خبرگزاری مهر - گروه استانها: محله حسن‌آباد در حالی امروز به یکی از کانون‌های اصلی ساخت‌وسازهای غیرمجاز در شهرستان کرج تبدیل‌شده که در گذشته‌های نه‌چندان دور مملو از باغ‌های سبز و خرم بود که به بهانه واهی بی‌آبی کم‌کم توسط افراد سودجو و در غفلت مدیران شهری خشکانده شد و از دل این باغ‌ها ساختمان‌هایی بی‌قواره و بدون رعایت کمترین اصول مهندسی سر به فلک کشید.
این بی‌تدبیری تا به امروز هم ادامه دارد و علاوه بر روشن نشدن وضعیت ساختمان‌های پنج یا شش طبقه سست و بی‌بنیان، روزبه‌روز یا شاید بگوییم گاهی هر شب بر تعداد آنها و ساکنان آن افزوده می‌شود، کسانی که به علت عدم توان مالی و با رؤیای دستیابی به فرصت‌های زندگی در یک کلان‌شهر دیار خود را ترک می‌کنند و با نازل‌ترین قیمت‌ها در این منطقه و مناطق دیگر حاشیه‌ای شهر کرج صاحب مسکن می‌شوند، مسکنی که چه‌بسا به‌زودی بلای جان بسیاری از آنها خواهد شد.
برای بررسی دقیق‌تر ابعاد فاجعه سری به کوچه‌پس‌کوچه‌های قدیمی این محل می‌زنیم که هیچ تناسبی با ساختمان‌های سر به فلک کشیده ساخته‌شده در آنها را ندارند، کوچه‌هایی که اغلب به علت قرار گرفتن در دامنه کوه با پله به هم مرتبط می‌شوند و در صورت بروز یک حادثه هیچ‌گونه امکان دسترسی را در اختیار دستگاه‌های امدادرسان قرار نمی‌دهند، معابر تنگ و غیراستاندارد و پیچ‌درپیچ محله حسن‌آباد، بدون شک با رخ دادن یک سیل یا زلزله کوچک یا آتش‌سوزی یکی از ساختمان‌های چند ده واحدی ان به طور کامل مسدود خواهند شد و بدون شک جز تماشای ویرانی خانه‌ها و تلف شدن ساکنان آنها کاری از دست کسی بر نخواهد آمد.
بوی فاضلاب میهمان همیشگی محله حسن‌آباد
در ابتدای ورود ما به این محله و با دیدن دوربین توسط اهالی، علی محمودی یکی از ساکنان قدیمی محل به استقبال ما می‌آید و ابعاد جدیدتری از عمق این فاجعه را برای ما نمایان می‌کند، او محل گودبرداری شده مسجد قدیمی محل را به ما نشان می‌دهد که بیش از یک سال است برای ساخت مسجدی جدید به همین حال رهاشده و تمامی فاضلاب انسانی ساختمان‌های اطراف به همراه آب چشمه‌هایی که به علت کوهستانی بودن منطقه هر از گاهی از زمین می‌جوشد در آن جمع می‌شود و منشأ بسیاری از آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌شوند.
محمودی دو ساختمان شش طبقه را در جوار محل گودبرداری شده به ما نشان می‌دهد که بدون رعایت هیچ ضابطه‌ای ساخته‌شده است، یکی از ساختمان‌ها به علت سست بودن پی آن بر روی دیگری خم‌شده و تنها توسط چند تیرآهن و میلگرد که این دو ساختمان را به هم وصل کرده مهارشده است. این بدان معنی است که با خراب شدن هرکدام از بناها دیگری هم فرو خواهد ریخت و تنها خدا می‌داند که چه بلایی بر سر ساکنان بی‌شمار آنها خواهد آمد.
