خبرگزاری مهر - گروه استانها: عصر یک روز پاییزی و هنگامی که در راسته‌ای از بازار تاربخ همدان قدم می‌زدم صدای گریه کودکی طنین‌انداز شد، به سمت صدا برگشتم و کودکی که بر روی پله‌ها زمین‌خورده بود و دستان مادرش را می‌طلبید نظرم را به خود جلب کرد؛ جای پایش را نگاه کردم، پله‌ها فرسوده و قسمتی از آن‌ها در اثر گذر زمان از بین رفته بود و خدا می‌داند روزانه چند نفر بر روی این پله‌ها قدم بر می‌گذارند.
جمعیت انبوهی در حال حرکت بود هر کس به سمت مسیری می‌رفت، چیزی نگاهم را سمت خود کشاند و برایم جالب بود که مغازه ترشیجات در کنار عطر فروشی قرارگرفته و تضاد رایحه‌ای عجیب به مشامم می‌رسید.
ناخودآگاه نگاهم به بالای سرم هدایت شد و الوارهای روی سقف توجهم را خود جلب کرد، الوارهایی که برخی از آن‌ها ترک‌خورده بودند به‌گونه‌ای که انگار هرلحظه امکان ریزش آن وجود دارد یا شاید منتظر اتفاقی برای ریزش بودند.
سقف چوبی و ناامن راسته قصابی ها در بازار همدان
کمی آن‌طرف‌تر مردی فریاد می‌زد خانم آن سمت نرو. از جانت سیرشده‌ای؟ مگر نمی‌بینی سقفش در حال ریزش است؟ حتی صاحبش مغازه را ترک کرده و بعد زیر لب گفت شاید فرار را برقرار ترجیح داده.
همه این‌ها مرا به حیرت وا‌داشت و سؤالی مدام در ذهنم زنگ می‌زد که آیا اینجا بازار تاریخی همدان است؟ چگونه سلامت جان مردم در اینجا تأمین می‌شود؟ پله‌های فرسوده، سقف‌های در حال ریزش، کنتورهای برقی که سیم‌های رنگارنگش به آدم چشمک می‌کنند و ....
این بازار روزهای برفی و بارانی زیادی را پشت سر گذاشته و شاهد چه رورها و شبها که نبوده است، برخی از این حجره‌ها خاطراتی از دوران صفویه با خود دارند، اما اکنون به‌گونه‌ای است که انگار خسته‌اند و شاید نیاز به استراحت دارند یا جامه جدیدی که خود را زیباتر جلوه دهد.
بازار همدان یک بافت کاملاً تاریخی و فرسوده است و نیاز به مرمت دارد و شاید درصد ایمنی بازار را بتوان ۱۰ درصد تخمین زد که آن‌هم برای وجود سقفی بر بالای سر کسبه است که از باران و برف آن‌ها را در امان نگه می‌دارد.
از یک کنتور برق برای برق‌رسانی به حداقل ۴۰ مغازه یا بیشتر استفاده‌شده است
به‌وضوح دیده می‌شود که از یک کنتور برق برای برق‌رسانی به حداقل ۴۰ مغازه یا بیشتر استفاده‌شده و این مسئله به طرز شدیدی استانداردها را زیر سؤال می‌برد زیرا کوچک‌ترین جرقه‌ای می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری بر جای بگذارد.
سیم کشی غیر اصولی از کنتور برق در بازار همدان
همین مشاهده‌ها سبب شد راهی دفتر مسئولان تأمین ایمنی بازار همدان شوم که در قدم اول به سراغ مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری همدان رفتم.
مسعود دهبانی صابر در این زمینه در گفتگو با مهر با اشاره به آتش‌سوزی مهیبی که چند سال پیش در بازار همدان رخ داد، گفت: پس‌ازآن اتفاق و برای اجرای ایمنی بازار با اساتید دانشگاه‌ها و مشاوران یک طرح ایمنی برای بازار تهیه شد.
وی بابیان اینکه اجرای بخشی از این طرح بر عهده شهرداری و بخشی بر عهده سازمان آتش‌نشانی بود و هر دو ارگان وظایف خود را انجام داده‌اند، گفت: از وظایف سازمان آتش‌نشانی برای مثال می‌توان به‌قرار دادن شیرهای آتش‌نشانی در قسمت‌هایی که شبکه‌های آب‌رسانی وجود دارد به فواصل ۱۰۰ متری در بازار و نصب تابلوهای خروج از بازار برای مواقع اضطراری اشاره کرد.
