امام حسن عسگري(ع) و جنبش علمي نشر احكام الهي و تعليمات عاليه قرآني

به گزارش خبرنگار مهر، امام حسن عسگري (ع ) در سال 232هجري در مدينه چشم به جهان گشود . مادر والا گهرش سوسن زني لايق و صاحب فضيلت و در پرورش فرزند نهايت مراقبت را داشت ، تا حجت حق را آن چنان كه شايسته است پرورش دهد . اين زن پرهيزگار در سفري كه امام عسگري (ع ) به سامرا كرد همراه امام بود و در سامرا از دنيا رحلت كرد .

دوران امامت

به طور كلي دوران عمر 29ساله امام حسن عسگري (ع ) به سه دوره تقسيم مي گردد : دوره اول 13سال است كه زندگي آن حضرت در مدينه گذشت . دوره دوم 10سال در سامرا قبل از امامت . دوره سوم نزديك 6 سال امامت آن حضرت است.

دوره امامت حضرت عسگري (ع ) با قدرت ظاهري بني عباس رو در رو بود . خلفايي كه به تقليد هارون در نشان دادن نيروي خود بلندپروازيهايي داشتند . امام حسن عسگري (ع ) از شش سال دوران اقامتش ، سه سال را در زندان گذراند .

زندانبان آن حضرت صالح بن وصيف دو غلام ستمكار را بر امام گماشته بود ، تا بتواند آن حضرت را آزار بيشتري دهد ، اما آن دو غلام كه خود از نزديك ناظر حال و حركات امام بودند تحت تأثير آن امام بزرگوار قرار گرفته به صلاح و خوش رفتاري گراييده بودند . وقتي از اين غلامان جوياي حال امام شدند ، مي گفتند اين زنداني روزها روزه دار است و شبها تا بامداد به عبادت و راز و نياز با معبود خود سرگرم است و با كسي سخن نمي گويد .

عبيدالله خاقان وزير معتمد عباسي با همه غروري كه داشت وقتي با حضرت عسگري ملاقات مي كرد به احترام آن حضرت برمي خاست ، و آن حضرت را بر مسند خود مي نشانيد . پيوسته مي گفت : در سامره كسي را مانند آن حضرت نديده ام ، وي  زاهدترين و داناترين مردم روزگار است .

با آنكه امام (ع ) جز با خواص شيعيان خود معاشرت نداشت ، دستگاه خلافت عباسي  براي حفظ آرامش خلافت خود بيشتر اوقات ، آن حضرت را زنداني و ممنوع از معاشرت داشت . 

از جمله مسائل روزگار امام حسن عسگري (ع ) يكي نيز اين بود كه از طرف خلافت وقت ، اموال و اوقات شيعه ، به دست كساني سپرده مي شد كه دشمن آل محمد (ص ) و جريانهاي شيعي  بودند ، تا بدين گونه بنيه مالي نهضت تقويت نشود . 
اصحاب امام حسن عسگري ، متفرق بودند و امكان تمركز براي آنان نبود ، كساني چون ابوعلي  احمد بن اسحاق اشعري در قم و ابوسهل اسماعيل نوبختي  در بغداد مي زيستند ، فشار و مراقبتي كه دستگاه خلافت عباسي ، پس از شهادت حضرت رضا (ع ) معمول داشت ، چنان دامن گسترده بود كه جناح مقابل را به سخت ترين نوع درگيري  واداشته بود . اين جناح نيز طبق ايمان به حق و دعوت به اصول عدالت كلي، اين همه سختي را تحمل مي كرد و لحظه اي از حراست و نگهباني موضع غفلت نمي كرد . 

امام حسن عسگري (ع ) بيش از 29سال عمر نكرد ولي در مدت شش سال امامت و رياست روحاني اسلامي ، آثار مهمي  از تفسير قرآن و نشر احكام و بيان مسائل فقهي و جهت دادن به حركت انقلابي  شيعياني كه از راههاي دور براي كسب فيض به محضر امام (ع ) مي رسيدند بر جاي گذاشت .

