به گزارش خبرنگار فرهنگ و ادب مهر ، اين پژوهشگر ادبيات تاجيكي در نخستين نشست از دور تازه نشست هاي كتاب ماه ادبيات و فلسفه ، به تبيين وضعيت شعر تاجيكي و پيوندهاي تاريخي آن با ادبيات فارسي پرداخت و افزود : وقوع انقلاب 1917 روسيه، تحولات تاشكند و ماوراء النهر، انقلاب كمونيستي و سپس پاره پاره شدن ماوراء النهر در دهه بيست ميلادي، موجب تهديد ريشه هاي پيوندي اين مناطق با زبان فارسي شد.
وي دهه بيست ميلادي را زمان قطع ارتباط نواحي ماوراء النهر با آداب، تعليمات و مصاديق فرهنگ ايراني دانست و تصريح كرد : در اين موعد حتي در تاجيكستان كه زبان فارسي تاجيكي رايج بود نوعي عقب نشيني اتفاق افتاد و عده اي از نو دولتان تاجيكي نيز كه فخر روس بودن خود را مي فروختند ، فاجعه اي عظيم براي ريشه هاي زبان فارسي در ماوراء النهر به وجود آوردند.
خدايار با تاكيد بر اين مطلب كه تاريخ ، گواه فراموشي فارسي در برخي مناطق ماوراء النهر است ، اضافه كرد : از دهه بيست ميلادي به بعد با مستحكم شدن پايه هاي كمونيسم، روابط ايران نيز با آن مناطق رو به افول گذاشت و بيشتر توجه خود را به غرب معطوف كرد . بدين ترتيب مي نوان گفت " فارسي فراموشي " در ده ها شهري كه جزو خاطره تاريخي هستند ، رخ نمود و اين روند تا جايي پيش رفت كه دكترخانلري در گزارشي از سفر خود به ماوراء النهر، آنان را همسايگاني ناشناس عنوان كرد.
نگارنده " از سمرقند چو قند " ، دوره آزادي هاي نسبي در روسيه را زمينه ساز توجه دوباره محققين به ريشه هاي زباني دو طرف توصيف كرد و اذعان داشت : شايد بتوان گفت اولين توجه جدي عالمان ايراني به زبان فارسي آن نواحي، توسط سعيدي سيرجاني صورت گرفت كه در يكي از كتاب هاي خود، به تبيين وطن فرهنگي ايران و ماوراء النهر پرداخت. همزمان با توجه فرهيختگان ايراني، شاعران و عالمان تاجيك هم به ادبيات فارسي روي آوردند.
وي به سابفه روابط پرتنش سياسي ميان اقوام ماوراء النهر با حكومت هاي ايران اشاره كرد و گفت : حتي در زمان تنش هاي سياسي نيز زبان هر دو ملك فارسي بوده است تا اينكه چهره سياسي ايران در كنار زبان و سيماي فرهنگي اش شامل اسطوره ها، شاهنامه، آئين ها و سنت ها ، دوباره در ماوراء النهر احيا شد.
به گزارش مهر ، اين محقق و پژوهشگر ادبيات و فرهنگ تاجيكي در ادامه به تشريح عناصر و خصلتهاي شعر ديروز و امروز تاجيك پرداخت و بر مولفه هاي مشترك ميان دو فرهنگ و رويكرد آنان به ايران تاكيد كرد و افزود : ما هر چقدر به ادبيات آنها بپردازيم گويي به ادبيات خودمان خدمت كرده ايم. كتاب " زبان فارسي فرا رودي " بيش از تحليل، مستحق تجليل و تقدير است.
دكتر ابراهيم خدايار تهيه فرهنگ هاي زباني و ادبي تاجيكي را از واجبات كفايي ملي برشمرد و ادامه داد : نبايد به راحتي از كنار مشقت هاي كار تحقيق و جمع آوري و فرهنگ نويسي مرتبط با زبان فارسي گذر كرد. كار دكتر رواقي نيز تكميل كننده فرهنگ هاي تهيه شده در ايران در خصوص زبان فارسي است اما چيزي كه مهم تر است اينكه كتاب " زبان فارسي فرا رودي " در شرايطي كه با كمبود منبع مواجه هستيم مي تواند پايه تحقيقات ماوراء النهرپژوهي ارزشمندي قرار بگيرد.
وي اثر را منبعي جامع در ثبت آوانگاري هاي لاتين، معاني، استفاده از منابع دست اول و وجود گويش هاي ايراني در آن قلمداد كرد و گفت : متاسفانه با همه ارزش و بزرگي اين كار ، نحوه چاپ و صحافي آن بسيار دور از شان و قابل انتقاد است. جاي دارد كتاب هايي با اين ارزش محتوايي و بهاي فرهنگي، با صرف هزينه هاي بيشتر، در كيفيتي بالاتر و آراسته تر چاپ شوند كه اميدوارم در چاپ هاي آينده كتاب مدنظر قرار گيرد.
در جريان نشست نقد و بررسي كتاب " زبان فارسي فرا رودي "( به كوشش دكتر علي رواقي ) ، امين صديقي دبير اين نشست ها، ضمن تقدير از احمد مسجدجامعي وزير پيشين وزارت ارشاد و مدير مسئول سابق نشريات كتاب ماه و علي اصغر محمدخاني، دبير سابق نشست هاي كتاب ماه ادبيات و فلسفه ، دليل اصلي توجه به اين كتاب را تازگي موضوع و محل بحث بودن آن و همچنين استفاده محقق و گردآورنده از شيوه ها و متدهاي روز عنوان كرد.
به گزارش مهر ، دراين نشست دكترحسن انوري كه قراربود براي نقد و تحليل اثرحاضر شود به دليل بيماري موفق به حضور در جلسه نشد .
نظر شما