صحیح و دقیق بود.
وی گفت: تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای افتخار می‌کند که با درک کامل موضع نظام و رهبری، همین موضع را حدود سه ماه پیش به محض دریافت پیشنهاد به طرف مقابل اعلام کرده بود. این یکی دیگر از برگه‌های افتخار آمیز تلاش تیم مذاکره کننده هسته‌ای است که طرف مقابل مذاکرات ما نیز برای چندمین بار برایش ثابت شده بود که موضعی که اعضای تیم مذاکراتی به آنها اعلام می‌کنند، برگرفته از برداشت‌های شخصی آنها نیست بلکه منبعث از درک عمیق آنان نسبت به مواضع اصولی نظام و رهبری معظم آن می‌باشد.
بعیدینژاد ادامه داد: متأسفانه در حالیکه مواضع قدرتمندانه تیم مذاکرات هسته‌ای در سطح بالای مسئولان عالی نظام مورد تقدیر قرار گرفت، عده‌ای از افراد غیر مطلع از تحولات پیرامون این موضوع، به جای تقدیر از تیم مذاکرات هسته‌ای کشورمان، انگار فرصت را برای عقده‌گشایی مغتنم دیدند و بدون آگاهی از روند طرح موضوع که به صورت کامل به مقامات عالی نظام گزارش شده بود، شدیدترین حملات را علیه تیم هسته‌ای کشورمان تدارک دیدند و به قول معروف «فریاد‌هایی که باید بر سر ارائه دهندگان طرح می‌کشیدند، ناجوانمردانه بر سر اعضای تیم مذاکرات هسته‌ای» کشیدند. تظاهرات طراحی کردند و بی محابا خواستار قطع مذاکرات شدند.
وی خاطرنشان کرد: هر چند با توجه به آنکه مقامات عالی نظام، در جریان همه این تحولات و موضع اصولی و شجاعانه تیم مذاکرات هسته‌ای کشورمان قرار دارند، این مخالفت‌ها، وارد آوردن تهمت‌ها و عقده‌گشایی‌‌ها، کوتاه مدت خواهند بود، اما به طرح برخی نگرانی‌ها در سطح افکار عمومی دامن می‌زند که نتیجه آن چیزی جز بی اعتمادی به نهادهای اصلی کشور نیست.
بعیدینژاد عنوان کرد: از همگان انتظار می‌رود با درک شرایط خطیر کشور و در سال همدلی بین دولت و ملت، دست به دست هم دهند به مهر و ضمن دفاع از اصول و حقوق اساسی کشور، به مسئولان کشور یاری برسانند تا در این برهه حساس، مذاکرات هسته‌ای را تحت هدایت مقامات عالی نظام جمهوری اسلامی به ویژه مقام معظم رهبری که با دقت و هوشیاری بر جریان مذاکرات اشراف دارند، به طور موثری پیش ببرد تا انشاءالله اگر توافقی به دست آید، توافق ضامن حفظ اصول اساسی ملت بزرگ ایران باشد.
نظر شما