مراسم بزرگداشت چهلمین روز درگذشت دکتر صادق آئینه‌وند برگزار شد

به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام سید محمدحسن ابوترابی فرد، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در مراسم بزرگداشت چهلمین روز از درگذشت دکتر صادق آئینه‌وند که با عنوان «آئینه صادق» امروز دوشنبه ۲۵ خردادماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، سخنان خود را با یاد استاد آئینه وند آغاز کرد و گفت: استاد آئینه‌وند تاریخ را محصول کار انسان می‌دانست در عین اینکه انسان را مخاطب این علم عنوان می‌کرد. قرآن نیز به احترام انسان نازل شده و اگر انسان کامل نبود قلب مطهرش فرودگاه پیام خداوند نمی‌شد، بنابراین قرآن برای تعالی انسان نازل شده است.

وی با بیان انسان کامل‌ترین گوهر عالم امکان است، گفت: شاید یکی از مهمترین نکاتی که برای تبیین این جایگاه مطرح شود این باشد که خدای متعال از میان تمام موجودات و پدیده‌ها انسان را لایق مقام خلیفة‌اللهی می‌داند. کلمه خلیفة‌الله از مقام درک و فهم انسان فراتر رفته است چون انسان می‌تواند مظهر علم، قدرت، حکمت و مدیریت خداوند در کره خاکی باشد.

ابوترابی افزود: انسان برای رسیدن به این مقام از ظرفیت‌های بالقو‌ه‌ای برخوردار است که درسایه مشعل پر فروغ عقل و علم می‌تواند این استعدادها را شکوفا کند، انسان در سایه عقل و علم می‌تواند ظرفیت‌های بالقوه خود را به فعلیت برساند. از همین جاست که علوم انسانی آغاز می‌شود، علمی که موضوعش انسان است و البته مخاطب و هدفش هم همین انسان قرار دارد. علوم انسانی دانشی است که برای انسان می‌اندیشد و گام برمی‌دارد، بنابراین برترین و بهترین دانش است.

نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنانش با بیان این که قرآن نیز کتاب انسان است یادآور شد: قرآن نیز موضعش تعلیم و تربیت و تعالی انسان است و همان‌طور که استاد فرزانه دکتر آئینه‌وند اشاره می‌کند می‌توان گفت قرآن نقش محوری و تبیین کننده و جایگاه مهم تاریخی برای تعالی و تربیت انسان دارد. نگاه تاریخی قرآن نقش مهمی در برجسته کردن دانش تاریخ و تبلور آن در اسلام داشته است. استاد آئینه‌وند نیز برای فهم اسلام و تاریخ تشیع قدم‌های بزرگی برداشت که آیندگان از آن بهره می‌برند.

وی گفت: خدای سبحان انسان مومن را به سمت کمال ارتقا می‌بخشد و آن که بالا می‌برد خداست و آنکه تحت تأثیر جاذبه الهی قرار می‌گیرد نیز انسان مومن است. انسان مومن کلمه طیبه است. کلمه طیبه هم در قرآن تعریف شده است. بدین معنی که اصل ثابتی دارد که عقل پرورده شده با علم است. استاد آئینه‌وند کوه استواری بود که دانش از او استوانه مقتدر، ریشه‌دار و مستحکم ساخته بود. ثبات، ویژگی انسان در طراز قرآن است که این ثبات به استحکام مبانی فکری، اعتقادی و نظری فرد برمی‌گردد. هر قدر استحکام و انسجام فرد ستودنی‌تر باشد از مقام انسان بالاتری برخوردار است و نقش انسان در تبدیل شدن علم به شجره طیبه بیشتر می‌شود. او یک مورخ صرف نبود بلکه تاریخ اسلام در عقیده و رفتار او ظهور داشت بنابراین وقتی از تشیع سخن می‌گفت نماد پیروی از مکتب اهل بیت بود و این معنای واقعی ایمان است.

