روزگار کسادی کیوسک‌های روزنامه فروشی در شاهرود/ بیمه اولین مشکل

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: از نسلی هستیم که خاطراتش را کنار دکه های مطبوعاتی و بین روزنامه ها جستجو می کرد، از فرار شاه تا آمدن امام، قبولی کنکور، گل آقا، کیهان بچه ها و ... اما این روزها با این همه پیشرفت، دکه های مطبوعاتی دیگر نمی توانند آن گونه که باید ارتباط خود را با مردم حفظ کرده و مانند گذشته جایگاهی بین خوانندگان اخبار داشته باشند.

گذشته هایی که انگار خیلی دور بودند، دکه های مطبوعاتی چند تا روزنامه و مجله بیشتر نداشت ولی همیشه هر ساعت روز که از کنارشان می گذشتی جلوی آنها شلوغ بود و عده ای بودند که به دنبال خرید و خواندن سر می زدند اما امروز حال و هوایشان دلگیر و خلوت است.

اینکه دکه داران چگونه از مرز آن همه شور و اشتیاق مردم به روزنامه ها به دنیای مدرن و فضای مجازی امروز قدم گذاشته اند و حالا با این همه ابزارهایی که خبرها را آنلاین می رسانند، دکه داران چه حال و روزی دارند سوالی است برای یافتن جواب آن به سراغ دکه داران و مشتریان دائم آنها رفتیم.

نیاز به خواندن روزنامه ای که اخبار قدیمی منتشر می کند ندارم

علی فدایی از مشتریان دائمی دکه مطبوعاتی میدان امام شاهرود است، جوانی که هر روز کنار دکه مطبوعاتی می ایستد و روزنامه ها و مجلات را ورق می زند و منتظر می ماند تا سرویسش از راه برسد. وی می گوید خواندن این مجلات عادتش شده و تابستان که رفت و آمدش کمتر است گاهی از روی همین عادت هم که شده می آید و می ایستد و روزنامه و مجله می خواند.

محمد سهرابی پدربزرگی که مشتری دائمی دکه مطبوعاتی است هم با اشاره به اینکه خواندن روزنامه ها عادت ۴۰ ساله اش شده، ادامه می دهد: حل جدول هم سرگرمی ای است که نمی توانم به راحتی از کنار آن بگذارم.

مریم اکبری دانشجویی که خوابگاهش همین نزدیکی هاست وقتی از دکه و روزنامه هایش از او پرسیدم، گفت: اصلا برایش اهمیتی ندارد که آن دکه آنجاست، گفت همه اخبار و اطلاعات را آنلاین در تبلتش دارد و نیازی به خواندن روزنامه و هدر دادن پولش برای خرید روزنامه ای که اخبار قدیمی را منتشر می کند نیست.

طاهره محمدخانی دانش آموزی است که همیشه از کنار دکه مطبوعاتی عبور می کنند  وی در پاسخ به این پرسش که خودش و دوستانش چقدر دوست دارند بایستند و مجلاتی که برای آنها منتشر می شود نگاهی بیندازند گفت: خیلی علاقه ای به این کار ندارند، ترجیح می دهند سریع به منزل برگردند و بازی ها و سرگرمی های کامپیوتریشان را داشته باشند یا در اینترنت به دنبال علاقمندی های خود بگردند.

تعرفه ۱۰ درصدی مطبوعات برای دکه داران سال‌ها ثابت مانده است

دکه دار خیابان ۱۷ شهریور که پنج سال مشغول این کار بوده از مشکلاتش می گوید از جمله این که مردم دیگر کمتر روزنامه و مجله می خرند.

حسین سلطانی با اشاره به اینکه اجاره بالای دکه ها و عدم بازدهی آن معضل اصلی دکه داران است، می گوید: تعرفه ۱۰ درصدی نشریات از ابتدای آغاز به کار او تا امروز ثابت مانده و هیچ تغییر نکرده و اصلا خرج این کار به دخلش نمی ارزد.

