به گزارش خبرنگار مهر، ما انسان‌ها، هنگامی که از عوامل زمینی ناامید می‌شویم، بیش از هر زمان دیگری به علل آسمانی متوسل می‌شویم و از دعا مدد می‌گیریم؛ اما آیا جایگاه دعا، در زندگی یک مومن نباید پررنگ‌تر باشد؟ اینکه دعا و نیایش به درگاه الهی چه جایگاهی در سبک زندگی ما باید داشته باشد موضوعی است که در گفت‌وگو با حجت الاسلام والمسلمین دکتر مسعود آذربایجانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دکترای فلسفه دین با گرایش روانشناسی به بررسی جایگاه دعا در سبک زندگی پرداختیم که اکنون پیش روی شماست؛
*جایگاه دعا در سبک زندگی اسلامی ایرانی کجاست؟
ما باید دعا و نیایش و عبادت و رابطه با خدا را بخشی از اوقات شبانه روزی خودمان به رسمیت بشناسیم، یعنی این گونه نباشد که در طول بیست و چهار ساعت شبانه روز وقت و زمانی را برای این کار اختصاص نداده باشیم، چون برای تأمین نیازهای معنوی، انرژی بخشی برای فعالیتهای روزانه ما و ایجاد نشاط معنوی نیاز به ارتباط با خداوند به عنوان نیایش داریم.
*اگر این نیاز معنوی را به رسمیت شناختیم، آن وقت سبک زندگی نیایشی من چگونه باید باشد؟
طبق تعالیم اسلامی این یک امر توقیفی است یعنی امری است که تعبدی است. هر کسی نمی تواند به ظن خود به راه و روشی دست پیدا کند. نمی توان گفت من به روش خودم مراقبه می کنم یا با روشهای یوگا این نیاز خود را تأمین می کنم. راه های خاصی برای عبادت وجود دارد. حدیث قدسی هست که می فرماید: «عِبَادَتِکَ إِنَّمَا أُرِیدُ أَنْ أُعْبَدَ مِنْ حَیْثُ أُرِیدُ لَا مِنْ حَیْثُ تُرِیدُ: عبادت من آن گونه ای هست که من اراده می کنم نه آن طور که تو می خواهی.» این حدیث قدسی در پاسخ به شیطان است که به آدم سجده نکرد، شیطان گفت: من حاضرم هر کاری را انجام دهم ولی بر آدم سجده نکنم. خداوند فرمود: عبادت من آن گونه ای هست که من اراده می کنم نه آن طور که تو می خواهی. پس شکل عبادت و سبک زندگی عبادی را باید دین مشخص کند که به صورت نماز و دعا و روزه در ماه مبارک رمضان برای ما تکلیف شده است، البته دعا و نیایش کردن محدود به دعاهایی نمی شود که از معصومین(ع) رسیده است ما به زبان حال خودمان هم می توانیم با خداوند گفتگو کنیم.
*چه زمانی را باید به این امر اختصاص دهیم؟
در روایات آمده است یک سوم بیست و چهار ساعت شبانه روز باید در ارتباط با خداوند باشد که شامل اقامه نمازهای واجب و مستحب و تفکر و مطالعه و تلاوت آیات قرآن می شود. این الگو برای زندگی و جامعه آرمانی و کامل است که اگر بتوانیم چهارـ پنج ساعت از شبانه روز را به رابطه خود با خدا اختصاص دهیم. اگر در این حد نتوانیم موفق باشیم می توانیم در نماز جماعت شرکت کنیم و ... .
*رابطه کار و تلاش با استجابت دعا چگونه است، شاید برخی بین این دو موضوع خلط می کنند یعنی دعا می کنند اما کار و تلاش نمی کنند یا برخی کار و تلاش می کنند اما دعا نمی کنند و هر دو دوست دارند به هدف و آرزوی خود برسند. نظر شما در این ارتباط چیست؟
بزرگان و عالمان اسلامی با وجود اینکه در دعا موفق تر بودند و وقت بیشتری می گذاشتند ولی به خاطر دعا کار و تلاش خود را کنار نمی گذاشتند. مشغول به تلاش و کوشش بودند و در کنار آن عبادت و نیایش و دعا هم انجام می دادند. به هیچ وجه این الگو صحیح نیست که عبادت و دعا کارهای روزانه ما را به سامان می رساند و به دعا اکتفا کنیم.
از طرف دیگر اینکه همان طور که بدن ما نیاز به آسایش و رفع خستگی دارد روح ما هم نیاز به تجدید قوا دارد و تنها غذایی که روح ما را آرام می کند ذکر و یاد خداوند است. در حقیقت آرامش با یاد خدا حاصل می شود. ما برای تغذیه روحی خودمان نیاز داریم که این ارتباط را داشته باشیم علاوه بر این دعا و نیایش باعث می شود که با انگیزه بیشتری به کار بپردازد و به کار نیت الهی بدهد تا در کارش توفیق بیشتری داشته باشد. چون خدا را ناظر کار خود می بیند در کار خود فرصت سوزی و بی حوصلگی و فرار از کار ندارد بنابراین موفقیت بیشتری برای او حاصل می شود.
نظر شما