به گزارش خبرنگار مهر، همیشه قدم زدن در کوچه های تنگ و تو در تو و قدیمی شهر عابران را به یاد خاطرات شیرین همدلی می اندازد اما مدت هاست که قدم زدم در این کوچه ها احساسی ناخوشایند را تداعی می کند زیرا با وقوع هر حادثه غیر مترقبه ممکن است این خاطرات به تلخی بگراید.
گذر از بافت فرسوده این سوال در ذهن تکرار می کند که این زلزله های کوچک که هر از چند گاهی خانه و محله مان را تکان می دهد اگر فقط چند ریشتر بزرگتر باشد آیا این خانه ها در برابرش دوام خواهند آورد یا باید بعد از چند دقیقه خاکستری باقی مانده از این شهر را جمع آوری کرد.
خطر بافت فرسوده برخی از مناطق و محله‌های شهرهایمان هر لحظه بیشتر می‌شود و دست آخر هم به دردسرمان خواهد انداخت، بافت هایی که روزگاری بخش مهمی از شهرها را تشکیل می‌دادند و هویت شهرها به حساب می‌آمدند اکنون به مناطقی ناامن تبدیل شده‌اند.
خطر بافت های فرسوه در استان های زلزله خیز مانند خراسان جنوبی بیشتر از شهرهای دیگر است و ضرورت نوسازی و بهسازی آن هر روز چند برابر می شود اما در این میان محله‌های فرسوده و بافت‌های مسئله‌دار شهرهایمان در جریان ناهماهنگی‌ها و عدم همکاری و تعامل بین‌بخشی همچنان فرسوده‌تر می‌شوند.
اگرچه شعار نوسازی و احیای بافت‌های فرسوده کشور از برنامه سوم توسعه آغاز شده اما امروز که در سال های پایانی برنامه پنجم توسعه هستیم پروژه های نوسازی بافت فرسوده هنوز روی خط صفر هستند.
۴۲۵ هکتار بافت فرسوده بر چهره سومین استان زلزله خیز کشور
استان خراسان جنوبی که به عنوان سومین استان زلزله خیز کشور معرفی شده است با دارا بودن ۴۲۵ هکتار بافت فرسوده روند نوسازی را از سال ۸۴ در شهرستان بیرجند که دارای ۱۶۴ هکتار بافت فرسوده است توسط شرکت عمران و مسکن سازان خراسان جنوبی آغاز کرده اما هنوز پروژه نوسازی که در مرکز استان با عنوان طرح نوسازی بافت فرزان اغاز شده به سر انجام نرسیده است.
کارشناسان یکی از مشکلات پیش روی نوسازی بافت های فرسوده را دخیل نشدن تمام عوامل ساخت و ساز از جمله وزارت راه و شهرسازی، شهرداری، انبوه‌سازان و مالکان در این پروسه می دانند.
از سوی دیگر با وجود ارائه تسهیلات نوسازی بافت های فرسوده از سوی دولت همچنان مردم از این تسهیلات استفاده نمی کنند به طوریکه از ابتدای پرداخت این تسهیلات تاکنون فقط ۷۰۰ نفر در خراسان جنوبی این تسهیلات را دریافت کرده چراکه عموما بسیاری از مردم ساکن در این مناطق دارای وضعیت مالی ضعیفی هستند و توان پرداخت سود این تسهیلات و هزینه های مازاد ساخت و ساز را ندارند.
به اذعان بسیاری از ساکنان بافت این تسهیلات حتی نیمی از هزینه های ساخت و ساز را هم تامین نمی کند.
اما این موارد دلیل نمی شود که با توجه به زلزله خیزی خراسان جنوبی، از بافت فرسوده چشم پوشی شود و هیچ طرح، برنامه یا پیشنهادی برای رفع مشکلات از سوی متولیان یا ساکنان این بافت ارائه نشود.
طرحی که ۱۰ ساله شد
رئیس اداره بافت های فرسوده اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی در گفتگو با مهر، از وجود ۴۲۵ هکتار بافت فرسوده در استان خبر داد و گفت: از این میزان ۱۶۴ هکتار در شهر بیرجند و ۲۷.۵ هکتار در فردوس قرار دارد.
محمد محسن فروزان بیان داشت: به منظور نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده، پروژه ۱۰.۵ هکتاری فرزان به صورت پایلوت در شهر بیرجند در دست اجرا است.