وی با بیان این مطلب که اوایل شروع کارش حتی یک روزنامه هم روی گیشه باقی نمی ماند، خاطرنشان می کند: امروز استقبال مردم بسیار پایین آمده و بخشی از آن هم به گران شدن کاغذ و در نهایت نشریات بر می گردد.

درآمد دکه داران زیر خط فقر است

به گفته این دکه دار مردم علاقه ای به خواندن خبرهای سوخته محلی و جهت گیری های سیاسی آن ها ندارند و قیمت بالا هم به بی علاقگی آن ها افزوده و باعث می شود افراد کمی حاضر به خرید نشریات باشند.

سلطانی با اشاره به این که اگر دکه داران تامین مالی شوند می توانند از تعرفه خود بگذرند و فروش بالا می رود، تصریح می کند: حمایت های مالی شهرداری و وزارت فرهنگ و ارشاد می تواند ما را که آخرین حلقه ارتباط نشریات با مردم هستیم را در جایگاه اصلی خود حفظ کند.

وی با ابراز تاسف از اینکه درآمد دکه داران زیر خط فقر است و مجبورند بیشتر از نشریات تغذیه و خوراکی و بلیط اتوبوس بفروشند تا چرخ زندگیشان بچرخد، عنوان می کند: متاسفانه مشکل بیمه این قشر هم معضلی است که مسئولان قصد ندارند توجهی به آن داشته باشند و با وجود رایزنی های انجام شده و تلاش های نمایندگان خانه مطبوعات شهرستان بعد از چند سال هنوز هیچ اقدام دلگرم کننده ای انجام نگرفته است.

مصوبات شورای فرهنگ عمومی اجرایی نمی شود

مسئول نمایندگی روزنامه اطلاعات در استان سمنان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن یادآوری مشکلات و تهاجمات فرهنگی به کشور تاکید می کند: متاسفانه همه ما دچار شعار زدگی شدیم، شورای فرهنگ عمومی با این که نبض فعالیت های فرهنگی شهرستان است عملا کاری انجام نمی دهد و حتی پنج درصد مصوبات آن هم اجرایی نمی شود.

محمد رضائیان ضمن تاکید بر این مسئله که در مقابله با تهاجم فرهنگی دو بعد داریم، ابراز می دارد: یک بعد نشریات محلی و فروش آن است یک بعد این است که بعضی از مجلات حتی اگر فروش ندارد باید تولید شود.

به گفته وی شبکه های ماهواره ای برای برنامه هایی که ممکن است یک دهم جمعیت هم مخاطب نداشته باشند هزینه های گزاف انجام می دهند، اظهار داشت: اگر مسئولان ما این کار را انجام ندهند حتی برای نشریاتی که مخاطب زیادی ندارند در این جنگ شکست خواهند خورد.

دکه های مطبوعاتی تبدیل به مینی سوپرها شده اند

این پیشکسوت عرصه رسانه در استان سمنان، با ابراز تاسف از اینکه دکه های مطبوعاتی تبدیل به مینی سوپرهایی شده اند که توزیع نشریات در آنها تبدیل به کاری حاشیه ای شده، ادامه می دهد: علت زیاد شدن مفت خوان ها این است که مشکلات اقتصادی اجازه نمی دهد هر خانواده مثلا ۵۰ هزار تومان خرید نشریه به سبد خانوار تحمیل کند و این یعنی علاقمندی هست ولی پول نیست.

رضائیان با یادآوری این نکته که علاقمندی مردم برای استفاده از نشریات مکتوب کم نشده فقط جیبشان خالی شده است، تاکید کرد: اگر فرهنگ سازی استفاده از نشریات در جامعه انجام نشود و کاری نکنیم دست مردم برای خرید باز باشد چند سال بعد با مشکلات عدیده ای مواجه خواهیم شد و دیگر انجام کارهای فرهنگی پاسخگوی بازگرداندن فرهنگ مطالعه نخواهد بود.

وی با اشاره به اینکه دکه های مطبوعاتی را نباید به عنوان بنگاه اقتصادی دید، گفت: شهرداری ها باید نگاه اقتصادی خود به دکه ها را تبدیل به نگاه فرهنگی کنند وگرنه آسیبی که به اجتماع وارد می شود نه تنها جبران ناپذیر خواهد بود بلکه باید پاسخگوی آن هم باشند.

