به گزارش گروه موسيقي "مهر"، مارش هاي نظامي و آهنگ هاي ميهني در ايران از نخستين آثاري هستند كه به شيوه هاي علمي و نت نويسي شده اجرا شده و مسير موسيقي آكادميك و علمي را براي نسل هاي بعد همواركرده است.در واقع نسل اول مدرسان موسيقي- به شيوه غربي - كساني بودندكه با تشكيل دسته هاي بزرگ موسيقي نظامي ونوازند گي ، كار خود را شروع كرده بودند.اين علاقه مندي به موسيقي حماسي با شكل گرفتن تدريجي موسيقي غير شفاهي در ايراني پرورش يافت و همزمان با انقلاب اسلامي و بعد ازآن جنگ تحميلي به اوج خود رسيدكه الحق نقش ماندگاري از خود به جاي گذاشت.
بي شك در اين ميان كانون موسيقي چاووش و حضور نخبگاني چون هوشنگ ابتهاج،محمد رضا لطفي ،محمد رضا شجريان،پروير مشكاتيان ،حسين عليزاده ،كامكارها و ساير افراد گروه شيدا و گروه عارف به موسيقي ايراني و سرود هاي انقلابي معنايي ديگر بخشيد.
موسيقي حماسي و انقلابي پدر موسيقي ايران است
علي اكبر كردبچه آهنگسازو نوازنده آثار موسيقي حماسي در اين خصوص گفت : موسيقي حماسي پدر موسيقي ايران است . تكنيك موسيقي و نت خواني از اين طريق رواج پيدا كرد و اولين فارغ التحصيلان اين مدرسه اركسترهاي سمفونيك تشكيل دادند.
كردبچه خاطر نشان كرد : موسيقي انقلابي كشور ما موسيقي است كه در دفاع از مرز و بوم ايران ساخته مي شود و ما بايد آن را به حوزه هاي ديگر زندگي مان هم بسط بدهيم.اما توجه به اين نكته بسيار مهم است كه از موسيقي به روز شده استفاده كرد، نه اينكه ما خودمان و اين موسيقي را در گذشته ودر حال و هواي همانروزهاي جنگ و يا در روزهاي اول انقلاب نگاه داريم.
اين آهنگسازمعتقد است:چه خوب بود كه در جشنواره موسيقي فجر هم كه به مناسبت جشن هاي انقلاب برگزار مي شود، به اين موسيقي بهايي داده مي شد و جايگاه خاصي براي اجراي برنامه هاي در نظر گرفته مي شد.متاسفانه در حال حاضر موسيقي حماسي و انقلابي هيچ بازاري ندارد و موسيقي دانان اين شاخه پس از گذشته دوران هاي مختلف، نتوانستند حركتي داشته باشند كه موفق و مداوم باشد.
موسيقي انقلابي ايران صداي ماندگار نسل گذشته است
بيگلري پور كه اولين سرود ملي جمهوري اسلامي را ساخته است، در مورد ويژگي هاي موسيقي هاي حماسي اظهار داشت: اين موسيقي علاوه بر اينكه يادآور روزهاي انقلاب است، موسيقي است خلاق، با ملودي هايي كه به ياد مي مانند، اما ما بايد اين موسيقي هاي را به روز كنيم و موسيقي هاي با موضوعات روز در فضاي آهنگ هاي انقلابي به وجود بياوريم.مثلا كار كردن روي موسيقي براي "انرژي هسته اي" به نوعي مي تواند موسيقي انقلابي كشور ما محسوب شود .
وي ادامه داد : متاسفانه ما تنها در ايام دهه فجر به فكر موسيقي در انقلاب و تاثير آن و بازسازي آن فضاها مي افتيم و در طول سال ديگر آن را فراموش مي كنيم. آهنگسازان ما در عرض يك ماه پيش از دهه فجر شروع مي كنند به كار كردن روي موسيقي انقلابي و بعد تا سال ديگر آن را رها مي كنند.
