عوامل افزايش قيمت نفت در جهان

به گزارش خبرگزاري"مهر"، به نقل از واحد اطلاع رساني مركز پژوهشها، دفتر مطالعات زيربنايي اين مركز با انتشار گزارشي تحت عنوان «آسيب شناسي تحولات قيمت نفت خام دربازارهاي جهاني» تصريح كرد كه نوسانات قيمت نفت‌خام از عواملي نظير مباحث فني و ساختاري، ميزان تقاضاي جهاني – كه اين امر خود ناشي از رشد‌اقتصادي دركشورهاي مختلف جهان است – بازيگران بازار بورسهاي نفتي، وقايع اجتماعي و سياسي (از قبيل جنگها، كودتاها، حملات تروريستي، انقلابها و...) ، عوامل طبيعي (طوفانها، حوادث غيرمترقبه و... ) ، تصميمات سياسي كشورهاي توليد كننده و مصرف كننده نفت خام در مورد تغيير ميزان عرضه و تقاضا، تحولات ژئوپلتيك در منطقه خليج فارس و ديگر مناطق نفت‌خيز جهان، حوادث و اتفاقات زنجيروار در مناطق‌عمده توليد نفت، آثار رواني اغلب تحولات فوق‌الذكر، تغيير در الگوي مصرف و سياستهاي انرژي كشورهاي مهم مصرف كننده و عرضه كنندگان عضو اوپك و غير اوپك و وضعيت پالايشگران و سيستمهاي پالايشي ناشي مي‌شود و در مجموع با استناد به شواهد مي‌توان اذعان كرد كه نوسانات قيمت نفت‌خام در دهه‌هاي 70، 80 و 90 ميلادي هيچ‌گاه ناشي از عوامل بنيادين بازار نبوده است.

در ادامه اين گزارش با بررسي علل افزايش چشمگير قيمت نفت در سالهاي اخير آمده است: چه در زمان افزايش و چه در زمان كاهش قيمتها، مازاد ظرفيت توليدي صادركنندگان بسيار حائز اهميت است زيرا در زمان افزايش قيمت ها، درصورتي كشورهاي توليد كننده بيشترين سود را خواهند برد كه مازاد ظرفيت توليد داشته باشند و از طرفي همين مازاد ظرفيت موجب تمايل بازار به سمت كاهش قيمت‌ها خواهد شد.

همچنين در زمان كاهش قيمت ها نيز كشورهاي توليد كننده هنگامي خواهند توانست درآمد ارزي پيش‌بيني شده كشورشان را تامين كنند كه داراي مازاد ظرفيت توليد باشند در حالي كه همين مازاد ظرفيت موجب كاهش بيشتر قيمت‌ها و نتيجه منفعت مصرف كنندگان خواهد شد و در نهايت مازاد ظرفيت توليد در بازار نفت بيشتر به سود كشورهاي مصرف كننده صنعتي تمام مي‌شود تا توليد كنندگان، به همين دليل امنيت عرضه براي كشورهاي مصرف كننده با عرضه منظم و ميزان مازاد ظرفيت توليد رابطه مستقيم دارد.

همين امر باعث شده كه مصرف كنندگان عمده نفت خام هميشه نگران امنيت عرضه بوده و همواره به فكر تامين امنيت عرضه از طرق مختلف (تنوع بخشي به منابع عرضه، سرمايه‌گذاري در مناطق مختلف جهان ، اعمال فشارهاي سياسي و اقتصادي به كشورهاي عمده توليد كننده نفت و ايجاد تنش در مناطق عمده توليد نفت درجهت ايجاد امنيت عرضه) باشند.

در پايان اين گزارش آمده است: امنيت و تداوم عرضه از اهم مسائل استراتژيك جهان غرب به شمار مي‌رود و كمتر موردي مي‌توان يافت كه كشورهاي پيشرفته تا بدين اندازه با يكديگر به توافق رسيده و در راه تحقق اين هدف با يكديگر تشريك مساعي داشته باشند.