خبرگزاری مهر- گروه استانها: مهرماه که فرا می رسد شور و نشاط خاصی در میان دانش آموزان ایجادمی شود تا با آغاز سال تحصیلی بهار تعلیم و تعلم را جشن بگیرند و خود را برای کسب مهارت زندگی و دانش مهیا کنند.
شاید در این ایام کودکان معلول و استثنایی کمتر در محور توجه قرار می گیرند در حالی که به نظر می رسد توجه به آموزش کودکانی که هر چند معلولیت و محدودیتی در جسم خود دارند باید جدی تر گرفته شود زیرا در صورت آموزش های علمی و تخصصی در زمان لازم این گروه قادرند فردای خود را بسازند و از انزوا خارج شده و به فردی موثر تبدیل شوند.
کم نبوده‌اند خانواده‌هایی که به دلیل ناتوانی در تأمین هزینه‌های زیاد درمان و رفت و آمد فرزندان معلول خود به مدرسه مانع از تحصیل آنان شده‌اند و با توجه به اینکه برخی از این دانش آموزان استثنایی توانایی یادگیری درس را ندارند باید در سنین پس از مقطع ابتدایی مهارت‌های لازم را بیاموزند تا ضمن ایجاد اشتغال آنان در آینده، با اعتماد به نفس کامل بتوانند در جامعه فعالیت کنند.
اکنون پس از چندین سال باید شرایطی مهیا باشد که این دانش آموزان و خانواده‌های آنان کمترین نگرانی را برای تحصیل داشته باشند و درعین‌حال منزوی و به‌دوراز دیگر دانش آموزان نباشند تا در جامعه نیز احساس غربت نکنند.
دانش آموزان استثنایی حمایت معنوی شوند
حلما دختر ۱۰ ساله معلول جسمی حرکتی و از ساکنان ناحیه شهری مهرگان دو سال است به مدرسه می‌رود و به علت نداشتن تحرکت دست‌وپا از ویلچر استفاده می‌کند.
پریسا میرحسینی، مادر این دانش‌آموز با اشاره به مشکلات تحصیل فرزند خود به خبرنگار مهر گفت: دخترم پس از انجام آزمایش‌های متعدد به دلیل نداشتن مشکل ذهنی در پایه اول ثبت‌نام شد که سطح کتاب‌های درسی آنان بسیار پایین و ابتدایی و مدت گذراندن هر پایه آن نیز سه سال است.
وی افزود: محل تحصیل فرزندم مدرسه بیاضیان شهر محمدیه است که دانش آموزان دختر و پسر در آن به‌صورت مختلط آموزش می‌بینند و با توجه به اینکه برخی از آنان به بلوغ کامل رسیده‌اند، این موضوع برای ما بسیار ناراحت‌کننده است.
میرحسینی ادامه داد: ترکیب کادر آموزشی مدرسه بسیار خوب است و از نزدیک شاهد ازخودگذشتگی‌و سختی کار آنان هستیم اما آموزش‌وپرورش باید در نوع برنامه‌ریزی و ارائه خدمات آموزشی برای آنان بهتر عمل کند.
مادر این دانش‌آموز معلول تصریح کرد: درخواست ما این است که دانش آموزان استثنایی دختر و پسر در این مدرسه از یکدیگر تفکیک شوند و محتوای کتب درسی آنان نیز با توجه به نوع معلولیت و توان دانش آموزان پیشرفت کند.
میرحسینی اضافه کرد: مدرسه محل تحصیل دخترم ۷۵ دانش‌آموز دارد و با توجه به‌دشواری کار بادانش آموزان استثنایی گرچه این مدرسه بزرگ است اما طبیعی است که با کمتر شدن تعداد دانش آموزان، آموزش پذیری آنان بیشتر می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: این دانش آموزان بیش از حمایت‌های مادی به حمایت‌های معنوی نیاز دارند و اگر آموزش‌وپرورش برای آنان برنامه‌های تفریحی پیش بینی کند بهترین حمایت را کرده است.
ضرورت آموزش خانواده‌ها و حمایت از معلمان مدارس استثنایی
فاطمه رحمانی مدیر آموزگار مدرسه استثنایی حافظ در اسفرورین با ۱۰ دانش‌آموز دختر و پسر کم‌توان ذهنی و چند معلولیتی بین سنین هفت‌تا ۱۸ سال در هشت پایه است که ۲۲ سال در آموزش‌وپرورش استثنایی فعالیت می‌کند.