تحمیل هزینه های اضافی به کسانی که فعالیت فرهنگی انجام می دهند

این خبرنگار و صاحب نظر رسانه، ضمن تاکید بر این که وقتی ما بد عمل کردیم مردم از مسائل فرهنگی دور شدند دیگر آشتی دادن آن ها مشکل می شود، می افزاید: باید فرهنگ شود که هر کیوسکی ایجاد می شود اصل کارش باید توزیع نشریات باشد.

به گفته رضائیان مبارزه با تهاجم فرهنگی فقط با شعار دادن درست نمی شود، یک بخشی از کار بر عهده شهرداری هاست با فعالیت های کوچک اما موثر می توان قدم های بزرگ برداشت مثلا شهرداری می توانند برای حمایت های خود شرایط بگذارند، ساعت کاری تعیین کنند، توزیع محصولات فرهنگی را در دستور کار دکه داران قرار دهند و ... و در قبال آن اجاره بهای سالانه را تا نصف یا کمتر از آن کاهش دهند.

وی بر این عقیده است که هر جوانی که بخاطر مسائل فرهنگی دستبند به دست می شود باید یک دستنبد هم به دست مسئولان بخورد به همین خاطر از مسئولان خواست به کسانی که کار فرهنگی انجام می دهند هزینه های اضافی تحمیل نکنند و سعی کنند بیشتر باری از دوش آنان بردارند.

رضائیان تشکیل کارگروهی متشکل از شورای فرهنگ عمومی،شورای شهر، شهرداری، ارشاد و نماینده نشریات را برای رفع مشکلات دکه داران ضروری دانست و تصریح می کند: با تشکیل کارگروه، جلسات مستمر و نگاه کارشناسانه می توان مشکلات را حل کرد.

روزنامه رایگان، علاقه به مطالعه را افزایش می دهد

دکه دار دیگری در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن اشاره به اینکه مردم این روزها اخبار را از اینترنت دریافت می کنند و کمتر روزنامه می خرند، خاطرنشان کرد: بیشتر نشریات زرد و مجلات خانوادگی و جدول بین مراجعان ما طرفدار دارد.

بشیری با بیان این مطلب که نشریات محلی با مشکلات زیادی روبرو هستند، عنوان کرد: گرانی کاغذ و هزینه چاپ و بالا رفتن دستمزد نیروی کار باعث شده تا این نشریات از لحاظ اقتصادی با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم کنند.

به گفته بشیری فرهنگ مطالعه در خانواده ها کم شده و بخشی از آن بخاطر کار و گرفتاری و بیکاری است و مردم پول خرید نشریات را ندارند اما اگر بتوانیم روزنامه ها را رایگان در اختیار مردم بگذاریم شاید به مرور فرهنگ مطالعه را بتوان در جامعه بالا برد.

اینترنت و ارتباطات حضور نشریات در خانواده ها را از بین برده است

حسین ملکی هم که ۱۵ سال شغل دکه داری را در سابقه خود دارد مشکل اصلی دکه داران را بیمه و تامین آینده می داند و می گوید: اگر شهرداری بتواند مکان بیشتری برای عرضه نشریات در اختیار ما قرار دهد بخش کوچکی از فرهنگ مطالعه را بیشتر کرده است.

این دکه دار ضمن تاکید بر اینکه بسیاری از روزنامه ها و مجلات قیمت بالایی دارند و مردم نمی توانند خرید کنند به همین دلیل روی به مفت خوانی می آورند، ابراز می دارد: اینترنت و ارتباطات مردم ضرورت حضور روزنامه ها و مجلات را در خانواده از بین برده است.

وی که از ۱۵ اسفند پارسال دکه را تعطیل کرده تا امروز که به سراغش رفتیم اولین روز کاریش بعد از چند ماه تعطیلی بود دلیل آغاز کارش را عشق دانست و اظهار می دارد: ۱۵ سال خودم و ۵۰ سال پدرم اینکاره بودیم هر چند این کار برای ما صرفه اقتصادی ندارد اما عشق به این کار است که ما را همچنان در این کار نگه داشته است.