وی بیان کرد: این طرح از سال ۸۴ تصویب و در سال گذشته به صورت مجدد مورد بازنگری قرار گرفت.
وی با بیان اینکه در ابتدا قرار بود تمامی محدوده طرح به صورت الگو توسط شرکت عمران و بهسازی شهری ایران تملک و نوسازی شود، اضافه کرد: اما این طرح تغییر پیدا کرده و در حال حاضر امکان ساخت و ساز برای خود مردم فراهم و به منظور الگوی محرک پروژه هایی در این محدوده انجام می شود.
رئیس اداره بافت های فرسوده اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی با بیان اینکه یکی از اقدامات خوب این طرح بازگشایی معبر اصلی بافت فرزان است بیان کرد: در حال حاضر بسیاری از کارهای تملک زمین انجام و با اجرای این پل محله «موسی بن جعفر »به سه راه «اسدی» متصل می شود.
فروزان با اشاره به ابلاغ سند ملی بازآفرینی پایدار شهری در شهریورماه سال گذشته، عنوان داشت: در این سند محلات هدف تعریف تازه ای پیدا کرده و محدوده ان از سکونتگاه های غیر رسمی به بافت فرسوده افزایش یافته است.
به گفته وی احداث پل موسی بن جعفر یکی از اقدامات خوبی است که بین بافت فرسوده بیرجند و سکونتگاه های غیر رسمی این شهر ارتباط برقرار می کند.
بافت فرسوده نیازمند همدلی است
رئیس اداره بافت های فرسوده اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه کار در بافت های فرسوده شهری یک کار بین بخشی است و همه دستگاه ها باید در این امر مشارکت داشته باشند، بیان کرد: تدوین سند ملی بازآفرینی شهری نیز برای هماهنگی بیشتر دستگاه ها برای ورود به بافت فرسوده است.
فروزان بر ورود هر چه بیشتر شهرداری ها برای نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده تاکید کرد و افزود: شهرداری ها به عنوان بازوهای اجرایی شهر باید ورود بیشتری در این بخش داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه در برخی از شهرها شهرداری ها ورود مناسبی به بافت های فرسوده داشته‌اند، بیان داشت: یکی از اقدامات موثری که برخی از شهرها مثل تهران انجام داده اند؛ ایجاد دفاتر تسهیل گری نوسازی در محلات بوده که تاکنون نتایج موفقی داشته است.
عدم استقبال مردم برای استفاده از تسهیلات
رئیس اداره بافت های فرسوده اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی با بیان اینکه این دفاتر به وسیله خود مردم و متخصصان در هر محله اداره می شود، تاکید کرد: راه اندازی این دفاتر تاثیر زیادی در ایجاد رغبت در مردم برای نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده دارد و شهرداری های استان نیز می توانند در این زمینه ورود پیدا کنند.
فروزان، عدم استقبال مردم برای استفاده از تسهیلات نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده را یکی از دلایل کندی روند نوسازی بافت های فرسوده در استان عنوان کرد و گفت: یکی از دلایل این امر می تواند مسائل اجتماعی باشد و خیلی از افراد ساکن در این مناطق علاقه‌ای به ساخت و ساز ندارند.
وی اضافه کرد: علاووه بر این بسیاری از کسانی که در این مناطق زندگی می کنند افراد نیازمند و به لحاظ مادی ضعیف هستند و انتظار دارند که تسهیلات نوسازی کم بهره بوده و بتوانند ۸۰ درصد هزینه های ساخت بنا را تامین کند.
لزوم افزایش سقف تسهیلات نوسازی
رئیس اداره بافت های فرسوده اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی با بیان اینکه پیشنهاد افزایش سقف تسهیلات نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده برای استان داده شده است، بیان کرد: ما از مرکز خواسته ایم که استان های کم برخوردار مانند خراسان جنوبی در این زمینه به صورت ویژه دیده شوند اما تاکنون موافقت نامه ای در این زمینه صادر نشده است.
فروزان با اشاره به وجود برخی مسائل اجتماعی و فرهنگی در بافت های فرسوده، گفت: کار کردن در این مناطق پیچیدگی های خاص خود را دارد و با توجه به این مسائل امکان دارد مردم تسیهلات دریافت کنند اما بازهم اقدام به ساخت و ساز اقدام نکنند.