بيگلري پوركه كارهاي زيادي را براي صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران در حوزه آهنگ هاي انقلابي اجرا كرده است، ادامه داد: بايد در كنار صدا و سيما،دفتر موسيقي هم در اين زمينه فعاليت داشته باشد چون اين نهاد در موسيقي ايران نقش اول را بازي مي كند. خوشبختانه الان تعداد خواننده هاي خوش صدا كم نيستند كه بايد از انها براي خلق آثاي ماندگار استفاده كرد.
با استفاده از تم هاي موسيقي ايراني مي توان موسيقي انقلابي ساخت
محمدگلريز- خواننده، كه آثار زيادي در اين حوزه ارايه داده است گفت: در آن روزهاي پرشور، موسيقي اي را مي خواستيم كه فراگير باشد. موسيقي كه پيام ويژه اي داشته باشد و با محورهاي انقلاب موازي باشد. پيامي انقلابي، حماسي كه در ابعاد مختلف مباحث مورد نياز آن روزها را تامين كند. حالا هم بايد از اين موسيقي همچنان حمايت شود و نهادهاي مسئول در حوزه موسيقي كشور مثل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ، صدا وسيما ، شهرداري و ... به اين بخش از موسيقي پيوسته فكر كنند و راه هايي را براي به روز شدن آن بيانديشند. متاسفانه فعاليت ما در اين زمينه بسيار مقطعي شده است و با آمدن دهه فجر سرودهاي زيادي مي سازيم كه عمرشان به اندازه همان مدت كوتاه يك ماهه است .
وي با اشاره به اينكه در حال حاضر بيشتر سرودها رنگ و بوي موسيقي لس آنجلسي گرفته اند، خاطر نشان كرد : ما به خوبي مي توانيم با استفاده تم هاي موسيقي ايراني به ساخت آثار انقلابي بپردازيم.
موسيقي دانان درحوزه سرود و آهنگ هاي انقلابي سرگردان هستند
هوشنگ جاويد" پژوهشگر در گفت و گو با خبرنگار موسيقي "مهر"گفت: متاسفانه از آنجا كه تكليف موسيقي در مملكت ما نامشخص است، زير شاخه هاي آن هم به تبعيت از اين اوضاع در بلاتكليفي به سر مي برند. موسيقي دانان در حوزه هاي مختلف از جمله سرود و آهنگ هاي انقلابي سرگردان هستند. كم توجهي دستگاه هاي مختلف فرهنگي يكي از مهم ترين دلايل اين نابساماني است، به خصوص اينكه نهادهايي كه مسئوليت اجرايي موسيقي را داشته اند باز به موسيقي بي توجه بودند. بايد اين نهادها، حداقل بر اساس قواعد و تعاريف خودشان جاي خاصي را به موسيقي انقلابي اختصاص دهند، به خصوص نهادي همچون ارشاد بايد به موسيقي و سرودهاي انقلابي بيش ار اينها بها بدهد.
اين پژوهشگر خاطر نشان كرد: ما با كمبود سرودها و قطعات موسيقي ملي و مذهبي و حتي مناسبتي مواجه هستيم و هيچ نهادي هم به شكل جدي به اين موضوع نمي پردازد.صدا و سيما هم كه تا حدي بيشر از ديگر ارگان ها به موضوعات مناسبتي توجه ندارد، باز در اين خصوص نگاهي جدي ندارد.
جاويد در مورد لزوم ساخت آهنگ هاي انقلابي در اين روزهااظهار داشت: سرود در هر برهه اي در جامعه لازم است. ما بايد هر سال تعدادي سرود جديد تهيه كنيم. مثلا ما در حال حاضر همايش و پژوهش " فن آوري هاي علمي كشور"را در پيش داريم كه با توجه به حضور اينهمه آهنگساز خوب و قوي در ايران بايد سمفوني ها ساخته شود. ما بايد از مولفين مان حمايت كنيم.
لزوم وجود آهنگ هاي انقلابي امروزه هم احساس مي شود
حاتم عسگري - رديف دان موسيقي سنتي گفت : ريتم هاي تند كه حال و هواي حماسي و رزمي دارند در كنار اشعار جهت دار كه هدف يك انقلاب در آن متجلي است، از مهم ترين ويژگي هاي آهنگ ها و سرودهاي انقلابي است.
