خبرگزاری مهر،گروه بین الملل-محمد مظهری: مردم تونس در سال ۲۰۱۱ با یک خیزش مردمی گسترده موفق شدند به عمر حکومت «زین العابدین بن علی» دیکتاتور فراری این کشور پایان داده و یک دولت دموکراتیک برآمده از آرای ملت را تشکیل دهند. اکنون پنج سال از انقلاب مردمی در تونس می گذرد و در طول این مدت، این کشور همواره با چالش های متعدد اقتصادی و امنیتی و بعضا سیاسی مواجه بوده است.
طی هفته‌های اخیر تظاهرات گسترده‌ای علیه سیاست های تونس در برخی استان‌های این کشور از جمله «القصیرین» برگزار شده است. دامنه تظاهرات طی روزهای گذشته گسترش پیدا کرده و به پایتخت این کشور کشیده. «قائد باجی السبسی» رئیس جمهوری تونس در واکنش به این رویدادها ضمن اینکه حق اعتراضات به سیاست های دولت را حق طبیعی مردم عنوان کرده، گفته است: بدون شک تروریست های تکفیری داعش از ناآرامی های به وجود آمده اخیر در کشور سوء استفاده خواهد کرد. بر همین اساس، در زمینه آخرین تحولات تونس و اوضاع سیاسی و امنیتی این کشور خبرنگار مهر گفتگویی را با «روعه قاسم» تحلیلگر سیاسی تونس انجام داده است که مشروح آن از نظر می گذرد؛
* به نظر شما اوضاع سیاسی و امنیتی در تونس با گذشت پنج سال از سرنگونی «زین العابدین بن علی» شاهد تغییر و تحولاتی بوده است؟
تحولاتی که در طول پنج سال گذشته در تونس اتفاق افتاد را می توان به چند قسمت تقسیم کرد؛ تحولات اول مربوط به اقتصاد و رشد اقتصادی و دوم تحولات مربوط به اوضاع امنیتی. در خصوص تحولات مربوط به اوضاع اقتصادی باید گفت که پس از سرنگونی دیکتاتور سابق کشور دولتمردان تونس موفق نشدند هیچ دستاورد اقتصادی جدیدی را به جوانان کشور ارائه دهند. اگر به آمار و ارقام نگاهی بیاندازیم به خوبی متوجه خواهیم شد که نرخ بیکاری در مقایسه با سال های گذشته که ۱۲ درصد بود به ۱۵ درصد افزایش یافته است. علاوه بر این، میزان رشد اقتصادی در سالهای اولیه انقلاب تونس زیر ۱۵ درصد بوده است. در خصوص اوضاع امنیتی باید گفت که چالش های بیشتری پس از انقلاب دامن گیر مردم تونس شده است. به عقیده من تنها دستاورد انقلاب تونس در زمینه رعایت «آزادی ها» است؛ آزادی هایی که به ویژه در زمینه رسانه نمود بیشتری پیدا کردند. پس از انقلاب تونس، آزادی بیان و عقیده به عناصر اصلی قانون اساسی کشور تبدیل شدند.
*آیا انقلاب تونس به پایان رسیده است؟ آیا این انقلاب تمامی اهداف خود را محقق کرده است؟
انقلاب تونس به پایان نرسیده است، با این حال تمامی اهداف آن هم محقق نشده است. همانگونه که گفتم در زمینه اقتصادی مشکلات زیادی در کشور طی پنج سال گذشته به وجود آمد. در مقابل، در زمینه تأمین آزادی ها برای شهروندان تونسی اتفاقات خوبی افتاد. متأسفانه طی ماه ها اخیر حزب «نداء» تونس به عنوان حزب حاکم در کشور به جای تمرکز بر روی مسائل و معضلات اصلی کشور مانند بیکاری جوانان مشغول درگیری های سیاسی است. به نظر من برگزاری تظاهرات های گسترده طی هفته های گذشته یک هشدار برای دولتمردان است که ممکن است انقلابی دیگر در لحظه ای غیرمنتظره اتفاق بیافتد.
*واکنش و مواضع قدرت های جهانی به ویژه ایالات متحده آمریکا در قبال انقلاب تونس را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا تصور می کنید که همراهی واشنگتن با انقلاب تونس کُند و ناکافی بوده است؟
می خواهم به مطلب مهمی اشاره کنم. با وجود اینکه تونس پس از انقلاب در سال ۲۰۱۱ به دستاوردهای بسیاری دست پیدا کرد، اما برخی از ناهنجاری ها و چالش ها نیز در عرصه های مختلف در کشور ظهور و بروز پیدا کرد. پس از انقلاب ما خود را در مقابل بسیاری از کشورهای خارجی از جمله آمریکا دیدیم و این موضوع بر هیچکس پوشیده نیست. دولت آمریکا همواره تلاش کرده با اتخاذ سیاست های گوناگون و استراتژی های متفاوت نقش سنتی و تاریخی فرانسه در تونس را با چالش مواجه سازد. برخی اطلاعات وجود دارد که نشان می دهد مهم ترین هدف آمریکا ایجا یک پایگاه نظامی در شمال آفریقا برای تحرک هرچه بیشتر به سمت منطقه است.