انتظار این دکه دار از مسئولان این است که به مطبوعات و شغل آن ها اهمیت دهند، بیمه برای آنها در نظر گرفته شود و از بی توجهی و گران کردن کرایه دکه ها هم بکاهند، توجه سالی یکبار آن هم روز خبرنگار با وعده وعیدهای توخالی دردی از دکه داران دوا نمی کند.

بیمه و عدم امنیت شغلی دو مشکل اصلی دکه داران

نماینده خانه مطبوعات شهرستان های شاهرود و میامی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: عرضه کنندگان مطبوعات در شهرستان شاهرود را می توان در زمره افرادی دانست که هیچ گاه زحمت هایشان در همه فصول با سرما و گرما و با همه مشکلات و شرایط دیده نمی شود.

محمد حسین عابدی با اشاره به اینکه در شهرستان میامی به واسطه عدم وجود دکه مطبوعات نمی توان صحبت خاصی درباره مشکلاتشان داشت، خاطرنشان کرد: از مسئولان شهرداری و فرماندار محترم این شهرستان می خواهیم تا نسبت به احداث حداقل یک دکه مطبوعاتی برای اشاعه فرهنگ مطالعه و مطبوعات همچنین در راستای کار آفرینی جوانان اقدام کنند.

وی ضمن یادآوری این مطلب که مشکلات دکه داران شاهرودی را به صورت تیتر وار می توان افزایش مکرر اجاره بهای کیوسکها توسط شهرداری، عدم وجود امنیت شغلی، بیمه درمانی و بازنشستگی، سود کم از فروش مطبوعات و ... دانست، تصریح کرد: در بحث اجاره بها، یکسری مشکلات عمده دکه داران به شهرداری بر می گردد.

افزایش 2.5 برابری اجاره بهای دکه های مطبوعاتی

عابدی با بیان این مطلب که با تغییر هر شهردار و شورای شهر در شاهرود، رویه ای متفاوت برای دکه ها در نظر گرفته می شود که آنها را در بلا تکلیفی گذاشته است، عنوان کرد: برای مثال در سالجاری شهرداری شاهرود دو بار و در دو مقطع زمانی ۷۰ روزه اجاره بها کیوسکها را افزایش داده است و امروز نسبت به سال گذشته اجاره دکه های مطبوعاتی بیش از دو و نیم برابر شده است.

وی با اشاره به اینکه خانه مطبوعات شهرستان شاهرود در نامه ای کتبی و پس از انتخاب نماینده دکه داران شهر، درخواست ملاقات با رئیس شورای اسلامی و شهردار را برای تعامل، رایزنی و حل این مشکل داشته با ابراز تاسف تاکید داشت: با گذر بیش از ۶۰ روز از این نامه نگاری ها جوابی نگرفته ایم ولی برای حل مشکل اجاره بها و ارتقای سطح دکه ها از جمله رنگ آمیزی جانمایی مناسب و ... در تلاش هستیم.

نماینده خانه مطبوعات در شهرستان های شاهرود و میامی ضمن تاکید بر اینکه دکه هایی وجود دارند که معلوم نیست شهرداری چه رویه ای برای اداره آنها در نظر گرفته است، ابراز داشت: دکه مقابل دادگستری، میدان بسیج روبروی تامین اجتماعی و ... حتی یک روزنامه هم نمی فروشند و معلوم نیست قرار داد اینها با شهرداری به چه شکل است چه نوع خدماتی ارائه می دهند.

دکه داران رکن و ستون فقرات مطبوعات هستند

عابدی با اشاره به مشکل جانمایی دکه ها در سطح شهر اظهار داشت: از هشت دکه فعال روزنامه فروشی پنج تا فقط در حوالی دو خیابان امام و ۲۲بهمن هستند و دربقیه نقاط شهر دکه ای نداریم. این در حالی است که با این همه شهرک و ... می توان حتی اشتغالزایی کرد.

وی تاکید کرد: بهتر است تکلیف دکه هایی که هم اکنون موادغذایی آن هم در محیطی غیرقابل قبول ارائه می دهند روشن شود تا حداقل مطبوعاتی باشند.