ابوترابی به سخنی از آیت‌الله جوادی آملی در همین باره اشاره کرد و گفت: آیت‌الله جوادی آملی از پیوند بین عقل عملی و عقل نظری سخن می‌گوید. عقل نظری در استاد آئینه‌وند وجود داشت و به همین دلیل بود که خوب فکر می‌کرد و می‌نوشت. انسان مومن نیز کسی است که عقل عملی و عقل نظری در رفتارش تجلی دارد و هر قدر این تبلور و تجلی پررنگ‌تر باشد انسان در مرتبه بالاتری از معرفت قرار می‌گیرد.

وی در ادامه گفت: کلمه طیبه با عمل صالح که ثمره دریافت صحیح و پشتوانه رفتاری است اوج می‌گیرد. انسان مومن به سوی خدا پرواز می‌کند و آنچه او را به پرواز وامی‌دارد عمل اوست. عمل صالح استاد آئینه‌وند را بالا برده بود. عمل صالح پشتوانه علمی و معرفتی دارد. گره خوردن عقل عملی و نظری استاد آئینه‌وند می‌سازد و ما نیازمند چنین نگاهی و چنین انسان‌هایی هستیم و امروز اگر نقص و کاستی وجود دارد از همین جنبه است چون ما نیازمند انسان‌هایی هستیم که عمل صالح را با علم گره زدند.

ابوترابی فرد گفت: البته در اینجا علم معنایی فراتر از علم حصولی دارد. در قرآن نیز وقتی از علم سخن گفته شده معنایی فراتر از علم مدرسه و دانشگاه دارد. بنابراین باید به علم حضوری راه یافت و این علم نیز ثمره پیوند علم مدرسه با عمل است چون نمی‌توان مراتب علم را بالا رفت مگر اینکه علم مدرسه در تقابل با حقیقت و علم حضوری نباشد. بدون علم مدرسه نمی‌توان به کمال رسید و بدون آراسته شدن عقل به علم حصولی نمی‌توان به حقیقت علم رسید. آنهایی که در سایه ایمان و گره زدن عقل عملی با عقل نظری اوج می‌گیرند، به حقیقت دست پیدا می‌کنند. استاد آئینه‌وند نیز کسی بود که با آراستگی به حقیقت علم و ایمان رسید. در استاد می‌توانستیم صداقت، تواضع، فروتنی و سلامت را مشاهده کنیم و او با این سیر و سلوکی که داشت یکی از سالکان الی‌الله بود.

وی در بخش پایانی سخنانش با بیان اینکه استاد آئینه‌وند خدمت بزرگی به علم، اسلام و تاریخ تشیع کرده است، گفت: ایشان راه را برای تبیین تمدن اسلامی هموار ساخت و اگر بخواهیم تمدن اسلامی و برآمده از خاک پاک ایران را بیابیم، آثار ارزشمند ایشان مشعل پرفروغی در برابر ماست که امیدوارم از آن بهره بگیریم و شاگردان ایشان نیز با بهره‌گیری از همین آثار، بتوانند آثار ماندگاری را خلق کنند

اشرف بروجردی، معاون فرهنگی اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در ابتدای این مراسم با بیان اینکه این مراسم به تکریم علم، عالم و اندیشمند اختصاص دارد گفت: استاد آئینه‌وند همواره به دنبال این بود که علم را در میان جوانان توسعه ببخشد و جامعه را به بالندگی و رشد نزدیک کند. ایشان سعی می‌کرد علمش را در خدمت دیگران قرار بدهد و آنها را برای رسیدن به کمال هدایت کند و در واقع ایشان همواره در پی این بود که آموزنده‌ای باشد برای این دیگران را نجات دهد.

وی در ادامه گفت: چنین شخصی دایره وجودی منحصر به شخص یا مقطع خاصی ندارد و در برگیرنده همه موجودات اعم از زن و مرد و رساندن آنها به کمال است. ایشان با نگاه ژرف و عمیق به این نکته رسیده بود که تکامل بشری و به کمال رساندن بشر با تکامل زن و مرد در کنار هم تحقق می‌یابد و می‌خواستند این موضوع را به دیگران اثبات کنند و این را به اذهان مردم وارد کنند که زنان جامعه زیرساخت تکامل مردان جامعه هستند.

