با آنكه مقامات كرملين به دفعات نگراني خود را از گسترش ناتو به شرق اعلام داشته اند، اما هر از چند گاهي با ناتو مراودات امنيتي برقرار مي كنند.
حملات تروريستي 11 سپتامبر نقطه عطفي بر شروع روابط و همكاري‌هاي روسيه و ناتو محسوب مي شود و اين همكاري در چارچوب مبارزه با تهديدات تروريستي از سوي شوراي مشترك دائمي ناتو- روسيه دنبال مي شود. اين شورا در سال 2002 شكل گرفت و مهمترين حوزه همكاري‌هاي عملي ميان دوطرف را جنگ عليه تروريسم معرفي كرده است. نياز ناتو به همكاري با روسيه در مبارزه با تروريسم به سبب توانمندي‌هاي قابل توجه اين كشور در زمينه‌هاي اطلاعاتي، نفوذ سياسي بر مناطق مهم جهان و تجربه پيشگيري از حملات تروريستي و مديريت بحران‌هاي ناشي از اينگونه حملات خلاصه مي شود.
عملكرد ناتو در مجموع تنها متضمن نكات منفي براي مسكو نيست و روسيه ناچار است براي كاهش جنبه هاي منفي برنامه هاي ناتو به برقراري مناسبات با اين نهاد امنيتي بپردازد .
توسعه سطح توانايي‌هاي قبلي ناتو جهت كنترل و نظارت بر قلمرو روسيه و نيز طرح هاي آمريكا براي ايجاد تغيير در آرايش نيروهايش در خارج از كشورهاي اروپا، از جمله مسائل نگران‌كننده روسيه هستند،اما تاكنون تلاش چنداني از سوي كادر رهبري ناتو در بروكسل يا دولت‌هاي قانوني حاكم در كشورهاي عضو جهت رفع اين نگراني‌ها صورت نگرفته و مي توان گفت كه اين امر با اقدامات روسيه درباره كاهش حضور نظامي‌اش در منطقه آسياي ميانه و قفقاز مغايرت دارد.
طرح هاي ادغام گرجستان و اوكراين در ناتو ، حضور مداوم نيروهاي ناتو در افغانستان و كاهش نفوذ سنتي روسيه در بالكان از عمده ترين چالشهاي روسيه با ناتو است و در مقابل عضويت در ناتو و يا همكاري مداوم و عميق با اين سازمان موجب تعميق تعاملات روسيه با آمريكا و كشورهاي اروپايي و زمينه ساز همگرايي بيشتر خواهد شد .
حضور ناتو در افغانستان اگرچه برگ برنده مهمي براي دولت بوش محسوب مي‌شود، اما موجب نگراني روسيه نيز گشته است، زيرا تشكيل دولت با ثبات مورد حمايت انگليس و آمريكا در كابل، اين كشور را به مهمترين پايگاه نظامي و سياسي واشنگتن تبديل خواهد نمود. در حال حاضر، نگراني روس‌ها از گسترش نفوذ ناتو در آسياي مركزي و قفقاز با درخواست جمهوري هاي آذربايجان، ارمنستان و گرجستان براي پيوستن به ناتو دوچندان شده است. هر چند روسيه با تك نفوذهاي خود همانند انرژي سعي در تنبيه و تمكين ساير جمهوري ها در عدم الحاق به ناتو را دارد، اما تهديد به نفي ديگران بدون الزام خود به آن نتيجه اي در بر نخواهد داشت .
ارزيابي "مهر" حاكي است ناتو بالقوه ترين سازمان امنيتي است كه با گسترش حوزه نفوذ خود ، به ثبات و آرامش و امنيت خاطر كشورها منتهي مي شود . اين سازمان به علت معيارهاي عضويتي كه دارد كشورها را به حل اختلافات با همسايگان پيش از عضويت ترغيب مي كند و نفس حضور در ناتو و استفاده از مزاياي سياسي و امنيتي آن مشوقي براي دولتها به منظور حل مناقشات دروني و برون مرزي برمي گردد و همين خصيصه نه تنها كشورهاي قفقاز و آسياي ميانه، بلكه خود روسيه را نيز متمايل به همكاري با ناتو كرده است .
نظر شما