وي افزود : عارف قزويني با سرودن شعر" از خون جوانان وطن لاله دميده" روح انقلاب را در كلمات دميد. حالا روي اين شعر هر موسيقي قرار بگيرد، موسيقي انقلابي خواهد شد. من قبول ندارم اين عقيده را كه برخي مي گويند موسيقي انقلابي بايد در فلان گوشه و فلان دستگاه باشد، بلكه اين آهنگساز است كه مي تواند به هر دستگاهي شور ببخشد.بايد به ريتم تند و شعر هدفمند توجه ويژه داشت.
موسيقي اوايل انقلاب همچنان در اوج هستند
امير بكان- آهنگساز با اشاره به اين موضوع كه نمي توان براي موسيقي انقلابي تعريف مشخصي ارائه داد گفت: ما بايد براي حماسه هاي انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي ده ها قطعه موسيقي و اپرا بسازيم.
وي ادامه داد: ما همچنان از موسيقي اوايل انقلاب براي برنامه هايمان استفاده مي كنيم و هنوز كارهايي را با آن قوت توليد نكرده ايم كه مردم هم بتوانند با آن ارتباط برقرار كنند. ما بايد در اين دوران با گذشت 28 سال از انقلاب بتوانيم آثار فاخر و علمي را در زمينه موسيقي انقلاب توليد كنيم. با توجه به اينهمه اسطوره و الگو كه هر كدام داستاني مجزا دارند، ما بايد حداقل هر دو سال يكبار اثري را در حوزه موسيقي براي انقلاب به وجود مي آورديم. خلا موسيقي هاي انقلابي به جشم مي خورد.
مخاطبان موسيقي هاي انقلابي نبايد فقط شنوندگان داخلي باشند
شهرياركهن زاد - آهنگساز گفت : ما بيش از پيش به موسيقي حماسي و انقلابي نيازمنديم . موسيقي انقلابي موسيقي اي است هدفمند كه مي تواند از هرز رفتن قوه ها بكاهد و آنها را به فعليت برساند .
اين آهنگساز در مورد وجهه بين المللي موسيقي انقلاب ايران خاطر نشان كرد: ما بايد بدانيم كه در موسيقي انقلاب تنها با شنونده ايراني مواجه نيستيم و بايد بتوانيم پياممان را به شكلي دنيا پسند به گوش جهانيان هم برسانيم. مثلا "كيتارو" آهنگساز ، قطعه اي ساخته است با عنوان "افسانه تكوين ژاپن" كه در آن قطعه با اينكه شما ژاپني نيستيد اما به راحتي مي توانيد با آن ارتباط برقرار كنيد، چرا كه به شكلي علمي با ابن حماسه برخورد كرده است و به زبان بين المللي موسيقي آن را تصنيف كرده كه براي هر مخاطبي در هر گوشه دنيا مي تواند تاريخ ژاپن را جذاب بمنايد، اين اثرنوعي موسيقي انقلابي است.
بايد نگاهي جامع تر به موسيقي انقلاب داشته باشيم
علي اكبرمرادي – نوازنده تنبور - در مورد لزوم وجود موسيقي هاي انقلابي و حماسي اعتقاد دارد : اگر ادعا داريم كه موسيقي ايران قابليت ها و حرف هاي زيادي براي گفتن دارد، بايد به اين نكته هم توجه كنيم كه همه انواع موسيقي را بايد داشته باشيم، موسيقي انقلابي، حماسي، عرفاني، تغزلي، عاشقانه و ... بايديراي مناسبت هاي مختلف آهنگ هاي جديد توليد و پخش شود، نه اينكه در تمام مناسبت ها موسيقي يكي باشد و تنها شعر آن تفاوت كند. موسيقي حماسي و انقلابي در كشور ما بسيار مورد نياز است و بايد در جايگاه خودش به آن پرداخته شود.
