به گزارش خبرنگار مهر، اینجا نگارخانه خطایی است در حال برگزاری نمایشگاه آثار خوشنویسی استاد عباس عرفانی. رفت و آمدها برای بازدید آن چنان نیست که بتوان ارتباط تنگاتنگی بین مردم شهر و این هنر استنباط کرد.
شاید بتوان گفت به مانند اغلب نمایشگاه های هنری گرمی آثار در فضای سرد نمایشگاه ذوب می شود. شاگردان استاد را دوره کرده اند و دوستان قدیمی هم مدرسه ای که حالا پیشکسوتان هنر اردبیل محسوب می شوند هر از گاهی فضای خالی نمایشگاه را که گرفتار چیرگی سردی و بی روحی است در هم می شکنند.
هنر هر چند کم رنگ اما در زندگی جریان دارد و استاد هنوز که هنوز است روزی پنج تا هشت ساعت مشق می کند. ۴۰ سال است که مشق کلاسی را موازات مشق زندگی قرار داده و حالا هر فاصله کوچک ذهن و روح هنرمندانه اش را متلاطم می کند.
عباس عرفانی از سال ۱۳۵۸ بعد از اینکه نشانه های ظهور و بروز هنر به ارث رسیده از پدر و پدربزرگ را در خود دید وارد انجمن خوشنویسان شد. سالی که بسیاری از شاگردان فقید وی هنوز به دنیا نیامده بودند. سالی که قرار بود آغاز گر زندگی هنری این خوشنویس باشد.
عرفانی به خبرنگار مهر گفت: پدر و پدربزرگم هر دو خط نکو داشتند و بنده معتقدم وراثت یکی از زمینه های بروز هنر خوشنویسی در یک فرد است و توارث در خوشنویسی اثبات شده است؛ اگر فرد درست هدایت شود می تواند به یک خوشنویس ماهر تبدیل شود.
وی افزود: در سال های ابتدایی دبیرستان بعد از ورود به انجمن خوشنویسان از استاد غلام حسین امیرخوانی خط نستعلیق و از استاد مرحوم محمد رضا قنبری قزوینی خط ثلث آموختم؛ در سال ۶۴ دوره ممتاز را کسب کردم و در همین سال ها بود که وارد آموزش و پرورش شدم و تا ۳۰ سال بعد کلاس های درس مدرسه و خط را ادامه دادم.
به ما مشق زندگی می دادند
عرفانی معتقد است راهنمایی استاد در این هنر نقش کلیدی دارد تا جایی که برخی آموزش ها فراتر از آموزش خط و به شکل مرید و مرادی است؛ معلم فقط مشق کلاسی نمی دهد. بلکه مشق زندگی می دهد.
وی تاکید کرد: شما وقتی می نویسید «با دوستان مروت با دشمنان مدارا» مشق زندگی دارید و استاد به حدی تاثیرگذار است که می تواند زندگی شاگرد را متحول سازد.
عرفانی به یاد دارد از استادی بهره برده که حتی زمان نوشتن خط را می توانسته حدس بزند چرا که این هنر کاملا درونی است و شخصیت هنرمند در آن مشهود است؛ چنانچه در خط نوشته ها نیز شخصیت هنرمند قابل مشاهده است.
همین روحیه را عرفانی در کلاس های آموزشی خود در حوزه هنری اردبیل ساختمان قدیمی مناف زاده ادامه می دهد و نتیجه این می شود که شاگردان ارادات پیدا کنند به استادی که هنر را نه تدریس بلکه زیسته است.
خطی که شکست و ترمیم نشد
استاد به مدت ۴۰ سال است مشق خود را بر زمین نگذارده و معتقد است فقط یک روز تعطیل کردن این هنر برابر با از دست دادن آن است.
هنری که در نستعلیق نزدیک به هفت قرن و در ثلث نزدیک به ۱۴ قرن تو را به گذشته باز می گرداند، به بارگاه پادشاهانی که خوشنویسان را تحسین می کردند و کتابت خود را به هر کسی نمی سپردند، به کتب دست نوشته و مزین به احساس هنرمندان خوش دست، به قرآن های خطی و به تابلوها، دیوار نوشته ها و تزئینات داخلی که روح را ذوب می کرد و می آموخت این روزها کجا است؟
استاد خوشنویسی به یاد دارد که قبلا در ادارات اگر نیاز به نوشتار بود مثلا در ثبت احوال یا ثبت اسناد خوشنویسان را به کار می گرفتند و حالا تایپ کردن جای این هنر را گرفته و حداقل ۵۰ هنرمند خوشنویس ماهر در اردبیل داریم که در مشاغل غیر مرتبط کار می کنند و کسی هم گوشش به این مشکلات بدهکار نیست.
عرفانی افزود: جوان امروزی وقتی می بیند این هنر هیچ گاه نخواهد توانست معاش وی را تامین کند طبیعی است به سمت آن نمی رود نمونه اش دختر خود بنده که یک خوشنویس ماهر است اما وقتی حرف از این هنر می شود امسال ما را مثال می زند که از این هنر حمایت نشدیم.
