به گزارش خبرنگار مهر، روزگاری نوای «یکی قرمز، دو تا زرد به زیر، یک زرد به رو» از هر خانه ای در مازندران شنیده می شد، اما اکنون لالایی دخترکان این دیار که پیشترها با نوای مادرانشان، آیین قالی بافی و فرش بافی را می آموختند، هم تغییر کرده است.
دیگر از دارهای قالی که زینت بخش هر خانه کوچ و با صفای روستایی بود، خبری نیست و زخمهای دستان هنرمندان قالیباف نیز سالهاست که با تارپود فرش گره خورده است.
وقتی به سراغ شان می روی، می گویند که قالی بافی دیگر صرف ندارد و دارهایمان را جمع کرده ایم، اما اینجا هنوز نقش مایه ها در سکوت و فراموشی هنرنمایی می کنند.
با هرکه همصحبت می شوی از سیطره دلالان بر بازار فرش گلایه دارد و ناخرسند از سود کلانیست که به جیب واسطه ها می رود، بیمه نبودن قالیبافان، واردات بی رویه، بلاتکلیفی بافندگان، بازار نامناسب فرش، گرانی مواد اولیه و بی مهری مسئولان از مشکلاتی است که بیشتر فعالان فرش و قالی بافی مازندران به آن اشاره می کنند.
در حال حاضر بیش از ۵۳ هزار بافنده فرش در مازندران اشتغال دارند که هر یک همانند هنرشان از مشکلات زیادی رنج می برند.
بازار فروش فرش دستبافت ایرانی در دست دلالان و واسطه گران است
بنفشه خواجه صالحانی مدیر و موسس و مربی آموزشگاه فنی حرفه ای خانه فرش ایران در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: متاسفانه بازار فروش فرش دستبافت ایرانی در دست دلالان و واسطه گرانی است که براحتی از دسترنج زحمات بافندگان فرش سودهای میلیونی می برند در حالیکه زحمت دو ماهه برای بافت یک فرش براحتی در جیب دلالان می رود.
وی افزود: هم اکنون بافندگان شهرستانی فرش دستی مجبورند برای فروش فرش در امتداد خیابان ها و بازار فرش تهران راه بیافتند و مبادرت به فروش فرش کنند.
وی ادامه داد: به عنوان نمونه همین چند وقت پیش یک فرش ۷۰ رج که پس از دو ماه با طرح "بزم انوشیروان" یا " تاریخ پادشاهان" بافته بودم به قیمت هفت میلیون در بازار تهران فروختم درحالیکه همان فرش دست بافت توسط دلال و واسطه گر با قیمت ۱۶ میلیون تومان بفروش رسید و در نمایشگاه بین المللی فرش نیز با قیمت ۶۰ میلیون تومان عرضه شد.
خواجه صالحانی مشکل بیمه بافندگان فرش را از مشکلات دیگر عنوان کرد و افزود: متاسفانه بحث بیمه و شکل پوشش بیمه ای فرش بافان معضلی دیگر برای هنرمندان فرش شده است.
وی افزود: ورود بی رویه اشخاص جهت استفاده از بیمه بافندگان فرش امروز تبدیل به مشکل بافندگان فرش شده و بافندگان جدید فرش بدلیل آنکه سایت بیمه ای دولت مسدود شده دیگر نمی توانند خودشان را بیمه کنند.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر هر فرش بافت بیمه شده نیز باید هر دو ماه یک فرش تازه در معرض بیمه گذار قرار دهد تا بیمه اش تمدید شود؛ این درحالی است که بازار نامناسب و ارزان فروش فرش باعث شده که رغبتی برای بافت فرش وجود نداشته باشد.
موسس مرکز خانه فرش ایران با بیان آنکه ۵۳ هنرجو فرش و بافندگان فرش در این مرکز فعالیت می کنند اظهار داشت: متاسفانه بی تکلیفی در بیمه بافندگان و خرید ارزان فرش دست بافت توسط واسطه گران باعث شده رغبتی برای این هنر و شغل وجود نداشته باشد.
وی افزود: بطور مثال یک فرش بافت برای یک فرش ۵۰ در ۷۰ و ۵۰ رج به مدت دو ماه وقت و سلامت خود را پای دار قالی می گذارد اما در بازار فروش به راحتی و ارزان این زحمات در اختیار دلالان قرار می گیرد.
خواجه صالحی خاطرنشان کرد: طرح دولت در خصوص بیمه بافندگان خوب بوده اما سواستفاده بسیاری افراد غیر بافنده از شرایط مناسب بیمه ای بافندگان فرش دستی باعث شده تا بافندگان واقعی فرش از گردونه بیمه ای حذف شوند.
