به گزارش خبرنگار مهر، محسن عبداللهی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی در نشست علمی «بررسی فاجعه منا از منظر موازین حقوقی بین‌المللی و اندیشه اسلامی» که عصر دیروز در کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران برگزار شد، گفت: از آنجا که دلایل واقعه پوشیده و بیشتر به گمانه‌زنی شبیه است؛ لذا از ورود به بحث اثباتی در این زمینه خودداری می‌کنم؛ زیرا مسأله برای اثبات نیاز به دادگاه و بررسی وقایع و اسناد و مدارک دارد.
وی درباره مسئولیت بین‌المللی عربستان در نقض تعهدات بین‌المللی که در مورد این حادثه بر عهده دارد گفت: مسئولیت کیفری در مورد دولت بی‌معنی است. زیرا دولت در حقوق بین‌المللی فاقد مسئولیت کیفری است اما مسئولیت مأموران دولت عربستان قابل بررسی است.
وی گفت: اگرچنین موضوعی در مورد عربستان به اثبات برسد، جنایت علیه بشریت محسوب می‌شود و من این موضوع را بعید می‌دانم؛ زیرا به نظر می‌رسد که این دولت به طور عمد و سیستماتیک قصد سلب حیات افراد را نداشته است. برای احراز مسئولیت مدنی یک دولت دو رکن لازم است؛ رکن اول این است که حوادث و سلب حیات به دولت عربستان قابل انتساب باشد و دیگر این‌که ما بتوانیم تعهدات لازم اجرایی را پیدا کنیم که دولت عربستان آن را نقض کرده باشد. مشکل این است که دولت عربستان با طرح ادعاهایی مبنی بر بی‌نظمی حجاج مسأله را از خودش سلب کرده است البته بررسی این موضوع مستلزم دیدن فکت‌هاست. در واقع باید گفت که دولت عربستان نمی‌تواند از مسئولیت خودش در این زمینه طفره برود.
عبداللهی در ادامه افزود: عربستان عضو هیچکدام از میثاق‌ها نیست و به اعلامیه جهانی حقوق بشر رای منفی داده است. دولت‌ها وظیفه دارند در مواردی که جان افراد در خطر است تدابیر لازم را در نظر بگیرند؛ لذا اگر دولت عربستان می‌دانسته خطری متوجه افراد است باید تدابیر لازم را در مورد آن در نظر می‌گرفت و به نوعی می‌توان گفت که دولت عربستان باید نسبت به حادثه منا علم لازم را می‌داشت. در واقع یا باید از این کار جلوگیری می کرد یا می دانست که امکان دارد که این اتفاق ممکن است بیافتد.
وی بیان کرد: باید تحقیقات فوری و سریع در مورد حادثه منا انجام شود که ظرفیت روشن‌سازی وقایع را در این زمینه داشته باشد. این تحقیقات حق ایران است؛ زیرا اگر این تحقیقات انجام نشود عربستان در مظان اتهام قرار می‌گیرد.
وی در ادامه با اشاره به حق بهداشت گفت: حق دسترسی به بهداشت موضوعی است که در موضوع عربستان در مورد حجاج مطرح می‌شود. ناگفته نماند گزارشاتی رسیده مبنی بر این‌که عربستان نسبت به حجاج ایرانی رفتار تبعیض‌آمیزی را داشته است.
عبدالهی با بیان این‌که حقوق بین‌الملل از ظرفیت لازم برای مسؤول شناختن عربستان در مورد حادثه منا برخوردار است، گفت: این ظرفیت‌ها را ما داریم و دولت عربستان با بیش از تجربه طولانی در برگزاری مناسک حج یا می‌دانسته یا باید می دانسته که سوءمدیریت معابر حرکت حجاج جان آنان را در معرض خطر واقعی و قریب الوقوع قرار می‌دهد. بر همین اساس این کشور نمی‌تواند به راحتی از بار مسئولیت خود در این زمینه شانه خالی کند. دولت عربستان در مورد حق حجاج مانند حق برخورداری آن‌ها از آب آشامیدنی و ... مرتکب قصور شده است؛ زیرا این دولت می‌توانسته حداقل با هلی‌کوپتر به مردم آب آشامیدنی برساند اما ما در فیلم ها اینگونه چیزی را نمی بینیم.
استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: دولت عربستان حق دسترسی به بهداشت حجاج را نیز نقض کرده است و به نظرم بهتر است تعدادی از سازمان‌های ایرانی ازجمله کمیسیون حقوق بشر اسلامی، کمیته حقیقت یاب را برای بررسی موضوع تشکیل دهند که این کمیته مرکب از نمایندگان قربانیان این حادثه باشد و می‌تواند وب‌سایتی را ایجاد کند تا خانواده‌های قربانیان را شناسایی و مصاحبه‌هایی با بازماندگان حادثه منا صورت دهند همچنین ما می‌توانیم سازمان بهداشت جهانی را در جریان موضوع قرار دهیم و از این سازمان بخواهیم که ناظر بر خدمات بهداشتی که ارائه می‌شود، باشد.
وی افزود: درخواست‌های ایرانیان از عربستان می‌تواند شامل انجام تحقیقات مستقل، فوری و سریع، حفظ عدله و مدارک حادثه شامل حافظه دوربین‌های موجود، (چرا که شایعه است که دولت عربستان دوربین های محل را جمع کرده است) ترغیب قانونی مسببین مقصر در حادثه و پرداخت غرامت فوری و مدنی به قربانیان حادثه و عذرخواهی رسمی و جلب رضایت دولت ایران و نیز درخواست تضمین و عدم تکرار چنین وقایعی باشد. ناگفته نماند که این فهرست و درخواست‌ها حق دولت زیان دیده است.
نظر شما