به گزارش خبرنگار مهر، در روز دوم به صحنه رفتن آثار منتخب سی و چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر که از عصر شنبه با اجرای نمایشی از مرتضی تقی زاده از شهرستان شهریار استان تهران آغاز شد روایتی تکان دهنده از جنایتی سرخوشانه به روی صحنه تماشاخانه استاد هودی رفت که هر بیننده ای را به تامل وا می داشت.
چکیده داستانی بر محور دو طرفدار تیم های فوتبال پایتخت که هریک دست به خشونتی می زنند تا مانند آبی ها و قرمزها خود را مطرح سازند.
«روز دربی، شب که شد»؛ پدیده روز دوم
وقتی نخستین بار در بیستمین جشنواره تئاتر استان تهران «روز دربی، شب که شد» داوران را متقاعد ساخت آنرا در بیش از ۸ رشته صاحب جایزه کند، انتظار نمی رفت این تئاتر جنایی، اجتماعی بتواند نظر داوران سی و چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر را هم جلب کند تا این نمایش را بپذیرند.
تقی زاده، در مقام نویسنده و کارگردان قصه ای را در قالب متنی قرار داده که با حاشیه قرار دادن رویدادی مهم و ورزشی پدیده ای اجتماعی را به کنکاش گذاشته است.
معمولا آنچه در رسانه ها پیش و پس از دربی های تیم های استقلال و پرسپولیس بازتاب می یابد بر اساس حاشیه هایی حول این بازی است.
اما آنچه در اجراهای پنجمین جشنواره تئاتر فجر در فهرست آثار منتخب قرار گرفت اثری از تهران با عنوان «دونه کفترام نذریه» بود که به کارگردانی و متنی از کاوه مهدوی روی صحنه تماشاخانه استاد هودی رفت.
کاوه مهدوی که از جمله هنرمندانی است که دانش خوبی در حوزه تئاتر دارد در تئاتر «دونه کفترام نذریه» که از منتخبین سوگواره خمسه بوده است بر اساس آنچه از یک کارگردان کارکشته انتظار می رود را دراماتیزه کرده است.
دونه کفترام نذریه دَم هشتی
ایده اولیه این نمایش به حدود هشت سال پیش زمانی که مهدوی نمایشنامه دیگری را به نام «دم هشتی» کار می‌کرد، برمی‌گردد. بر این اساس یک بار دیگر از همان ایده بر اساس یک سری قواعد نمایشی ایرانی استفاده کرده و یک بار دیگر این متن را نسبت به قبل به صورت تجربی‌تر بازنویسی کرده است. به این معنی که به صورت دراماتیک آن را در سالن تمرین کار کرد و بر اساس ایده های تازه، قصه جدید را نوشته شد.
داستان نمایش درباره بمب گذاری سال ۷۳ در حرم امام رضا (ع) است که از سه زاویه متفاوت روایت می‌شود. این نمایش دارای گره‌های تعلیقی است که موجب غافلگیری مخاطب خواهد شد.
تاکید بر وارد کردن و حفظ المان‌ها و نشانه‌هایی از نمایش‌های ایرانی ویژگی این اثر است. بدین شکل که در آن بیشتر از تعزیه وام گرفته شده چون اتفاقی که در داستان رخ می‌دهد در روز عاشورا رخ می دهد.
از آنجا که از گونه‌های نمایش ایرانی مانند تعزیه، نقالی و حتی پرده‌خوانی در این نمایش استفاده شده، تاکید نویسنده و کارگردان بر این است که راوی نمایش در جاهایی با مخاطب ارتباطی بداهه داشته باشد. از این رو، در این نمایش همه چیز در جهت ارائه فرمی مدرن شکل گرفته است و حتی معین البکاء هم به شیوه‌ای متفاوت در نمایش تصویر شده است.