دهبانی صابر در ادامه عنوان کرد: تاکنون چندین بار درزمینهٔ آموزش اصناف اعلام آمادگی کرده‌ایم و در حال حاضر هر هفته به تعدادی از اصناف رعایت موارد ایمنی را آموزش می‌دهیم.
امسال از سمت اصناف کوتاهی صورت گرفته و اقدام نکردن آن‌ها برای دریافت تأییدیه ایمنی از سازمان آتش‌نشانی مشکل‌ساز شده است
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری همدان بابیان اینکه رعایت اصول ایمنی در بازار مسئله حائز اهمیتی است، افزود: امسال از سمت اصناف کوتاهی صورت گرفته و اقدام نکردن آن‌ها برای دریافت تأییدیه ایمنی از سازمان آتش‌نشانی مشکل‌ساز شده است و به‌بیان‌دیگر اصناف تمایلی به تائید شدن از سمت این سازمان ندارند.
وی با اشاره به سهل‌انگاری اصناف در زمینهٔ توجه به ایمنی بیان کرد: گاهی این سهل‌انگاری‌ها فاجعه‌های بزرگی به دنبال دارند که خود تهدیدی برای سرمایه‌ها می‌شود و گاهی فقط به خسارات مالی ختم نمی‌شود و ممکن است خسارات جانی نیز در برداشته باشد.
آتش سوزی بازار همدان
دهبانی صابر بابیان اینکه شاید وجود تضادهای شغلی برای بسیاری از مردم موضوع پیش‌پاافتاده‌ای باشد، گفت: یکی از مسائل مهم از بین بردن تضادهای شغلی در کنار یکدیگر است به‌طوری‌که گاهی اوقات می‌توان یک مغازه لباس‌فروشی را در کنار یک مغازه آهنگری دید و یا انبار اجناس اشتغال‌زا در کنار اجناس دیگر که هرکدام از این‌ها خود به‌تنهایی می‌تواند خطرهایی به دنبال داشته باشد.
اعتبارات عمرانی که به سازمان میراث فرهنگی تعلق می‌گیرد مبلغ ناچیزی است
معاون سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان نیز در خصوص وضعیت بازار همدان با اشاره به اینکه مرمت بازار همدان در دستور کار است، بیان کرد: برای مرمت بازار نیاز به اعتبار و بودجه مالی است و اعتبارات عمرانی که به سازمان میراث فرهنگی تعلق می‌گیرد مبلغ ناچیزی است.
بهرام توتونچی بابیان اینکه مرمت بازار باید به‌صورت مشارکتی صورت گیرد، عنوان کرد: طرح مشارکتی به‌گونه‌ای است که ۵۰ درصد مبلغ را سازمان میراث فرهنگی به‌صورت بلاعوض پرداخت می‌کند و ۵۰ درصد دیگر باید از سمت اصناف تأمین شود.
معاون سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان بابیان اینکه رویکرد امسال بر اساس اقتصاد مقاومتی است، گفت: تأمین اعتبار از سمت دولت بر اساس اولویت‌ها صورت می‌گیرد.
کارها باید آهسته اما دائم باشد
توتونچی بابیان اینکه باید حین کار به شعار «آهسته اما پیوسته» توجه شود، عنوان کرد: محدودیت اعتبارات باعث پیشرفت نکردن در زمینهٔ مرمت نمی‌شود بلکه معتقد هستیم کارها باید آهسته اما دائم باشد.
معاون سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان بابیان اینکه بازار همدان یک بافت تاریخی است، گفت: بازار همدان از سرمایه‌های ملی و یک بافت کاملاً تاریخی است و حتی می‌توان برخی مغازه‌ها را با قدمت ۴۰۰ سال در آن مشاهده کرد.
ایمن کردن سقف بازار همدان توسط کسبه
توتونچی در ادامه افزود: برخی مغازه‌ها از زمان صفویه به ما رسیده‌اند که باید به‌شدت از آن‌ها نگهداری کنیم و چه درزمینهٔ مرمت و چه در زمینهٔ ایمنی بازار اقدامات لازم انجام شود.
وی با اشاره به بحث ایمنی بازار عنوان کرد: ایمنی بازار مسئله گسترده‌ای است اما قسمت عمده‌ای که به چشم می‌خورد وجود کنتورهای برقی است که تقریباً به ۴۰ یا ۵۰ مغازه برق‌رسانی می‌کنند که با استانداردها هم‌خوانی ندارد.
