به گزارش خبرگزاري مهر، از پاييز سال 1378 مذاكرات موسوم به تعيين وضعيت نهايي بين هيئت هاي مذاكره كننده فلسطيني و اسراييلي آغاز شد. يكي ازچهار موضوع مهم اين مذاكرات مسئله قدس وآينده اين شهراست، در اهميت فوق العاده اين شهر ترديدي نيست و همين امر چشم انداز حل قضيه را دشوارتر و تاريك تر مي كند.
1) قدس و اهميت آن
شهربيت المقدس درگذشته محل حكومت اقوام وطوايف بسيار و حضور آيين ها و اديان مختلف بوده است با سابقه تاريخي نزديك به 5 هزار سال يكي از باستاني ترين شهرهاي جهان است.
از ديدگاه مسلمانان قدس يا بيت المقدس قبله اول مسلمين، پيش از كعبه، است و همچنين ديوار براق محل عروج و آغاز معراج پيامبر بوده است (سوره الاسراء، قرآن كريم) و همچنين روايات بسيار درمورد تقدس و عظمت مذهبي اين شهر وارد شده است. به جز مسجد الاقصي بناهاي مقدس بسياري ازديدگاه مسلمانان دراين شهر وجود دارد. مسلمانان همچنين، امروزه، مسجد الاقصي را سومين مكان مقدس (بعد از كعبه و مسجد النبي در مدينه به شمار مي آورند.
درميان مسيحيان نيز قدس جايگاه مهمي دارد. مسيح (ع) در بيت لحم (نزديك قدس) متولد شده است و قديمي ترين كليساها و قبور بزرگان دين مسيح در قدس (شهر كهن) قراردارد و ارضي مقدس و موعد محسوب مي شود.
از ديدگاه يهوديان، قدس "قلب ملت يهود" لقب گرفته است، سمبل حكومت اسرائيل باستاني است. يهوديان معتقدند كه تاريخ قدس از سه هزار سال پيش و زمان داود پيامبر آغاز مي شود كه هيكل سليمان در آنجا ساخته شده بود و بسياري از يهوديان هنوز معتقدند كه اين معبد بايد تجديد بنا شود.
حتي جنبش صهيونيسم، كه به وجود آورنده رژيم صهيونيستي" اسراييل" است، نام خود را ازكوه صهيون دراين شهر گرفته است. بعد از مهاجرت يهوديان به فلسطين، در دست گرفتن قدس همواره از اهداف آنها به شمار مي رفت.
شهركنوني بيت المقدس از دوبخش قديم ومدرن تشكيل شده است، بخش قديمي كه حصار به دور آن وجود دارد، شامل اماكن مقدس چهار محله مسلمانان، يهوديان، مسيحيان و ارمنيان است.بخش جديدتر كه از نظر معماري و بافت شهري مدرن است نيز داراي محله هاي فلسطيني نشين در قدس شرقي است از نظر ساختمان سازي و معماري با نقاط يهودي نشين فرق دارد.
بعد از خروج انگليس از فلسطين و اعلام تشكيل دولت اسرائيل، سازمان ملل تصميم به تقسيم فلسطين گرفت. در اين طرح قدس به صورت هيئتي جداگانه كه تحت نظرسازمان ملل اداره مي شد و از هر دو طرف اسرائيلي و فلسطيني مجزا بود، در مي آمد امري كه موجب مخالفت فلسطينيان و اعراب شد.
همزمان با تحولات تاريخي و درنتيجه جنگ اعراب و اسرائيل، بخش غربي قدس به اشغال اسرائيل در آمد. در جنگ شش روزه ژوئن 1967 رژيم اسرائيل تمام كرانه باختري رود اردن، قدس و ناحيه جولان و سينا را به تصرف خود درآورد. قطعنامه هاي سازمان ملل ناظربه اين قضيه( ازجمله قطعنامه 242شوراي امنيت )قدس شرقي را منطقه اشغالي مي دانند كه بايد هرچه سريع تر تخليه شود.
قطعنامه هاي اخير شوراي امنيت ( بعد از گشايش تونل در كنار حرم شريف و درگيري فلسطينيان و نيروهاي صهيونيست كه دهها كشته و زخمي بر جاي گذاشت) در1996 همه قطعنامه هاي پيشين خود را در مورد قدس بار ديگر قابل اجرا و جاري دانست (قطعنامه 1037) قطعنامه 478 شوراي امنيت در مورد تصميم به پايتخت اعلام كردن قدس (سال 1980) توسط اسرائيل، اين امر را مغاير حقوق بين الملل دانست و بر اين امر تاكيد كرد كه همچنان كنوانسيون چهارم ژنو (در مناطق اشغالي) در مورد قدس اجرا شدني است و همچنين از كشورهايي كه هيئت ديپلماتيك به قدس اعــزام كرده اند، خواست تا هيئت هاي خود را فرا بخوانند.