در زمان امام يازدهم تعليمات عاليه قرآني و نشر احكام الهي و مناظرات كلامي جنبش علمي خاصي  را تجديد كرد  و فرهنگ شيعي - كه تا آن زمان شناخته شده بود - در رشته هاي ديگر نيز مانند فلسفه و كلام باعث ظهور مردان بزرگي چون يعقوب بن اسحاق كندي ، كه خود معاصر امام حسن عسگري بود و تحت تعليمات آن امام ، گرديد .

در قدرت علمي  امام (ع ) - كه از سرچشمه زلال ولايت و اهل بيت عصمت مايه گرفته بود - نكته ها گفته اند . از جمله همين يعقوب بن اسحاق كندي فيلسوف بزرگ عرب كه دانشمند معروف ايراني ابونصر فارابي شاگرد مكتب وي بوده است ، در مناظره با آن حضرت درمانده گشت و كتابي را كه بر رد قرآن نوشته بود سوزانيد و بعدها از دوستداران و در صف پيروان آن حضرت درآمد .

شهادت امام حسن عسگري  (ع )

شهادت آن حضرت را روز جمعه هشتم ماه ربيع الاول سال 260هجري نوشته اند .در كيفيت وفات آن امام بزرگوار آمده است : فرزند عبيدالله بن خاقان گويد روزي براي پدرم ( كه وزير معتمد عباسي بود ) خبر آوردند كه حضرت امام حسن عسگري - رنجور شده ، پدرم به سرعت تمام نزد خليفه رفت و خبر را به خليفه داد . خليفه پنج نفر از معتمدان و مخصوصان خود را با او همراه كرد .
يكي از ايشان نحرير خادم بود كه از محرمان خاص خليفه بود ، امر كرد ايشان را كه پيوسته ملازم خانه آن حضرت باشند  و بر احوال آن حضرت مطلع گردند . و طبيبي را مقرر كرد كه هر بامداد و پسين نزد آن حضرت برود ، و از احوال او آگاه
شود . بعد از دو روز براي پدرم خبر آوردند كه مرض آن حضرت سخت شده و ضعف بر او مستولي گرديده است. پس بامداد سوار شد ، نزد آن حضرت رفت و اطبا را - كه عموما اطباي  مسيحي و يهودي در آن زمان بودند - امر كرد كه از خدمت آن
حضرت دور نشوند و قاضي القضات ( داور داوران ) را طلبيد و گفت ده نفر از علماي مشهور را حاضر گردان كه پيوسته نزد آن حضرت باشند .  اين كارها را براي  آن مي كردند كه آن زهري  كه به آن حضرت داده بودند بر مردم معلوم نشود و نزد
مردم ظاهر سازند كه آن حضرت به مرگ خود از دنيا رفته است ، پيوسته ايشان ملازم خانه آن حضرت بودند تا آنكه بعد از گذشت چند روز از ماه ربيع الاول سال 260 ه . ق آن امام مظلوم در سن 29سالگي از دار فاني به سراي باقي رحلت نمود .

بعد از آن خليفه متوجه تفحص و تجسس فرزند حضرت شد ، زيرا شنيده بود كه فرزند آن حضرت بر عالم مستولي  خواهد شد  و اهل باطل را منقرض خواهد كرد ... تا دو سال تفحص احوال او مي كردند ... .

اين جستجوها و پژوهشها نتيجه هراسي بود كه معتصم عباسي و خلفاي قبل و بعد از او از طريق روايات مورد اعتمادي كه به حضرت رسول الله (ص ) مي پيوست ، شنيده بودند كه از نرگس خاتون و حضرت امام حسن عسگري فرزندي پاك گهر ملقب
به مهدي آخر الزمان - همنام با رسول اكرم (ص ) ولادت خواهد يافت و تخت ستمگران را واژگون و به سلطه و سلطنت آنها خاتمه خواهد داد . بدين جهت به بهانه هاي  مختلف در خانه حضرت عسگري (ع ) رفت و آمد بسيار مي كردند  و جستجو مي نمودند تا از آن فرزند گرامي اثري بيابند و او را نابود سازند .