خبرگزاری مهر - گروه استانها: شهر دزفول با وجود زنجیره‌ای زیبا و قدیمی از سازه‌های تاریخی و شکوه‌مند همچون گذر‌ها، حمام‌ها، کاروانسرا‌ها، مساجد و خانه‌های ارزشمند در ردیف قدیمی‌ترین شهرهای کشور قرار گرفته است؛این را همه اهل جنوب می‌دانند و عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول هم بر آن تاکید می‌کند. او از شهری می‌گوید که با داشتن بافتی تاریخی و منحصر به فرد در جنوب غربی ایران و ۱۴۱ کیلومتری مرکز استان خوزستان قرار دارد.
«نجمه مورث نوری» در گفتگو با خبرنگار مهر ابتدا ترجیح می‌دهد بر این نکته تاکید کند که : آثار تاریخی، غنی‌ترین عناصر فرهنگ مادی هر سرزمین و نشانه تمدن نیاکان آن جامعه و شناسنامه‌ای برای بیان موجودیت یک تاریخ است. در جای جای سرزمین پهناور ایران و به خصوص در جنوب کشور و شهرستان دزفول، آثار و نشانه‌هایی از تاریخ کهن و دیرینه کشورمان وجود دارد. هر یک از این آثار، گوشه‌هایی از تمدن و تاریخ پرافتخارمان را بازگو می‌کنند.
عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول با بیان اینکه آثار تاریخی دزفول با وجود بافتی آجری که «خوون چینی» نامیده شده و خاص دزفول است، همچون نگینی ارزشمند در دل خاک ایران می‌درخشند، حالا دیگر سر اصل مطلب می‌رود و انگشت بر یکی از این آثار تاریخی می‌گذارد و می‌گوید: خانه تاریخی «محسنی» یکی از عالیترین و زیبا‌ترین خانه‌های سنتی دزفول است. این بنا از مجموعه خانه‌های با ارزش دوره قاجار است. مالکیت بنا خصوصی و در اختیار فردی به نام محسنی بوده و کاربرد آن از گذشته تا به حال به صورت مسکونی است. بنایی که هم اکنون به مخروبه تبدیل شده است.
با ارزش‌ترین سازه معماری در جنوب کشور
عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول اطلاعات این بنا را تکمیل‌تر می‌کند و ادامه می‌دهد: خانه تاریخی محسنی که در سال ۱۳۸۸ با شماره ۲۸۲۰۳ در ردیف آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، یکی از با ارزش‌ترین سازه‌های معماری در جنوب کشور به شمار می‌رود که با مساحت ۵۸۸ متر مربع در مرکز شهر دزفول و محله شاه رکن الدین واقع شده است.
مورث نوری همچنین با بیان اینکه محله شاه رکن الدین محله نمونه گردشگری و تاریخی دزفول است، اظهار می‌کند: خانه محسنی به دلیل موقعیت مناسب مکانی و قرار گرفتن در بین مجموعه‌ای ارزشمند همچون بقعه، مدرسه و مسجدشاه رکن الدین و خانه‌های تاریخی مانند مهدوی، نفیسی و مجاهد، ارزش حفظ و نگهداری و بهره برداری از آن چندین برابر شده است.
مورث نوری حالا به اصل ماجرا می‌رسد و می‌گوید: با وجود اهمیت زیادی که حفظ این بنا دارد، سالهاست که به حال خود رها شده و زندگی در آن جریان ندارد.
وی با بیان اینکه از تاریخچه تعمیرات بنا اطلاعات درستی در دست نیست و تنها اقدام مرمتی صورت گرفته در آن، بهسازی دیواره بیرونی و در چوبی اثر در ایام اخیر از سوی سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول است، می‌گوید: با این همه طبق گفته افراد محلی، شوادان(زیر زمین) این خانه به علت ریزش توسط مالک پرشده است.
عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول با اشاره به اینکه خانه تاریخی محسنی دارای سازه‌ای نسبتا پایدار است، می‌افزاید: با وجود برخورداری از این همه ویژگی، به علت کم توجهی، آسیب‌های مختلفی به خانه تاریخی محسنی وارد شده که نیازمند توجه ویژه هستند، ضمن اینکه متروکه بودن بنا سبب شده که این تخریب و فرسودگی روز به روز بیشتر و بخش‌هایی از هشتی ورودی خانه نیز تخریب شده است.
در ادامه وی به دیگر ویژگی‌های خاص این اثر اشاره می‌کند و می‌افزاید: سر در خانه محسنی بسیار زیبا و با در چوبی قدیمی بوده که بر روی سر در آن کتیبه‌ای آجری با عبارت «یا علی» مشاهده می‌شود. جداره‌های بیرونی و درونی بنا از تقسیمات و تزئینات زیبایی برخوردار هستند و در نماسازی بنای مذکور از طاق‌های پنج، هفت و هلالی شکل استفاده شده است.
عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول اضافه می‌کند: این سازه تاریخی با یک هشتی مرسوم در بناهای دزفول به حیات مرکزی می‌رسد و در مقابل، دو اتاق در فضایی با سطح بلند‌تر از حیاط قرار دارد که در کنار هشتی، دو اتاق که به یکدیگر مرتبط هستند نیز واقع است، ضمن اینکه شبستانی نسبتا کوچک در زیر اتاق‌های جبهه غربی این خانه نیز قرار دارد.
لزوم توجه میراث فرهنگی استان
مورث نوری عنوان می‌کند: خانه محسنی با وجود اینکه می‌تواند به عنوان مرکزی فرهنگی رونق بخش شهر دزفول باشد، این روز‌ها به دست فراموشی سپرده شده و حال و روز خوبی ندارد، ضمن اینکه از دیگر آسیب‌های وارده به این بنا می‌توان به تخریب دالان ورودی، ریزش سقف‌های اتاق‌های طبقه همکف و آثار رطوبت صعودی در دیوار‌ها اشاره کرد که اگر برای آن چاره‌ای اندیشیده نشود شاهد از بین رفتن تدریجی یکی از آثار ارزشمند ثبت ملی ایران خواهیم بود.
وی یادآور می‌شود: با توجه به اینکه خانه تاریخی محسنی در زمره خانه‌های به ثبت رسیده در کشور محسوب می‌شود و موقعیت مکانی، بافت خاص بنا و با توجه به قرارگیری آن در مجاورت با یک بنای مخروبه و وجود خطرات احتمالی برای این خانه، لازم است که سازمان میراث فرهنگی خوزستان برای ماندگاری این خانه شکوه‌مند تاریخی و این بافت ارزشمند با اختصاص بودجه و کمی توجه، روند مرمت این بنا را آغاز کند تا پس از مرمت بنای مذکور و تبدیل آن به سفره خانه سنتی، بتوان از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی و گردشگری آن سود برد.
این عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول همچنین با بیان اینکه محله تاریخی شاه رکن الدین دزفول یکی از پتانسیل‌های ارزشمند گردشگری استان خوزستان است، در انتها می‌گوید: در صورت توجه ویژه و تغییر کاربری بناهای تاریخی، این محله می‌تواند به عنوان اولین محله گردشگری تاریخی در جنوب کشور مطرح شود و نقش مهمی در رونق صنعت گردشگری داشته باشد.
نظر شما