*آینده انقلاب تونس را چگونه ارزیابی می کنید؟
مردم تونس ثابت کرده اند که قادر به تحمل تمامی سختی های دوران پس از انقلاب هستند. آنها با اتخاذ سیاست «توافق و آشتی» کشور را از خطر جنگ داخلی نجات دادند. شما به خوبی می دانید آنچه که در تونس اتفاق افتاد با آنچه که اکنون در سوریه، لیبی و دیگر کشورها رخ می دهد، کاملا تفاوت دارد. به نظر من تونس با تاریخ متمدنانه ای که دارد می تواند از همه مشکلات و سختی ها عبور کرده و به ساحل آرامش برسد.
*به نظر شما بزرگترین مانع بر سر راه برقراری دموکراسی در کشورهای جهان عرب چیست؟ منازعات سیاسی، بی تجربگی، عدم وجود نهادهای قدرتمند، حکام دیکتاتور، بحران‌های اقتصادی و یا دخالت های ایالات متحده آمریکا در کشورهای عربی؟
درست است که آنچه امروز در کشورهای جهان عرب اتفاق می افتد در نتیجه سناریوی ایجاد هرج و مرج که وزیر خارجه پیشین آمریکا مطرح کرد، رخ می دهد. اما این بدان معنا نیست که قصد داریم وجود یک تاریخ سرشار از استبداد در کشورهای عربی را انکار کنیم. صحنه سیاسی یکنواخت در بسیاری از کشورها موجب شد تا جوانان به نشانه اعتراض به خیابان ها ریخته و آرزوهای خود را جستجو کنند. در بسیاری از کشورهای عربی اوضاع اقتصادی نابسامانی وجود دارد و ثروت های کشور در دستان طاغوتیان قرار دارد. با این حال، خیلی زود پروژه های کشورهای خارجی و بیگانه در کشورهای عربی اجرایی شده و انقلاب های به وجود آمده در این کشورها جای خود را به توطئه های خارجی دادند.
*به نظر شما آیا تونس به دلیل تظاهرات های اخیر در اعتراض به بیکاری در کشور به «طرح مارشال» احتیاج دارد؟
طرح مارشال یک طرح غربی است و تونس یک کشور سنتی و ریشه دار است. تونس راهکارهای مختلفی برای حل مشکلات و بحران های خود پیش رو دارد و می تواند به نحو احسن از این راهکارها استفاده کند. به نظر من طرح های شکست خورده نمی توانند بار دیگر به کار گرفته شوند. علاوه بر این، توجه به این نکته نیز ضروری است که اوضاع تونس در مقایسه با وضعیت فاجعه‌بار همسایگانش بسیار بهتر است. به طور کلی در مقایسه با بسیاری از کشورهای عربی وضعیت بیکاری و فقر در تونس در شرایط بهتری قرار دارد. من شخصا عقیده دارم که این غرب است که به حل بحران تونس احتیاج دارد، زیرا به خطر افتادن امنیت تونس امنیت اروپا را نیز به صورت مستقیم تحت تأثیر قرار می دهد.
*انگیزه جوانان تونسی برای برپایی انقلاب در این کشور چه بود؟ به دست آوردن آزادی، تحقق خواسته های سیاسی و بحران اقتصادی؟
خیزش مردمی در تونس در ابتدا با هدف تحقق رشد اقتصادی در کشور به راه افتاد. به تدریج با گذر زمان سقف مطالبات معترضان به دیکتاتور سابق افزایش یافت تا اینکه آنها خواستار اصلاحات سیاسی جدی از جمله در زمینه آزادی ها و برقراری دموکراسی شدند. پس از آنکه برخی مداخلات خارجی بر مطالبات مردم سرپوش نهاده و خواستار توقف آنها شدند، سرنگونی دیکتاتور سابق به عنوان آخرین خواسته مردم انقلابی تونس تبدیل شد. ایالات متحده آمریکا کاملا به این درک رسید که جنگ علیه تونس همانند سیاستی که در قبال عراق اتخاذ شد، بسیار هزینه خواهد داشت. بنابراین تلاش کرد تا از راهی دیگر برای خفه کردن صدای مردم تونس در نطفه وارد عمل شود.
*بزگترین چالش پیش روی تونس در دوران ما بعد از انقلاب و دوره سازندگی کشور چیست؟
بزگترین چالش در مقابل تونس ایجاد یک تحول استراتژیک در کشور در زمینه های اقتصادی و سیاسی است. باید سیاست هایی اتخاذ گردد که دیگر منجر به تظاهرات هزاران نفری جوانان تونسی در اعتراض به بیکاری نشود. شاید مهم ترین چالش چگونگی افزایش نرخ رشد اقتصادی باشد به حدود ۶ درصد در طول سال باشد. اتخاذ راهکارهای مناسب برای مقابله با بیکاری و نابودی کامل تروریسم نیز از دیگر چالش های آینده تونس به شمار می روند.
نظر شما