رحمانی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: کار در مقطع ابتدایی آموزش استثنایی به‌ویژه گروه کم‌توان ذهنی و پایه اول و آمادگی بسیار دشوار است چراکه در این مقطع معمولاً خانواده‌ها نیز به دلیل تمایل نداشتن به تحصیل فرزندان خود در مدرسه استثنایی همراهی چندانی با مدرسه ندارند.
مدیر آموزگار مدرسه استثنایی حافظ اسفرورین تصریح کرد: در کنار این موارد، کار در مدارس استثنایی شهرستان‌هایی غیر از مرکز استان به دلیل کمبود امکانات و نیز توان مالی و فرهنگی خانواده‌ها دشواری بیشتری دارد و به‌عنوان نمونه مرکز استان از مرکز آموزش استثنایی شبانه‌روزی برخوردار است که در آن معلم می‌تواند آموزش‌ها را در ساعات دیگری از شبانه‌روز نیز ادامه دهد؛ حال‌آنکه در شهرستان‌ها به دلیل نبود چنین مراکزی، آموزش دانش آموزان با تعطیل شدن مدرسه تا روز بعد متوقف می‌شود.
رحمانی اضافه کرد: باوجوداینکه برای این دانش آموزان آموزش‌ها در خانه ادامه پیدا نمی‌کند، والدین از یادگیری فرزند خود گلایه می‌کنند؛ درحالی‌که در مدرسه وقت و انرژی زیادی برای آموزش آنان صرف می‌شود اما به دلیل یادگیری دیرهنگام و فراموشی زودهنگام همه‌چیز را خیلی زود فراموش می‌کنند.
وی تصریح کرد: کودکان استثنایی به‌ویژه سندرمی و ذهنی نباید از سن هفت‌سالگی با طرح سنجش وارد مدرسه شوند بلکه لازم است از سن سه تا چهارسالگی به‌محض تشخیص مشکل، وارد پیش‌دبستانی مخصوص استثنایی شوند زیرا ورود کودکی که هفت سال در خانه بوده به مدرسه بسیار دشوار است.
مدیر آموزگار مدرسه استثنایی حافظ اسفرورین عنوان کرد: آموزش خانواده‌های دانش آموزان استثنایی ضروری است؛ زیرا باید آموزش‌ها در محیط خانه ادامه پیدا کند و والدین هم بتوانند همراه فرزند خود با این شرایط پیش بروند.
رحمانی با تأکید بر لزوم ارائه امتیازهای تشویقی به معلمان پایه اول و آمادگی استثنایی اظهارداشت: برای معلمان آمادگی استثنایی دوره ضمن خدمت در نظر گرفته نمی‌شود؛ درحالی‌که این دوره‌ها در فرم ارزیابی سالانه معلمان و انتخاب معلمان نمونه بسیار مهم است.
نیروی انسانی، مرکز ویژه اتیسم، پیش‌دبستانی کم‌توان ذهنی؛ ۳ نیاز اصلی
مظفری مدیر مرکز استثنایی میثاق قزوین در گفتگو با مهر گفت: این مرکز با ۱۱۰ دانش‌آموز و ۱۸ کلاس درس بزرگ‌ترین مرکز آموزش استثنایی استان قزوین است که دانش آموزان کم‌توان ذهنی، طیف اتیسم و چند معلولیتی را در دوره اول مقطع ابتدایی آموزش می‌دهد.
وی افزود: این دانش آموزان علاوه بر خدمات آموزشی به خدمات توانبخشی نظیر گفتاردرمانی، کاردرمانی، مددکاری، بهداشت و مشاوره نیز نیاز دارند که کارشناسان هر یک از این حوزه‌ها خدمات مربوط به آن را به دانش آموزان ارائه می‌کنند.
مظفری ادامه داد: از چند سال پیش تاکنون دانش آموزان طیف اتیسم قزوین در همین مرکز با ساختمان مجزا سازماندهی‌شده‌اند که با توجه به افزایش تعداد دانش آموزان مبتلابه اتیسم در استان، وجود مرکز مستقل با خدمات جامع و تخصصی آن مانند آب‌درمانی، اتاق تاریک و اتاق موسیقی ضروری است.
وی بیان کرد: در برخی استانها با بهره‌گیری از توان خیرین، مراکز مستقل ویژه دانش آموزان اتیسم راه‌اندازی شده که در قزوین نیز این امر در حال پیگیری است.