این مسئول با بیان این مطلب که دکه ها فرسوده شده اند و بهتر است شهرداری فکر تغییر اینها به صورت متحد الشکل یا رنگ آمیزی آن ها باشد، گفت: فرسودگی و عدم ساخت مناسب و مهندسی شده باعث اعتراض و نارضایتی دکه داران است ولی می توان با رنگ آمیزی و یا ساخت دکه های زیبا حتی به فضا سازی شهری هم کمک کرد.

وی عمده مشکل دکه داران را بیمه دانست و خاطر نشان کرد: نبودن بیمه بیکاری، بازنشستگی مستمری و ... باعث دلسردی نسبت به کار می شود، از هفت صبح تا ۱۱ شب کدام کار را سراغ دارید که در این وقت زیاد و در این ابعاد باشد در حالی که بیمه درمانی نداشته باشد؟

ایجاد کارگروه نظارت بر دکه داران ضروری است

نماینده خانه مطبوعات در شهرستان های شاهرود و میامی ضمن یادآوری این مطلب که سود کم روزنامه فروشی باعث می شود که به فروش اقلام دیگر روی بیاورند تصریح کرد: این موضوع نیز توسط بازرسان شهرداری، بهداشت و ... مورد انتقاد است ولی اگر فروش همین اقلام نباشد چگونه می توانند روزگار گذراند.

عابدی با بیان این مطلب که در نخستین گام می بایست طرحی برای انجام بیمه خدمات درمانی اهالی مطبوعات از جمله دکه داران ریخت، اذعان داشت: در وهله بعد با تعامل دستگاه های اداری نسبت به ارتقاء سطح کیفی و کمی این عزیزان رایزنی خواهیم کرد.

عابدی با تاکید بر این مطلب که خانه مطبوعات همچنین از طرح ایجاد کارگروه نظارت بر دکه داران با حضور شهرداری، خانه مطبوعات، فرهنگ و ارشاد اسلامی، مطبوعات شهر و دکه داران حمایت می کند ابراز داشت: برگزاری جلسه با حضور دکه داران، تعامل با اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرداری شاهرود در زمینه حل مشکل جانمایی، اجاره بها و متحد الشکل کردن دکه ها در حال پیگیری است.

مشکلات اقتصادی عامل عدم تمایل مردم برای ورود به دکه داری

مدیر عامل موسسه خبرنگاران و نویسندگان مطبوعات شهرستان شاهرود نیز با بیان این مطلب که استان ما در بحث دکه های روزنامه فروشی به صورت جزیره ای اداره می شود و مسئولان شهرستان ها در این رابطه جداگانه تصمیم گرفته و عمل می کنند، گفت: در شهرستان گرمسار دو دکه فعال مطبوعاتی داریم و تقاضایی برای افزایش آن نیست، در سمنان تقاضا هست ولی شهرداری مجوز نمی دهد و اصلا دکه مطبوعاتی نداریم.

عباسعلی حسین پور با بیان این مطلب که شهرستان دامغان فقط یک دکه مطبوعاتی دارد و شورا و شهرداری حاضر است تا پنج دکه دیگر واگذار کند، افزود: برای تحقق این امر تسهیلاتی نیز قائل شده اند از جمله اینکه این دکه ها تا یک سال رایگان در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت اما کسی حاضر به ورود به این عرصه نیست.

وی با یادآوری این نکته که در شاهرود حدود ۱۵ دکه فعال داریم که تقریبا ۵۰ درصد آن ها به امور مطبوعاتی مشغول هستند، خاطرنشان کرد: متاسفانه این دکه داران به دلیل عدم توجیه اقتصادی مجبورند در کنار کار مطبوعاتی به سایر کارها مانند توزیع بلیط اتوبوس و ... نیز مبادرت ورزند.

پاک کردن صورت مسئله راه حل نیست

نایب رئیس هیئت مدیره خانه مطبوعات استان سمنان با ابراز نارضایتی از اینکه در سمنان برای جلوگیری از بوجود آمدن ناهنجاری های مختلف مجوز فعالیت دکه های مطبوعاتی نمی دهند، تصریح کرد: این کار پاک کردن صورت مسئله است چرا که اگر نظارت قوی باشد هرگز اتفاقی نخواهد افتاد.