تاکنون نزدیک به ۷۰۰ نفر در استان خراسان جنوبی از تسهیلات نوسازی و بهسازی بافت فرسوده استفاده و اقدام به ساخت و ساز در این مناطق کرده اند.وی ادامه داد: پیشنهاد داده ایم افرادی که توانایی مالی ندارند با مشارکت بخش خصوصی اقدام به ساخت و ساز کنند به این صورت که زمین آورده متقاضی و تمامی کارهای ساخت و ساز توسط پیمانکار بخش خصوصی انجام شود.
رئیس اداره بافت های فرسوده اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه این کار نیازمند فرهنگ سازی است، بیان داشت: در آموزش های چهره به چهره به دنبال فرهنگ سازی در این زمینه هستیم و آماده ایم از بخش خصوصی حمایت کنیم تا قیمت تمام شده آن ها کاهش یابد.
فروزان میزان تسهیلات نوسازی بافت های فرسوده در شهر بیرجند را ۴۰ میلیون تومان و در سایر شهرستان ها را ۳۰ میلیون تومان عنوان کرد و گفت: حدود ۹ درصد از سود بانکی این تسهیلات از محل درآمد یارانه ها از سوی دولت پرداخت خواهد شد.
به گفته وی تاکنون نزدیک به ۷۰۰ نفر از استان از تسهیلات نوسازی و بهسازی بافت فرسوده استفاده و اقدام به ساخت و ساز در این مناطق کرده اند.
تاثیر معکوس مسکن مهر بر احیاء بافت های فرسوده
ﻣﺪﯾﺮﻋﺎﻣﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﻋﻤﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺴﮑﻦ ﺳﺎﺯﺍﻥ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺟﻨﻮﺑﯽ نیز در گفتگو با خبرنگار مهر،میزان استفاده مردم از این تسهیلات را در خور توجه نمی داند و می گوید: نسبت به میزان بافت های فرسوده استان اطلاع رسانی خوبی در این زمینه انجام نشده و استفاده مردم از این تسهیلات خوب نبوده است.
محمود رضا کمیلی دوست با اشاره به اینکه در سال های گذشته استفاده مردم بیشتر به سمت مسکن مهر بود، بیان کرد: در سال های گذشته با اجرای طرح مسکن مهر حجم زیادی از متقاضیان مسکن به سمت مسکن مهر مراجعه کردند و این برخلاف چیزی بود که باید اتفاق می افتاد.
وی با تاکید بر اینکه ما باید از گسترش افقی شهر جلوگیری می کردیم، اضافه کرد: اگر این اتفاق با همین پشتوانه در محدوده شهرها انجام می شد روند نوسازی خیلی تسریع می شد و علاوه بر نوسازی بافت خطرناک، بسیاری از مشکلات امروز سایت ها مسکن مهر وجود نداشت.
ﻣﺪﯾﺮﻋﺎﻣﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﻋﻤﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺴﮑﻦ ﺳﺎﺯﺍﻥ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺟﻨﻮﺑﯽ با اشاره به وجود ۱۶۴ هکتار بافت فرسوده در بیرجند، گفت: از این میزان تنها برای ۱۰ هکتار تحت عنوان بافت فرزان طرح ویژه دیده شده بود.
کمیلی دوست اضافه کرد: با پیگیری های انجام شده در سال گذشته برای تمامی ۱۶۴ هکتار بافت فرسوده بیرجند طرح ویژه تدوین شد.
۱۵۰۰سهمیه تسهیلات
وی با بیان اینکه رویکرد شرکت برای نوسازی عمده به حضور و مشارکت خود مردم مربوط می شود، عنوان داشت: بیشتر به دنبال این هستیم که در وهله نخست با ارائه تسهیلات زمینه برای مشارکت خود مردم را فراهم کنیم و بعد از آن به دنبال سرمایه گذاری بخش خصوصی هستیم.
کمیلی دوست با بیان اینکه به منظور توانمندسازی مردم امسال سهمیه ویژه ای برای استان در نظر گرفته شده است، بیان داشت: امسال مجوز پرداخت تسهیلات برای یک هزار و ۵۰۰ واحد گرفته شد که این تسهیلات تقریبا نهایی شده است.