مدیر مرکز استثنایی میثاق قزوین با اشاره به فعالیت مرکز مستقل پیش‌دبستانی و آمادگی ناشنوایان چهارتا ۶ سال در قزوین طی سالهای گذشته عنوان کرد: فعالیت این مرکز دستاوردهای خوبی داشته و راه‌اندازی چنین مرکزی برای دانش موزان گروه کم‌توان ذهنی نیز لازم است.
مظفری با اشاره به کمبود نیروی انسانی برای توانبخشی دانش آموزان استثنایی تصریح کرد: معلمان مدارس استثنایی باداشتن شغل بسیار سخت عاشقانه کار می‌کنند که باید حمایت‌های مادی و معنوی از آنان بیشتر شود تا انگیزه بیشتری برای ادامه فعالیت خود داشته باشند.
تحصیل ۱۱۰۰ دانش‌آموز در مدارس استثنایی قزوین/افزایش قابل‌توجه کودکان اتیسم
سید معرفت الله احمدی رئیس اداره آموزش‌وپرورش استثنایی استان قزوین در گفت وگو با خبرنگار مهر اظهارداشت: در حال حاضر یک هزار و ۱۰۰ دانش‌آموز استثنایی شامل گروه‌های کم‌توان ذهنی، ناشنوا و نیمه شنوا، نابینا و نیمه بینا، جسمی حرکتی، چند معلولیتی و نیز اختلالات ناقص رشدی (اتیسم) در ۲۲ مدرسه استثنایی استان تحصیل می‌کنند و ۴۰۰ نفر نیروی انسانی در آموزش‌وپرورش استثنایی استان به آنان خدمات می‌دهند.
وی با اشاره به خدمات‌دهی پنج مرکز اصلاح مشکلات ویژه یادگیری در استان قزوین به دانش آموزان عادی دارای اختلال یادگیری در ریاضی، خواندن و نوشتن، افزود: علاوه بر این، حدود ۸۰۰ دانش‌آموز دارای مشکلات شنوایی، بینایی، جسمی حرکتی و اختلالات یادگیری در مدارس عادی در کنار دانش آموزان عادی استان قزوین مشغول تحصیل هستند که معلم و دبیر رابط به آنان اختصاص می‌یابد.
احمدی بیان کرد: از این تعداد ۴۰۰ نفر ناشنوا و نابینا و ۴۰۰ نفر نیز دارای اختلالات یادگیری هستند و توانبخشی این دانش آموزان در حد مطلوب بوده است که با تشخیص کارشناسان مربوط، قابلیت آموزش در مدارس عادی با عنوان آموزش تلفیقی فراگیر را هم دارند.
وی بابیان اینکه آموزش‌وپرورش استان غیر از بخش اتیسم در قسمت‌های دیگر کمبود فضای فیزیکی ندارد، اضافه کرد: پیش‌ازاین کمبود فضای فیزیکی در تاکستان و بویین‌زهرا وجود داشت اما اکنون یک مرکز متوسطه حرفه‌ای در تاکستان و یک مرکز نیز در بویین‌زهرا در حال ساخت است که درصورت بهره‌برداری، نیاز منطقه را به‌طور کامل پوشش می‌دهد.
رئیس اداره آموزش‌وپرورش استثنایی استان قزوین بیان کرد: افزایش تعداد دانش آموزان اتیسم در استان به دلایل نامشخصی قابل‌توجه است؛ به‌گونه‌ای که پیش‌ازاین تنها ۲۳ دانش‌آموز اتیسم در قزوین وجود داشت اما شهریورماه امسال ۱۷ مورد جدید نیز شناسایی شد که این افزایش، لزوم راه‌اندازی مرکز تخصصی ویژه دانش آموزان اتیسم را ایجاب می‌کند و اکنون در حال پیگیری است.
احمدی خاطرنشان کرد: درزمینهٔ تجهیزات نیز یک‌سوم کلاس‌های مدارس استثنایی استان شامل ۶۰ کلاس درس به سیستم هوشمند مجهز شده است و از این نظر کمبود خاصی در مدارس استثنایی استان وجود ندارد؛ ضمن اینکه در سال جاری ۶ دستگاه تبلت خریداری شد و در اختیار دانش آموزان نابینا قرار گرفت.