مسئله کنتورها پیش‌پاافتاده نیست و اداره برق باید حداقل برای هر حجره کنتور برقی جدا در نظر بگیرد
معاون سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان گفت: مسئله کنتورها پیش‌پاافتاده نیست زیرا هرلحظه ممکن است فاجعه‌بار باشد و اداره برق موظف است به این مسئله رسیدگی کند و حداقل برای هر حجره کنتور برقی جدا در نظر بگیرد.
توتونچی بابیان اینکه امروزه بر روی هر جواز داشتن کپسول‌های آتش‌نشانی امری اجباری است افزود: هنگامی‌که اسم کپسول‌های آتش‌نشانی به میان می‌آید بحث دیگری به دنبال آن مطرح می‌شود که آموزش است.
وی در ادامه گفت: هر شخص باید روش استفاده از کپسول آتش‌نشانی را بداند که این امر به مسئله آموزش مربوط می‌شود و سازمان آتش‌نشانی باید آموزش اصناف را به‌طورجدی تری دنبال کند.
بیشتر کسبه نگران آتش‌سوزی مجددند چراکه کنتورهای برق بیش‌ازحد توانشان کار می‌کنند
یکی از کسبه بازار همدان با اشاره به وضعیت ایمنی بازار گفت: در زمینهٔ برق، کابل‌ها به‌شدت دارای مشکل هستند و بیشتر کسبه نگران آتش‌سوزی مجددند چرا که کنتورهای برق بیش‌ازحد توانشان کار می‌کنند.
حمید گیو با اشاره به آموزش‌های آتش‌نشانی برای اصناف گفت: این آموزش فراگیر نبوده و اطلاع‌رسانی خوبی در این زمینه صورت نگرفته زیرا نیمی از اصناف نسبت به این موضوع آگاهی ندارند.
سیم کشی غیر اصولی برق در مرکز تجاری
گیو بابیان اینکه سقف به‌شدت فرسوده شده و در برخی از قسمت‌ها امکان ریزش وجود دارد، عنوان کرد: در اغلب اوقات اصناف برای بازسازی و مرمت مغازه‌های خود داوطلب می‌شوند اما سازمان میراث فرهنگی اجازه بازسازی به اصناف نمی‌دهد.
آیا ما باید دست روی دست بگذاریم تا سقف مغازه‌ها که پناه ما است آفت جان و مال ما شود؟
وی بابیان اینکه بازسازی باید از سمت سازمان میراث فرهنگی صورت بگیرد، گفت: سازمان میراث فرهنگی برخی قسمت‌ها را مرمت می‌کند اما بعضی دیگر را نه و به خود کسبه اجازه کار نمی‌ددهد، آیا ما باید دست روی دست بگذاریم تا سقف مغازه‌ها که پناه ما است آفت جان و مال ما شود؟
گیو در ادامه گفت: بازار ازنظر بصری در وضعیت خوبی نیست درحالی‌که اینجا یک مکان تاریخی است و مکان تاریخی باید جاذب توریست باشد نه فراری دهنده آن، هم‌اکنون بسیاری از توریست‌ها در اولین نگاه بازار را ترک می‌کنند زیرا بازار از جلوه بصری خوبی برخوردار نیست.
بازار تاریخی همدان نه‌تنها ازنظر ایمنی بلکه ازنظرظاهری هم دارای وضعیت نابسامانی است
با این تفاسیر آنچه مسلم است اینکه بازار تاریخی همدان نه‌تنها ازنظر ایمنی بلکه ازنظر بصری هم دارای وضعیت نابسامانی است و موضوعی که قابل‌توجه است اینکه هر ارگان مسئولیت را از دوش خود برمی‌دارد و دیگری را مقصر می‌داند.
به‌درستی کدام‌یک مقصر است؟ آیا بازار همدان فقط از نظر مرمت مشکل دارد؟ آیا اصناف وظایف خود را به‌خوبی انجام می‌دهند؟ آیا اداره برق از استانداردها پیروی نمی‌کند؟ آیا سازمان آتش‌نشانی در زمینهٔ آموزش کوتاهی کرده است؟ این‌ها و هزاران سؤال دیگر ذهن را به تأمل وا می‌دارد.
برای این سؤال‌ها فقط یک جواب وجود دارد و آن اینکه تمامی ارگان ها موظف هستند دست‌به‌دست یکدیگر دهند و جای مقصر دانستن دیگری، هرکدام وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهند تا ایمنی بازار را تأمین کنند چراکه روزانه جان صدها نفر که به بازار همدان مراجعه می‌کنند درخطر است و یادمان نرود که همیشه می‌گویند پیشگیری بهتر از درمان است.
خبرنگار: مریم اسدی
نظر شما