قطعنامه 904 (18 مــارس 1994) بار ديگر مفاد قطعنامه 478 را تأييد كرد. بنابراين از ديدگاه سازمان ملل قدس همچنان منطقه اشغالي است و تابع قوانين مربوط به اشغال در حقوق بين الملل.
2) مذاكرات صلح فلسطيني- اسراييلي در باره قدس:
اسرائيلي ها از همان ابتداي مذاكرات صلح، امكان مذاكره بر سر قدس را رد كردند، طرف فلسطيني نيز نمي توانست از قدس صرف نظر كند، از اين رو طرف اسرائيلي براي ادامه يافتن مذاكرات از موضع خود عدول كرد و حاضر شد تا مسئله وضعيت قدس در مذاكرات نهايي مورد بحث واقع شود. اما از اين زمان به بعد، تلاش اسرائيل مصروف تشديد و ادامه سياست هاي سابق در مورد اين شهر شد.
بعد ازامضاي قرارداد اسلو، انرژي سران تل آويو برتضمين آينده قدس متمركز شد و تصميم اسرائيل برحل اين مسئله قبل از آغاز مذاكرات نهايي بود.اسحاق رابين نخست وزيرمقتول، در 18 ژوئن 1993 دركميته دفاع و امورخارجه كنيست گفت : " خودگرداني فلسطيني شامل قدس نخواهد شد." و اين در حالي بود كه قدس جزو موضوعات قابل مذاكره بود.
"بنيامين نتانياهو"، نخست وزير سابق، نيز در نطق بعد از انتخابات (2 ژوئن 1996) گفت :"حكومت هر تلاشي را براي از بين بردن يكپارچگي قدس ناكام خواهد كرد و از عملي كه مخالف حاكميت يگانه اسرائيل بر آن شهر باشد جلوگيري خواهد كرد.
به گفته نتانياهو، حكومت منابع ويژه اي براي افزودن به سرعت ساختمان سازي، بهبود خدمات شهرداري خواهد افزود و برنامه وضعيت اقتصادي و اجتماعي شهرقدس را اجراء خواهد كرد و اين بيان واضح استراتژي وسياست كلي اسرائيل در قبال اين شهر بود.
3) سياست رژيم صهيونيستي در قبال قدس
از سال 1967، اهداف رژيم اسراييل در قدس ايجاد كنترل برگشت ناپذير و انحصاري براين شهربوده است واين سياست همواره تاكنون ادامه يافته است. سياست مذكوردردوسطح محلي و ملي اجراشده است. اين امردر واقع به اين معناست كه ضمن ايجاد تسلط فيزيكي بر شهر، مخالفت داخلي و خارجي و بين المللي با اين اقدامات را به حداقل برساند.
درسطح محلي براي ايجاد يكپارچگي جغرافيايي براي قدس و برتري دموگرافيك به نفع يهوديان درشهرتلاش گسترده اي صورت گرفت. براي اين هدف دو دسته فعاليت به كار گرفته مي شود:
1-3) كوشش براي جداسازي قدس شرقي از بقيه مناطق كرانه غربي.
2- 3) ايجاد شهري با اكثريت كامل يهودي.
اسرائيل همچنين براي ايجاد ويكپارچگي جغرافيايي وجداسازي قدس از ديگر نقاط فلسطيني روش هاي مختلفي را از جمله شهرك سازي، مصادره اراضي و كنترل ارضي، ممانعت از توسعه مناطق فلسطيني نشين بكار گرفته است.
نتيجه گيري:
امروز بيت المقدس براي رژيم صهيونيستي از اهميت بسزايي برخوردار است اين مسئله به همراه موضوع آواراگان فلسطيني هميشه درگفتگوهاي سازش بخش چالشي انگيزي براي تصميم گيران اين رژيم بوده و آنها هميشه در تلاش بوده اند تا سرنوشت اين دو موضوع مهم را به پايان كار ارحاع دهند.
همچنين اين شهر مقدس و پاك در چند سال گذشته يكي از فاكتورهاي مهم در انتخابات و قدرت طلبي گروههاي مختلف بوده است و به اين مسدله بايد چشم طمع گروهاي صهيوينستي را نيز افزود كه هموراه در پي تخريب مسجدالاقصي و بي هويت كرده اين شهر در چشم مسلمانان بوده اند.
به اعتقاد بسياري از ناظران بين المللي امروزه قدس نه مسئله اي عربي و حتي اسلامي است بلكه با توجه به تاريخ كهن اين شهر وهمچنين مهد و خواستگاه اديان بزرگ الهي آن را مي توان مسئله بشريت عنوان كرد كه بايد تلاشي جهاني از سوي مسلمانان براي خارج كردن آن از دست ناپاكان روزگار صورت گرفته و بشريت را براي حفظ اين بناي ارزشمند و خاطرات آن با خود همراه كنند و برگزاري كنفرانسها مختلف در اين زمينه بايد با اتخاذ رويكردي معقولانه قطعاً اين هدف را محقق سازد در غير اين صورت صرفاً از آن در آينده به عنوان يك تاكتيك بي تاثير نام برده خواهد شد.
نظر شما