وی عنوان کرد: البته برخی از تجهیزات مدارس استثنایی استان نیز ازکارافتاده هستند و مشکل فنی دارند که تابستان امسال تعمیر شدند و نمایندگانی به تهران اعزام می‌شوند تا تعمیرات این دستگاه‌ها را آموزش ببینند.
رئیس اداره آموزش‌وپرورش استثنایی استان قزوین بیان کرد: با توجه به اینکه به‌روزرسانی تجهیزات از ضروریات آموزش محسوب می‌شود، خیرین می‌توانند در این زمینه نیز آموزش‌وپرورش استثنایی را یاری کنند.
احمدی با اشاره به خیر ساز بودن ۱۲ مدرسه استثنایی در استان تصریح کرد: خیرین می‌توانند در تجهیز واحدهای آموزشی و توانبخشی، تهیه امکانات توانبخشی برای دانش آموزان استثنایی نظیر سمعک‌های دیجیتال برای ناشنوایان و نیز تبلت برای نابینایان و کم‌بینایان، آموزش‌وپرورش استثنایی را یاری کنند.
وی بابیان اینکه یکی از مهم‌ترین مشکلات خانواده‌های دانش آموزان استثنایی تأمین هزینه‌های ایاب و ذهاب و نیز دارو و درمان آنان است، ادامه داد: برای حل این مشکل سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی در سال جاری تصمیم به پرداخت بیش از ۸۰ درصد هزینه‌های سرویس ایاب و ذهاب و نیز هزینه‌های کامل دارو، درمان و جراحی این دانش آموزان شامل خدمات کاشت حلزون برای نوآموزان آسیب‌دیده شنوایی، پاراکلینیک، خدمات دارویی مستمر، جراحی، بستری، خدمات مداخله‌ای و توان پزشکی گرفت.
رئیس اداره آموزش‌وپرورش استثنایی استان قزوین خاطرنشان کرد: در این استان در گروه آسیب‌دیده شنوایی و بینایی با شناسایی و جذب زودهنگام و ارائه آموزش‌های لازم به والدین و نوآموزان امکان تحصیل آنان در مدارس عادی فراهم است؛ مگر اینکه علاوه بر معلولیت غالب، معلولیت جانبی نیز داشته باشند.
احمدی اضافه کرد: با دریافت آمار متولدان دارای مشکلات بینایی و شنوایی از سازمان بهزیستی در شهریورماه هرسال، در دو گروه یادشده جذب از بدو تولد در مدارس استثنایی صورت می‌گیرد و خدمات خاص آموزشی والدین، مشاوره آموزشی و توانبخشی به آنان ارائه می‌شود.
وی عنوان کرد: به‌منظور مهارت آموزش به دانش آموزان استثنایی، پس از فارغ‌التحصیلی از مقطع ابتدایی، رشته‌های خاص مهارتی ویژه آنان از پایه هفتم با ورود به کارگاه‌ها آغاز می‌شود که در رشته‌های خیاطی، راسته‌دوزی، گل و گیاه، کشت گیاهان جالیزی گلخانه‌ای، معرق و مشبک بندی و قالیبافی آموزش می‌بینند و تا پایان دوره متوسطه گواهینامه درجه ۳ سازمان فنی و حرفه‌ای را دریافت می‌کنند.
رئیس اداره آموزش‌وپرورش استثنایی استان قزوین بیان کرد: دانش آموزان ناشنوا نیز با ورود به پایه دهم هنرستان‌های عادی در رشته‌های تأسیسات، گرافیک، حسابداری و نظایر آن همگام با همسالان عادی خود تحصیل می‌کنند و امکان ورود آنان به مراکز آموزش عالی نیز فراهم است.
شور و شوق دانش آموزان معلول، دغدغه‌های خانواده‌ها و به‌ویژه زحمات معلمان و مدیران دلسوز آنان، چنان برجسته است که نادیده گرفتن آن ممکن نیست.
اما تمام این‌ها باید به یک نتیجه مطلوب منتهی شود و آن این است که آموزش‌ها به نحوی صورت گیرد که با حضور عزتمندانه معلولان در جامعه، آنان نه‌تنها بار و هزینه‌ای برای جامعه نداشته باشند؛ بلکه بتوانند آن را با توان و دانش خودیاری کنند و طعم خوش میوه‌های باغ باغچه‌بان را به جامعه بچشانند.
خبرنگار: میترا بهرامی
نظر شما