وی، قطعی نبودن سود تسهیلات بانکی را یکی از دلایل عدم استقبال مردم از این تسهیلات دانست و افزود: در نحوه برخورد با مشتریان هر بانک به شیوه خود عمل کرده و دستور العمل واحدی برای همه بانک ها تعریف نشده است.
ﻣﺪﯾﺮﻋﺎﻣﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﻋﻤﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺴﮑﻦ ﺳﺎﺯﺍﻥ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺟﻨﻮﺑﯽ ادامه داد: باید مدیران بانک ها به این دستور العمل واحد برسند و اگر به نتیجه برسد ما می توانیم موضوع تسهیلات را رسانه ای کنیم.
کمیلی دوست با اشاره به اینکه در بحث های آموزشی و بسترسازی در محلات تفاهم نامه هایی با دستگاه های مختلف بسته ایم، بیان کرد: یکی از این موراد انعقاد تفاهم نامه با اداره کل میراث فرهنگی در بافت های تاریخی و فرسوده برای ایجاد حرکت و تحرکات شهری در این مناطق است.
لزوم حضور شهرداریها و شورای شهر
وی با تاکید بر اینکه تسریع در روند نوسازی بافت فرسوده نیازمند خرد جمعی و پیگیری توسط سازمان های محلی است، گفت: در این راستا یکی از مهمترین کارها حضور شهرداری و شورای شهر به عنوان اصلی ترین ارگان موثر در مدیریت شهری است.
ﻣﺪﯾﺮﻋﺎﻣﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﻋﻤﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺴﮑﻦ ﺳﺎﺯﺍﻥ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺟﻨﻮﺑﯽ با بیان اینکه اکثر شهرهایی که توانسته اند در این بخش کارهای مفیدی انجام دهند توسط شهرداری بوده است، افزود: این شهرداری ها توانسته اند هم خیلی از خطرات احتمالی که بابت زلزله متصور هستیم را کاهش دهند و همه به درآمد برسند.
مدیرعامل شرکت عمران و مسکن سازان خراسان جنوبی: راه اندازی دفاتر تسهیل گری در بافت های فرسوده کلید حل مشکلات است. کمیلی دوست تاکید کرد: باید تعامل خوبی بین شهرداری و شورای شهر به وجود آید تا همه بتوانیم در این قضیه وارد شویم.
وی راه اندازی دفاتر تسهیل گری در این بافت های فرسوده را کلید حل مشکلات می داند و می گوید: با توجه به کمبود اعتبارات دولتی باید مشارکت خود مردم افزایش یابد و راه اندازی این دفاتر یکی از تجربه های موفق در این زمینه است.
ﻣﺪﯾرﻋﺎﻣﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﻋﻤﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺴﮑﻦ ﺳﺎﺯﺍﻥ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺟﻨﻮﺑﯽ اضافه کرد: با توجه به اینکه اعتماد مردم به این دفاتر بیشتر است اگر این دفاتر توسط شهرداری ها راه اندازی و از آن ها در زمینه صدرو پروانه ها و مسائل مالی حمایت شود به احیای بافت های فرسوده و سکونتگاه های غیر رسمی خیلی می تواند کمک کند.
مسئولان امر در حالی حرف از همکاری و تاثیرگذاری نقش شهرداری در احیا بافت های فرسوده و ایجاد دفاتر تسهیل گری می زنند که مسئولان شهرداری از این امر سرباز زده و می گویند متولی احیا بافت های فرسوده با این سازمان نیست.
شهرداری متولی نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده نیست
معاون عمرانی شهردار بیرجند در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه شرکت عمران و مسکن سازان، متولی نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده بیرجند است، گفت: شهرداری نقشی در این زمینه ندارند و مسئولیت آن به شرکت عمران سازان واگذار شده است.
علی عدل در ارتباط با راه اندازی دفاتر تسهیل گری در این مناطق نیز گفت: اگر افراد دارای صلاحیت و شرایط، متقاضی راه اندازی این دفاتر باشند ما می توانیم به آن ها کمک کنیم ولی ما نمی توانیم خودمان به دنبال این افراد باشیم تا آن ها را پیدا کنیم.
خبرنگار: فاطمه زیراچی
نظر شما