کمی آن طرف تر صابر خلیلی یکی دیگر از اهالی محل بعد از اینکه متوجه حضور ما می‌شود تعدادی از ساکنان را جمع می‌کند تا مشکلاتشان را برای ما بازگو کنند، خانم جوانی با ابراز ناخرسندی از عملکرد دستگاه‌های خدمات رسان توجه ما را به کانالی معطوف می‌کند که حدود یک ماه پیش توسط پیمانکار شهرداری برای هدایت آب‌های سطحی حفرشده و بدون لوله‌گذاری و پوشانده شدن آن به حال خود رهاشده، این کانال از کنار پی حدود شش مجتمع مسکونی می‌گذرد و مملو از فاضلاب انسانی و آب چشمه‌هایی است که به آن ختم می‌شوند.
علت عدم تکمیل این کانال توسط ساکنان کوچک بودن لوله در نظر گرفته‌شده برای آن ذکر می‌شود که مورد اعتراض اهالی قرارگرفته است و پیمانکار هم پس از اعتراض اهالی محل را تکمیل آن را نیمه‌کاره رها کرده است، خلیلی ما را به ساختمانی سی واحدی می‌برد که آب کانال مذکور به زیرزمین آن نفوذ کرده و این ساختمان را تا آستانه تخریب پیش برده است، به گفته وی آب این کانال به بسیاری از ساختمان‌هایی که در مسیر آن قرار دارند نفوذ کرده و بوی تعفن حاصل از آن غیرقابل‌تحمل شده است.
نکته نگران‌کننده این است که اغلب ساختمان‌های حاشیه این کانال بدون رعایت ضوابط مهندسی ساخته‌شده‌اند و عدم استحکام پی آنها می‌تواند به‌زودی فاجعه‌ای غیرقابل جبران را پدید بیاورد.
خلیلی ما را به کوچه‌های بالاتر می‌برد که هیچ‌کدام نام و نشان مشخصی نداشت و پیچ‌درپیچ به هم مرتبط شده‌اند، کوچه‌هایی که ساختار کوچه‌باغی دارند ولی در حاشیه آنها به جای درخت ساختمان‌های سر به فلک کشیده سبز شده اند جلوی برخی ساختمان‌ها لوله‌هایی از زمین بیرون آمده که به گفته اهالی به علت فقدان شبکه فاضلاب، فضولات انسانی و آب مصرفی این ساختمان‌ها در منابعی ذخیره‌شده و هر هفته توسط پمپ به کانال مذکور هدایت می‌شوند.
اغلب ساختمان‌ها که بیش از چهار طبقه ارتفاع دارند ترک‌خورده و بر روی همدیگر خم‌شده‌اند، این بدان معنی است که با توجه به کوهستانی بودن منطقه و قرار گرفتن بر روی یکی از فعال‌ترین گسل‌های زمین‌لرزه، هر آن ممکن است فاجعه‌ای انسانی رخ دهد که تبعات آن تنها در محله حسن‌آباد کرج خلاصه نمی‌شود.
برای بررسی بیشتر اوضاع این محله و شنیدن برنامه‌های مدیریت شهری برای آن با شهردار منطقه هشت کرج تماس گرفتیم و پرس‌وجویی در خصوص چگونگی رسیدگی به وضعیت این محله انجام دادیم.
ربی سعادت مدیر منطقه هشت شهرداری کرج در خصوص وضعیت محله حسن‌آباد به مهر گفت: حسن‌آباد متاسفانه از گذشته‌های دور کانون ساخت‌وسازهای غیرمجاز بوده، وضعیت در حال حاضر به‌گونه‌ای است که از دست شهرداری به‌تنهایی کاری جز توقف روند این ساخت‌وسازها برنمی‌آید. تنها کاری که توانسته‌ایم انجام دهیم جلوگیری از ساخت‌وسازهای جدید بوده که در مدت ۱۵ ماه تصدی بنده حتی یک واحد غیرمجاز هم ساخته نشده است اما وضعیت کنونی این محله نیاز به عزم جدی دستگاه‌های مختلف دارد.