وی تاکید کرد: دولت در خصوص بیمه فکر خوبی کرده اما این مسیر بیمه ای باید تا بازار فروش فرش نیز ادامه داشته باشد چراکه بیمه گذار بر اساس هر تخته فرش مبادرت به بیمه می کنند و اگر درصورتیکه بازار فروش فرش بر اساس گرانی مواد اولیه تناسب نداشته باشد بافندگان نمی توانند فرشی ببافند و به همین دلیل از چرخه بیمه ای حذف می شوند
هنرمند قالی باف ساروی که از سال ۷۱ تاکنون در این رشته به مدت ۲۵ سال سابقه فعالیت قالی بافی دارد، با خبرنگار مهر به گفتگو نشست.
هنرمندان قالی باف نمی توانند از طریق بافت قالی منبع درآمد برای امرار معاش فراهم کنند
ساره عنایتی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه از سال ۸۱ اقدام به بیمه قالی بافان کرده ام گفت: پرداخت حق بیمه در دو مرحله شش ماهه انجام می شود و عدم واریز بمه وقع آن موجب قطع حق بیمه هنرمندان این رشته می شود، این قانون هنوز در حال اجراست و هنرمندان قالیباف نمی توانند از طریق بافت قالی منبع درآمد و امرار معاشی برای خود فراهم کنند.
وی در خصوص بیمه هنرمندان قالی باف اذعان می دارد: هنوز هم بیمه قالی بافی در حال اجراست اما بدلیل اشباح شدن این هنر و اینکه برخی هنرمند قالی باف نیستند، در حق هنرمندان واقعی این هنر اجحاف بسیار می شود و در بیمه آنها مشکلاتی ایجاد می کنند.
عنایتی با بیان اینکه برخی از افراد در این زمینه هنری ندارند اما برای استفاده از بیمه قالی بافان در منزل خود دار قالی برپا می کنند، می گوید: اما این افراد در بازدید اتحادیه قالی بافان و تامین اجتماعی و مشاهده دار قالی می توانند سابقه بیمه ای خود را ادامه دهند.
وی با اشاره به اینکه این مورد اجحاف کردن در حق هنرمند قالی باف است، بیان کرد: هنرمندانی که برای بافت قالی از سلامت جسمی خود می گذرد، دوره آموزشی کامل این هنر را می گذراند اما بدلیل نبود دار قالی در منزل نمی توانند از بیمه آن استفاده کنند.
عنایتی با اشاره به اینکه هنرمندان قالی باف هنوز نمی دانند تا چند سال باید فعالیت و حق بیمه خود را پرداخت کنند، می گوید: قانون تا سن ۵۵ سالگی را اعلام می کند و هنرمند می تواند در این سن بازنشست شود اما عملا این چنین اجرا نمی شود.
وی با بیان اینکه قالی بافی یک هنر است و هنرمند این رشته تنها از روی علاقه پشت دار قالی می نشیند، تصریح می کند: با توجه به تحریم، تورم و گران شدن ابزار مخصوص قالی بافی مثل نخ، نقشه، چله و ابزار مخصوص این هنر نمی توانیم این حرفه را به عنوان منبع درآمد و امرار معاش خود و خانواده ادامه دهیم.
وی اظهار می دارد: این هنر در بین بانوان با ذوق، سلیقه و علاقه فراگیر شده است و نشستن پشت دار قالی و بافتن آن با رنگ های مختلف یک آرامش و آسایشی در بافنده ایجاد می کند و هنرمند را به سر ذوق می آورد.
هنرمند قالی باف ساروی به صادرات قالی و فرش اشاره و اذعان می دارد: تحریم و مشکلات اقتصادی کشور از صادرات قالی به کشورهای دیگر جلوگیری و این موجب عدم بافت این هنر توسط هنرمندان می شود و جلوگیری از صادرات قالی موجب خسارات بسیاری برای هنرمندان و دولت شده است.
راضیه شاکری هنرمند دیگر ساروی در گفتگو با مهر با بیان اینکه از کودکی در این هنر فعالیت دارم اما فعالیت حرفه ای خود را از حدود ۶ سال پیش آغاز کرده ام، از نبود امنیت شغلی و همچنین منبع درآمد پایین از طریق بافت و فروش که پاسخگوی خرج زندگی نیست گلایه کرد.
وی دریافت دستمزد خود را در این زمینه بستگی به تعداد رج های که می بافد، اعلام می کند و می گوید: هیچ وقت به بافنده دستمزد کامل را پرداخت نمی کنند و از فروش قالی به مبلغ ۷ میلیون تومان ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان به بافنده می رسد.
این هنرمند ساروی به گران شدن ابزار قالی بافی و نخ های آن اشاره می کند و خواستار حمایت از قالی بافان می شود.
شاکری با بیان اینکه برای دریافت وام و تسهیلات با مشکل مواجه هستیم، اذعان می دارد: با توجه به اینکه تمام مدارک و دو ضامن برای دریافت وام به بانک توسعه تعاون تحویل داده ام هنوز موفق به دریافت وام نشده ام.
هنرمندان قالی باف حمایت مستقیم از قالی بافان و پرداخت وامهای خود اشتغالی برای رونق مجدد قالی بافی ضروری می دانند.
نظر شما