وی تصریح کرد: ایشان همواره تأکید می‌کردند که اگر در جامعه افرادی را می‌بینیم که می‌خواهند زنان را به تصورات خاصی که خود دارند محدود کنند ما نباید اینگونه بیاندیشیم. حاصل اندیشه‌های ایشان نیز در رفتار و عملشان پیدا بود و به من نه به عنوان یک شاگرد بلکه به عنوان کسی که شیفته رفتار و عمل ایشان بود، احساس می‌کنم که امروز بییش از هر زمان دیگری نیازمند این هستیم که چنین رفتاری در جامعه تعمیم یابد چون راه رسیدن به کمال در همین است.

بروجردی گفت: حاصل افکار استاد آئینه‌وند نیز در نوشته‌هایش متجلی شده است. ایشان به دنبال گسترش و تعمیم علم در جامعه بوده‌اند و مصداق وجودی بود که قلم، بیان، افکار و اندیشه‌هایش نتیجه‌ای را برای جامعه به ارمغان آورد که کمال و رشد و توسعه است. پس ارزش چنین شخصیتی می‌تواند از خون شهدا نیز والاتر باشد.

معاون فرهنگی اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با بیان اینکه معاشرت با استاد آئینه‌وند موجب تصحیح رفتار دیگران می‌شد، گفت: ایشان همواره نسبت به جوانان و کسانی که اندیشه خلاق و پوینده داشتند حساسیت داشتند چون معتقد بودند باید از این اندیشه‌ها برای تعالی جامعه بهره برد. کسانی که با استاد در ارتباط بودند چنین موضوعی را می‌فهمیدند.

وی با اشاره به تفکر و اندیشه استاد آیینه‌وند درباره زنان نیز اظهار کرد: استاد زنان را به عنوان کسانی که نقش مهمی در مشارکت جامعه داشتند می‌دیدند و معتقد بودند چه مدیران بخواهند و چه نخواهند بدون نقش زنان رشد و تعالی جامعه امکان پذیر نیست.

بروجردی در بخش پایانی سخنانش با بیان اینکه برای رسیدن به کمال باید حقیقت را شناخت گفت: در قرآن همواره برداشتن الگو و اسوه تأکید می‌شود و این نیز به دلیل این است که تنها با استفاده از الگو می‌توان به حقیقت رسید و استاد برای ما یکی از نمونه‌ها و الگوهای خوب بودند.

حسینعلی قبادی، سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در ادامه این مراسم با بیان اینکه استاد آئینه‌وند به تمامی صفاتی که مومن باید در اسلام داشته باشد متجلی بود گفت: ایشان نور را لمس کرده بود و یک همذات پنداری منحصر به فردی میان استاد و سیره اهل بیت وجود داشت. ایشان فقط از تاریخ اسلام صرفاً به دانشش مسلط نبود هر چند که در همین زمینه هم مبتکر و خلاق بود، استاد سیره معصومین را شهود می‌کرد و می‌نوشید و در تمام سکنات خود آن را متجلی می‌کرد. به همین جهت در این ویژگی منحصر به فرد بود.

وی در پایان گفت: استاد آیینه وند به تعبیر دکتر پورنامداریان ابر بود چراکه نمی‌خواست هیچ جا کویری باشد و همیشه دلش می خواست همه جا سبز و آباد باشد.

سید ضیاء هاشمی نیز در ادامه این مراسم ضمن ابراز تأسف از فقدان وجود استاد آیینه‌وند گفت: درگذشت این استاد بزرگ صدمه بزرگی برای جامعه اسلامی و علمی ما بود و امیدواریم که با تلاش شاگردانشان، محققان و اصحاب علوم انسانی تا حدی ضایعه رحلت ایشان جبران شود. در مدت زمان کوتاهی که در پژوهشگاه علوم انسانی بودند منشأ برکات و اثرات زیادی بودند و تجلیل از چنین اساتیدی می تواند در الگو سازی برای نسل جوان ما موثر باشد.