ساماندهی آب‌های سطحی حسن‌آباد وظیفه ما نیست
وی در خصوص وضعیت نابسامان آب‌های سطحی و فاضلاب‌های انسانی این محله گفت: ما خلاف وظیفه ذاتی خود و برای سامان دادن به اوضاع نابسامان آب‌های سطحی، اقدام به حفر کانال مذکور کردیم، در ابتدا و بعد از مطرح‌شدن این معضل توسط اهالی دستگاه‌های مختلف نظیر آب و فاضلاب و فرمانداری ورود کردند اما هیچ‌کدام اقدام موثری در این خصوص انجام نداده‌اند و ما هم با قبول هزینه‌ای که وظیفه‌ی ما نبود اقدام به حفر این کانال کردیم که تا آخر هفته جاری کار ساخت آن تکمیل خواهد شد.
مدیر منطقه هشت شهرداری کرج در پایان عنوان کرد: اگر همه مسئولان اراده داشته باشند معضلاتی نظیر ساخت‌وساز غیرمجاز به‌کلی مرتفع خواهد شد. متأسفانه ما اراده کافی را در برخی دستگاه‌ها برای حل مشکلاتی از این دست شاهد نیستیم.
با معاون سیاسی انتظامی فرمانداری کرج نیز در خصوص مشکلات محله حسن‌آباد و همچنین بررسی راه‌حل‌های جلوگیری از ساخت‌وسازهای غیرمجاز و همچنین ساماندهی سازه‌هایی که بدون رعایت ضوابط فنی ایجادشده است نیز گفتگویی انجام دادیم تا ببینیم آیا حقیقتاً رفع این مشکلات وظیفه چه کسی است.
رضا عسگری گفت: محله حسن‌آباد به علت ساخت‌وسازهای گسترده‌ای که خارج از ضوابط فنی و مهندسی در این سال‌ها شاهد بوده است در معرض فاجعه‌ای انسانی است، یکی از کاستی‌های این منطقه فقدان زیرساخت‌های شهری نظیر فاضلاب است که این منطقه را در شرف آلودگی‌های زیست‌محیطی قرار داده است.
عسگری ادامه داد: متأسفانه ساخت‌وسازهای غیرمجاز در استان البرز و بالاخص شهر کرج به رویه‌ای معمول تبدیل‌شده است، متأسفانه این رویه جلوی چشمان شهرداری و دستگاه‌های مسئول رخ می‌دهد که سؤال اساسی اینجا مطرح می‌شود که به چه دلیل شهرداری‌ها بر این تخلفات گسترده چشم می‌بندند.
شهرداری‌ها مقصران اصلی ساخت‌وسازهای غیرمجاز هستند
وی گفت: این رویه باعث شده تا ساختمان‌ها در بسیاری مناطق شهرداری کرج بدون رعایت ضوابط شهرسازی شکل بگیرند که این اتفاق باعث خواهد شد با یک رویداد غیرمنتظره نظیر زلزله یا سیل بخش گسترده‌ای از شهروندان آسیب‌های جدی ببینند.
معاون سیاسی انتظامی فرمانداری کرج افزود: از سویی فقدان زیرساخت‌های لازم باعث ایجاد مشکلات جدی بهداشتی و اجتماعی خواهد شد، ما در این مناطق شاهد معضلات جدی اجتماعی باشیم که با ساخت‌وسازهای غیرمجاز و رشد بی‌رویه حاشیه‌نشینی در ارتباط تنگاتنگ و مستقیم است.
فقدان زیرساخت‌ها در بسیاری بخش‌ها نظیر حسن‌آباد مشکلات جدی بهداشتی و زیست‌محیطی ایجاد کرده است، از سویی شهرداری برخی موارد نظیر هدایت آب‌های سطحی را وظیفه خود نمی‌داند و معتقد است باید دستگاه‌های مختلف نظیر آب و فاضلاب این مشکل را حل‌وفصل کنند به‌گونه‌ای که شهردار منطقه صراحتاً اظهار می‌دارد کانالی که در کوچه مسجد این محله در حال احداث است خارج از وظیفه ذاتی شهرداری و تنها برای رفاه حال شهروندان انجام می‌پذیرد.