تمجید از مضحکه لیر نوروزی
در تالار حافظ نیز «مضحکه لیر نوروزی» بر اساس سیاه بازی به کارگردانی محمدحسین یزدیان بر اساس متنی از سپیده گل تراش روی صحنه رفت که مورد تمجید تماشاگرانی قرار گرفت که پیشتر موفقیت های این نمایش را از گروه «مهرگان» که ۱۸ سال است به تولید آثار نمایشی می پردازد شاهد بودند.
مهرگان از گروه های تئاتری است که در استان فارس بارها نمایش های ایرانی را به صحنه برده و آخرین نمایش عمومی آنها با «مضحکه لیر نوروزی» به روایتی نخستین بار ۵ هزار بیننده را به تالار احسان شیراز کشانید.
این نمایش که برای اجرا در جشنواره آیینی و سنتی در بخش مرور آثار پذیرفته شد در میان ۱۴ اثر راه یافته به همراه نماینده همدان از معدود آثار پذیرفته شده شهرستانی است که در این جشنواره حضور داشت.
محمدحسین یزدیان که در این نمایش نقش سیاه را در کنار بازی آگه فنی، زهرا صالحی آباده، هدی هادیان شیرازی و اعظم فرهادی برعهده دارد، موسیقی در کار مورد استفاده قرار داده که توسط عزیز عباسپور که نوازنده تار گروه نیز هست انجام پذیرفته و علی تولایی سازهای کوبه ای و احمد محمدی نوازنده کمانچه و ویلون است.
تکیه بر سیاه بازی و برخوانی
در لیر نوروزی روی تکه های سیاه بازی تکیه شده، جایگزینی کاراکترهای ایرانی به جای شخصیت های معروف برای تجربه ایرانی آثار کلاسیک بدین شکل است که برای نمونه جایگزینی همسر حاجی با کاراکتر «کردلیا» یا استفاده از شخصیت حاجی در مقام لیرشاه تجربه ایست که در این اثر جای گرفته است.
از آنجا که؛ برخوانی نشانه ای از نقالی است. از این رو، لیرنوروزی نیز همسانی به تخت نشستن این دو است.
مضحکه لیر نوروزی، داستان شاهی را روایت می‌کند که می‌خواهد برای فهمیدن راز دخترش که دل در گرو کسی دارد، از غلامی به نام تلخک (مبارک) استفاده کند. تلخک که در ابتدا از این کار سرباز می‌زند، در ادامه درگیر توطئه‌ی درباریان می‌شود.
این نمایش استحاله هنرمندانه داستان معروف لیر شاه شکسپیر و آئین میر نوروزی و تبدیل آن به نمایش آئینی و سنتی سیاه بازی ایرانی است که ترکیب یک داستان ماندگار جهانی و جذابیتهای بی نظیر سیاه بازی یک اثر خاص و جذاب را رقم زده است.
این نمایش هشتاد دقیقه‌ای که عصر روز گذشته شنبه ۲۶ دیماه در دو ساعت ۱۸ و ۲۰ روی صحنه تالار حافظ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارسرفت، کاری از گروه هنری مهرگان شیراز به سرپرستی منصور غارثی‌فرد است.
در ادامه اجراهای منتخب سی و چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر در شیراز، یکشنبه ۲۷ دی ماه نیز دو گروه از شیراز و قیروکارزین به همراه گروهی از هنرمندان تئاتر زاهدان روی صحنه قرار می گیرند که در ساعت های ۱۶ و ۱۸ تئاتر «نوستالژی»(مجتبی حسینی قیری) از شهرستان قیروکارزین در تماشاخانه استاد سپاسدار، «کسوف»(کیخا شهری) در نوبت های ۱۸ و ۲۰ در تماشاخانه استاد هودی از زاهدان و همزمان نمایش «چایی راند آخر» به کارگردانی امیر بهبودنیا در تالار حافظ به روی صحنه می روند.
این درحالیست که آیین پایانی پنجمین جشنواره تئاتر فجر شیراز ساعت ۳۰/۱۸ دوشنبه ۲۸ دیماه در تالار حافظ برگزار می شود.
خبرنگار: محمدحسین نیکوپور
نظر شما