حسین پور این رفتار را توجیه دانست و عنوان کرد: ممکن است در هر صنف و شغلی افرادی باشند که خدای ناکرده دست به ناهنجاری های اجتماعی بزنند آیا باید اصل شغل را انکار کرد یا ناهنجاری ها را کاهش داد.

وی با تاکید بر اینکه چشم ها را باید شست جور دیگر باید دید، اذعان داشت: با عنایت به زمینه فرهنگی کار در دکه های مطبوعاتی قطعا زمینه ناهنجاری ها به حداقل می رسد فقط دید باز می خواهد.

دکه داران آخرین حلقه ارتباط نشریات با خوانندگان

این پیشکسوت عرسه خبر و رسانه در استان سمنان با بیان این مطلب که سال ۹۳ که از سوی مقام معظم رهبری به نام اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی نامگذاری شده بود بهترین فرصت را برای مسئولان استان فراهم می کرد که موضوع فرهنگی دکه های مطبوعاتی را حل کنند اما فرصت سوزی شد، ابراز داشت: امیدواریم در دولت دکتر روحانی تدبیری اندیشیده شود که امید استفاده از هر فرصت پیش رو که همان همدلی و همزبانی دولت و ملت است فراهم شود.

حسین پور با یادآوری این مطلب که دکه داران مشکلاتی مانند بیمه، امنیت شغلی و ... دارند و باید مورد نظر مسئولان تصمیم گیرنده قرا گیرد، عنوان کرد: توزیع روزنامه در دکه های مطبوعاتی به عنوان آخرین حلقه ارتباطی نشریه با خوانندگان از آن جهت شایسته بررسی است که اگر نباشد زحمات دست اندرکاران مطبوعات دیده نخواهد شد.

وی تاکید کرد: با توجه به روند رشد پر سرعت تکنولوژی های روز و تغییر خبرنگار و نشریه از سنتی به الکترونیکی، باید روندی را انتخاب کرد که بتوانیم نیازهای این قسمت استان را مرتفع کنیم در غیر این صورت در آینده مشکل جدیدتری پیدا خواهیم کرد.

رفع مشکل دکه داران، ارتقا سطح فرهنگ شهری

رئیس شورای شهر شاهرود نیز نگاه شورای شهر و مجموعه شهرداری نسبت به رفع مشکل دکه داران را مثبت ارزیابی کرد و اذعان داشت: می خواهیم مشکلات این قشر حل شود چرا که از بخش های فعال در فرهنگ شهرستان هستند و رفع مشکلات این عزیزان به نوعی به ارتقاء سطح فرهنگی شهرستان کمک می کند.

رمضانعلی باقری ضمن تاکید بر اینکه دکه داران باید به سمت عرضه محصولات فرهنگی، نظم در کارها و رعایت شئونات شغلی بیشتر از گذشته پیش بروند، ابراز داشت: دکه داران با تعامل ارگان هایی مثل شهرداری می توانند با انجام امور فرهنگی مثل پخش اذان، تراکت ها و کتاب های آموزشی و ... به ارتقاء اطلاع رسانی و اشاعه فرهنگ مذهبی کمک کنند.

عده ای از مسئولان مرتبط با این مسئله با وجود تماس های مکرر و مراجعات متعدد خبرنگار خبرگزاری مهر حاضر به پاسخ گویی در این زمینه نبودند.

در پایان به نظر می رسد هنوز شعار زدگی میان مسئولان، دامنگیر انجام فعالیت های فرهنگی و استفاده از نشریات در سبد فرهنگی خانواده ها است و باید با نگاه جدی تری به این مسئله نگریسته شود. شاید تشکیل تعاونی ویژه دکه داران مطبوعاتی بتواند گامی هر چند کوچک در این زمینه بردارد و بخشی از مشکلات این قشر جامعه را مرتفع سازد.

خبرنگار: الهام صادقی

عکس از منصوره قلیچی