وي ادامه داد : اگر نگاهي به سير تكامل موسيقي پس از انقلاب داشته باشيم و اين موسيقي را پس از انقلاب اسلامي و در طول بيست و هشت سال گذشته دنبال كنيم، متوجه خواهيم شد كه اين موسيقي با تمام مشكلاتي كه وجود داشته، به سختي توانسته است حتي به موقعيت قبلي اش دست پيدا كند.
" لطفي"با زمانه خود گام برداشت
اما در ميان اين نظر ها رضا موسوي زاده – آهنگساز و نوازنده تار با جزيي تر نگا ه كردن به اين مساله و آوردن مصداق، گفت : محمدرضا لطفي موسيقي انقلابي را در ايران زنده كرد و با زمانه خود گام برداشت.
موسوي زاده در مورد سير تحول سرودها و آهنگ هاي انقلابي اظهار داشت : قبل از انقلاب و در واقع در آستانه انقلاب اسلامي ايران، حركت هايي در موسيقي انقلاب شد اما محمدرضا لطفي پس از انقلاب سردمدار اين موسيقي بودند. ايشان با ساختن تصانيفي روي اشعار " جواد آزرم" و " سايه" به شكلي آگاهانه براي انقلاب و فضاي آن روزها موسيقي ساختند و از آنجا كه با موسيقي سنتي و درونمايه هاي آن به خوبي آشنايي داشتند، توانستند آثار ماندگاري را در اين رشته خلق كنند. قطعاتي همچون "سپيده" با صداي استاد شجريان و "آن زمان كه بنهادم سر به پاي آزادي" و ... از ساخته هاي ايشان توانست فصل نويي را در موسيقي انقلاب باب كند.
سرپرست گروه موسيقي فاخته در مورد لزوم وجود آهنگ ها و سرودهاي انقلابي گفت : موسيقي نبض زمانه است و هنرمندي كه در موسيقي فعاليت مي كند بايد با زمانه و موضوعات زمانه خود پيش برود، اگر شما موسيقيداني را كه سي سال است فعاليت مي كند، نشناسيد، نشاندهنده آن است كه آن موسيقيدان نتوانسته است بر اساس نيازهاي زمانه خود پيش برود و افكار عمومي را تحت الشعاع قرار دهد.
هر سرود هيجان انگيزي انقلابي نيست
سيد جواد هاشمي- نواساز- گفت : اين روزها ديگر حس و حال آهنگسازان مثل گذشته نيست و ديگر سرودي هم در آن حال و هوا نمي شنويم. سرودهاي انقلابي اغلب با بي ميلي وبه صورت سفارشي ساخته مي شود.
اين بازيگر و كارگردان با اشاره به سير آهنگ ها و سرودهاي انقلابي افزود: اين روزها ديگر حس و حال مثل گذشته نيست و طبيعي است كه ديگر سرودي هم در آن حال و هوا نداشته باشيم. امروز يا از سر تكليف يا به شكل سفارشي قطعات انقلابي ساخته مي شوند. اين قطعات هم نمي توانند با مردم ارتباط لازم را برقرار كنند و جاي خالي آهنگ هاي انقلابي به شدت حس مي شود. متاسفانه ما براي نسل جديدمان خوراكي حاضر نداريم و دائم گله منديم كه چرا بيگانگان به آنها خوراك فرهنگي مطبوع خودشان را مي دهند. ما از ارائه كوچكترين آگاهي هاي فرهنگي به نسل نوي جامعه مان دريغ كرده ايم.
نگاه آخر
اگرچه اين نوع موسيقي به شرايط سياسي و اجتماعي يك مملكت پيوند خورده است ونمي تواند به صورت سفارشي وتحميلي ساخته شود اما براي تداوم ساخت و بهره وري از اينگونه آثار حمايت و برنامه ريزي سازمان ها و نهاد هايي چون صدا و سيما ،وزارت ارشاد و ستاد كل نيروهاي مسلح براي بستر سازي و انگيزه بخشيدن به هنرمندان وموسيقيدانان ، بسيار حياتي و ضروري است.
نظر شما