این دلتنگی ها در حالی است که اردبیل به واسطه اقلیم خود از قطب های پرورش دهنده هنر خوشنویسی محسوب می شود.
بطوریکه هنرمند خوشنویس معتقد است در مناطق سردسیر هنرهایی که هنرمند می تواند در منزل خود آن را دنبال کند مورد استقبال است؛ اما چه فایده که بی مهری ها به این هنر حتی موجب شده از شکوه گذشته فاصله بگیرد و هنرمندان مظلوم مورد بی توجهی قرار گیرند.
وقتی معلم خط آموز خط نمی داند
کودکان برای خط های کج و معوج خود سرزنش می شوند و از این طرف هنرمندان خوشنویس ماهر در عزلت و تنهایی مشق های خود را از سر عشق و علاقه ادامه می دهند بی آنکه فرصتی برای آموزاندن داشته باشند.
در حال حاضر آموزش خط در آموزش و پرورش مورد غفلت است تا جایی که به عقیده عرفانی هیچ یک از معلمان ابتدایی این هنر را آموزش نمی بینند و خوشنویسی هنری نیست که شما بدون تمرین و آموختن بتوانید به کسی یاد بدهید.
وی افزود: نتیجه این می شود که کودکان ما از همان سال اول ابتدایی خط را به اشتباه یاد می گیرند و مشکلی که به سادگی با آموزش معلمان قابل حل است در یک نسل باقی می ماند.
تاسف خوشنویس اردبیلی از وضعیتی است که بیش از ۱۰۰ خوشنویس ماهر در اردبیل که می توانند آموزه های خود را در بدنه جامعه تزریق کنند به کار گرفته نمی شوند و از این ظرفیت استفاده نمی شود.
وی معتقد است این هنر حتی قابلیت تلفیق با سایر هنرها را دارد اما تبلیغ و حمایت حداقلی موجب شده حتی مردم به درستی آن را نشناسند.
خوشنویسان حتی یک اتاق ندارند
خلایی که عرفانی به آن تاکید دارد را باید بسط داد به وضعیت خوشنویسی در اردبیل. بطوریکه انجمن خوشنویسان استان اردبیل با وجود اینکه سال هاست آغاز به کار کرده هنوز که هنوز است یک اتاق مختص به خود ندارد.
انجمنی که به گفته مدیر آن حسن معترض اتاق اختصاصی در سالن فدک بعد از سه ماه پس گرفته شد به این بهانه که برای امورات دیگر مورد نیاز است.
مدیر انجمن خوشنویسان استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: ما حتی یک مهر نداریم و مشخص نیست مدارک این انجمن کجا است و به حدی هنرمندان پراکنده و نا به سامان هستند که مایه تاسف است.
معترض تصریح کرد: هر چند نیروی انسانی در این هنر به تعداد قابل توجه مشاهده می شود اما در امکانات و سخت افزار با مشکل مواجه ایم و این در وضعیتی است که استان های دیگر دفاتر مناسب در اختیار خوشنویسان قرار می دهند.
وی افزود: برای برگزاری یک جلسه اعضا همدیگر را به منازل دعوت می کنند و این شرایط موجب شده انجمن فقط ۱۵ نفر عضو داشته باشد در حالی که تعداد هنرمندان به مراتب بیشتر است.
مدیر انجمن خوشنویسان استان برنامه های معرفی این هنر در سطح عمومی را مختصر به برگزاری هر از چند گاهی نمایشگاه ها دانست و گفت: با این وضع نابه سامان دست ما خالی است.
در مقابل ارشاد اسلامی استان اردبیل در حالی قول مساعد تخصیص دفتر مناسب به این انجمن را طرح کرده است که در دوسالانه اخیر خوشنویسی در بین استان های مختلف اردبیل بعد از قزوین به عنوان قطب خوشنویسی تنها استانی بود که سه هنرمند را به عنوان هنرمندان برتر به خود دید.
قرار است برای استاد عباس عرفانی آیین نکوداشتی برگزار شود. این استاد خوشنویسی بهترین نکوداشت خود را در تبریک و توجه شاگردان و دوستان می داند و در حالی که بهبود وضعیت این هنر را آرزو می کند شاکله برنامه های از این دست را چندان منطبق بر خواسته های هنرمندان نمی داند.
فضای نمایشگاه یک ساعت بعد از گفتگوی ما همچنان ساکت و خلوت است. شاگردان به سراغ استاد آمده اند تا مشق امروز را سوال کنند.
عکس های مراسم افتتاحیه نمایشگاه با حضور مسئولان لبه پنجره ارسی نگارخانه جا مانده. تنها وقتی لبخند استاد را می بینم که شاگرد مشق دیروز خود را نشان می دهد. «با دوستان مروت با دشمنان مدارا»
خبرنگار: ونوس بهنود
نظر شما