عسگری در این خصوص گفت: با این نظر به‌شدت مخالف هستم، وظیفه ذاتی شهرداری‌ها رسیدگی به معضلات این‌چنینی است، همان‌طور که جلوگیری از ساخت‌وسازهای غیرمجاز آن‌هم در این سطح نباید جلوی چشمان شهرداری رخ می‌داد، الان هم رفع مشکلات ناشی از آن به عهده شهرداری‌هاست، گرچه دستگاه‌هایی دیگری نظیر آب و فاضلاب و بهداشت نیز باید برای جلوگیری از خطرات احتمالی و رفع موارد موجود وارد عمل بشوند و پاسخ‌گو باشند.
وی ادامه داد: من معتقدم مقصر اصلی وضع موجود شهرداری است، ساخت‌وسازهای بدون ضابطه آن هم در این سطح تنها ناشی از کوتاهی شهرداری‌هاست، در حال حاضر هم اگر رکود در بازار مسکن نبود مطمئن باشید این ساخت‌وسازها با قدرت و سرعت گذشته اتفاق می‌افتاد.
دستانی در شهرداری به مسئله ساخت‌وساز غیرمجاز دامن میزند
عسگری افزود: البته ما در برخی شهرهای استان شاهد هستیم شهرداری با جدیت مقابل تخلفات ساختمانی ایستاده است و از سویی با نظارت دقیق خود تلاش می‌کند تمامی ضوابط فنی مهندسی رعایت شود پس شهرداری نمی‌تواند بگوید کاری اضافه بر وظیفه خود در حسن‌آباد انجام داده است.
معاون سیاسی امنیتی فرمانداری کرج در پاسخ به این پرسش که نقش شهروندان در رفع این مشکل را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: متأسفانه در شهر کرج و استان البرز بالاترین میزان خرید فروش خانه‌های قولنامه‌ای را شاهد هستیم، اتفاقی که در بسیاری شهرها به‌هیچ‌وجه طالبی ندارد، پس به‌نوعی خود شهروندان با خودداری از معامله‌های قولنامه‌ای می‌توانند نقش جدی‌ای در رفع این مشکل داشته باشند.
عسگری در پایان گفت: معتقدم شهرداری‌ها در ساخت‌وسازهای غیرمجاز هم نقش دارند و هم‌دستانی در شهرداری‌ها به این مسئله دامن میزند، برای شهرداری و شورا این افراد ناشناخته نیستند، باید دستگاه‌های نظارتی و شورای شهر با دانه‌درشت‌ها برخورد جدی کنند تا هزینه برای متخلفان بالا برود.
به گزارش مهر، شاید بتوان گفت شهر کرج با توجه به گستردگی و جمعیت و نزدیکی به پایتخت بیشترین میزان ساخت‌وساز غیرمجاز را در خود جای داده است، محله‌هایی نظیر سپیددشت، اسلام‌آباد، اهری بسیاری از شهرهای تابعه استان البرز هر روز شاهد رشد روزافزون این پدیده هستند که نه تنها خدمت‌رسانی را به شهروندان مشکل می‌کند بلکه با توجه به تبعات اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی آن رخ داد یک فاجعه را برای مردم و مسئولان هشدار می‌دهد.
در پایان باید گفت؛ شمارش معکوس برای ساختمان‌های سست و بی‌بنیان محله حسن‌آباد کرج و بسیاری از محلات دیگر آن از همین حالا آغازشده است و چه‌بسا یک زمین‌لرزه کوچک یا اتفاقی نظیر سیل ماه گذشته در جاده چالوس ابعاد فاجعه‌بار ساخت‌وسازهای غیرمجاز را که بسیاری از مسئولان بر روی آن چشم‌بسته‌اند، نمایان کند.
خبرنگار: محمد غلام ابوالفضل
نظر شما